To «Τσέρνοµπιλ» στο Θέατρο του Νέου Κόσμου

Την 26η Απριλίου του 1986 µια σειρά εκρήξεις κατέστρεψαν τον αντιδραστήρα του τέταρτου ενεργειακού μπλοκ στον πυρηνικό σταθμό του Τσέρνοµπιλ. Το ατύχημα αυτό χαρακτηρίστηκε η μεγαλύτερη τεχνολογική καταστροφή του 20ού αιώνα. Δέκα χρόνια αργότερα η Αλεξίεβιτς περιπλανήθηκε στην απαγορευμένη ζώνη –όχι χωρίς τίμημα και για τη δική της υγεία–, μίλησε µε δεκάδες ανθρώπους, έψαξε αρχεία εφημερίδων, ληξιαρχείων, νοσοκομείων, αναζήτησε στην άλλοτε σοβιετική επικράτεια τα νήματα των απωλειών. Η παράστασή μας, όπως άλλωστε και το βιβλίο της Αλεξίεβιτς, δε μιλάει για το ίδιο το ατύχημα, αλλά για τους ανθρώπους του Τσέρνομπιλ: Τους κατοίκους αλλά και τους περίπου τριακόσιες πενήντα χιλιάδες φαντάρους ή εφέδρους που επιστρατεύτηκαν για να σβήσουν τη φωτιά στον αντιδραστήρα και να καθαρίσουν την περιοχή, χώρια οι εθελοντές. Μας ενδιαφέρουν τα συναισθήματα όλων αυτών των ανθρώπων που η ζωή τους άλλαξε δια παντός μέσα σε λίγες μέρες: εξορισμένοι από τη γη τους, ή άλλοι που επέλεξαν να μείνουν στην ερημιά της απαγορευμένης ζώνης, ξεχασμένοι από το νόμο και το κράτος, άνθρωποι που εκτέθηκαν στη ραδιενέργεια κι έμειναν ανάπηροι ή τους θέρισε ο θάνατος. Άνθρωποι που άγγιξαν το άγνωστο, το μυστήριο. Το Τσέρνομπιλ δεν είναι μόνο μια καταστροφή που ρήμαξε μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου μια αχανή χώρα, είναι ένα συμπαντικό γεγονός με το οποίο αδυνατεί να αναμετρηθεί ο άνθρωπος.

 Οι αφηγήσεις αυτές αποκαλύπτουν την ιστορία του ανθρώπου σαν μια ιστορία οδύνης και φέρνουν στην επιφάνεια αναπάντητα ερωτήματα για το νόημα της ανθρώπινης ζωής, ίσως ακόμα και για την ύπαρξή μας πάνω στη γη.

Συμπτωματικά, σαν μια ειρωνεία της τύχης, προσεγγίζουμε  το υλικό  αυτό εν μέσω μιας τεράστιας υγειονομικής κρίσης, που σίγουρα θα αφήσει ισχυρό το αποτύπωμά της στην παγκόσμια κοινωνία του μέλλοντος. Η πανδημία Covid19 έχει χαρακτηριστεί «ένα πραγματικό Τσέρνομπιλ του 21ου  αιώνα».  Ένα γεγονός του παρελθόντος, η καταστροφή του πυρηνικού αντιδραστήρα στο Τσέρνομπιλ, επιστρέφει μέσα από τις μαρτυρίες όσων το βίωσαν, για να συναντηθεί με τη σημερινή περιπέτεια που βιώνει ο πλανήτης μας με άγνωστες ακόμα τις συνέπειες.