Europeana

Πρόκειται για ένα έργο σε σύλληψη και σκηνοθεσία της βραβευμένης ηθοποιού, περφόρμερ και σκηνοθέτιδας Ραφίκας Σαουίς, που διακρίνεται για την εικαστικότητα των παραστάσεών της, και σε μουσική του συνθέτη Σταύρου Γασπαράτου. Το Europeana, ένα πρωτότυπο έργο για τα εφηβικά όνειρα, αποκαλύπτει την ομορφιά, την τρυφερότητα και τις ανησυχίες της εφηβείας με τη συμμετοχή 60 νέων από διαφορετικές κοινότητες και χώρες.

Επίκεντρο του έργου αποτελούν 150 καταγεγραμμένες αφηγήσεις ασυνόδευτων προσφυγόπουλων. Οι ελπίδες και τα όνειρα αυτών των μικρών σύγχρονων Οδυσσέων που διέσχισαν εμπόλεμες και αφιλόξενες περιοχές συνδέονται με το κλασικό θεατρικό έργο του Ερρίκου Ίψεν Ο μικρός Έγιολφ, στο οποίο τίθεται υπό αμφισβήτηση η ανθρώπινη ευθύνη, σε μια παράσταση αφιερωμένη στη νέα γενιά.

«600 πρόσφυγες μέσα σε μια ώρα έφτασαν στη Λέσβο και στη Μόρια. Πάνω από 1.100 ανήλικα ασυνόδευτα προσφύγων έχουν άμεση ανάγκη στέγασης και προστασίας». Η είδηση θα μπορούσε να ανήκει στο 2015. Απέχει, όμως, από σήμερα ελάχιστες μέρες, καθώς δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες την 1η Σεπτεμβρίου του 2019. Ο εφιάλτης ξαναζωντανεύει. Και αν μοιάζει απειλητικός για όσους τον ακούνε, πώς φαντάζει για όσους τον βιώνουν και κυρίως τα ασυνόδευτα παιδιά;

Η Ραφίκα Σαουίς ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια μια έρευνα επισκεπτόμενη τις μονάδες πρώτης υποδοχής για ανήλικους ασυνόδευτους πρόσφυγες. Επισκέφτηκε Κέντρα σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου και συγκέντρωσε 150 συνεντεύξεις από εφήβους που περιγράφουν πώς φαντάζονται τον εαυτό τους στο μέλλον, τα όνειρά τους. Από το 2018 δημιούργησε σταδιακά μια πλατφόρμα εφήβων με διαφορετική κοινωνική και εθνική προέλευση με στόχο να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα ονειροπόλησης όπου οι ίδιοι οι έφηβοι οραματίζονται το μέλλον που θέλουν και προσδιορίζουν ελεύθερα την ταυτότητά τους.

Οι παραπάνω καταγραφές με συνεκτικό ιστό το θεατρικό έργο του Ερρίκου Ίψεν Ο μικρός Έγιολφ –με κεντρικό χαρακτήρα ένα παιδί που προσπάθησε αποτυχημένα να γίνει αποδεκτό από τους εγωκεντρικούς γονείς του και εντέλει χάθηκε στον βυθό της θάλασσας– οριοθετούν ένα πρωτότυπο «μυθολόγημα» για τη νέα γενιά.

Η παράσταση εξελίσσεται σε μια παιδική χαρά στο κέντρο μιας τυπικής πόλης του δυτικού κόσμου. Εκεί συναντιούνται ενήλικοι και έφηβοι από διαφορετικές κοινότητες με έναν σούπερ ήρωα. Από αυτό το σουρεαλιστικό συναπάντημα δημιουργείται το περίγραμμα ενός σκοτεινού παράδεισου, στον οποίο οι έφηβοι είναι ελεύθεροι να χαρτογραφήσουν μια νέα εποχή έναν αιώνα ακριβώς από τη γέννηση του φασισμού που αιματοκύλισε την υφήλιο.

Με τη μεθοδολογία του θεάτρου της κοινότητας, η Ραφίκα Σαουίς καταγράφει στο Europeana τις ανησυχίες της νέας γενιάς καταδεικνύοντας επίσης τις αγκυλώσεις του εγκλωβισμένου σε ξεπερασμένες συμβάσεις ενήλικου κόσμου. Με συνηγόρους σε αυτό το εγχείρημα το πρωτότυπο ηχητικό τοπίο του συνθέτη Σταύρου Γασπαράτου, τις εικαστικές εικόνες του Μιχάλη Αργυρού και τη χορογραφία της Δάφνης Αντωνιάδου, χρησιμοποιεί σύγχρονη γλώσσα που ακροβατεί ανάμεσα στον ρεαλισμό και το παράδοξο. Πραγματεύεται, επίσης, με την αυθάδεια και την αδιακρισία που χαρακτηρίζει το εφηβικό σύμπαν, ζητήματα όπως το σεξ, η βία και οι διακρίσεις. Οι εμψυχωτές του Έγιολφ στο Europeana είναι 60 έφηβοι-μέλη διαφορετικών κοινοτήτων, οι οποίοι καταθέτουν και μοιράζονται τα όνειρά τους με το κοινό.