Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή στην Αθήνα παρουσιάζει όλες τις πτυχές του πολύπλευρου έργου του Έλληνα καλλιτέχνη διεθνούς εμβέλειας Νάκη Παναγιωτίδη στην αναδρομική έκθεση «Shut your Eyes and See», που ανοίγει για το κοινό στις 27 Νοεμβρίου και θα διαρκέσει έως τις 2 Μαρτίου 2025.
Το έργο του Νάκη Παναγιωτίδη χαρακτηρίζεται από τη χρήση λιτών και πολύ διαφορετικών μεταξύ τους υλικών – που κυμαίνονται από πέτρες και πίσσα μέχρι neon και φωτογραφίες – καθώς και από τις διαφορετικές τεχνικές με τις οποίες έχει κατά καιρούς πειραματιστεί ο καλλιτέχνης, χωρίς να ακολουθεί συγκεκριμένες φόρμες.
Με κύρια χαρακτηριστικά τον πειραματισμό, τα ανορθόδοξα υλικά και τις ασυνήθιστες τεχνικές, ο Παναγιωτίδης είναι γνωστός για τις φωτογραφικές απεικονίσεις βιομηχανικών και θαλασσινών τοπίων μεγάλου μεγέθους, εικόνες-κείμενα, τρισδιάστατα γλυπτά αντικείμενα και εγκαταστάσεις που πραγματεύονται φιλοσοφικά υπαρξιακά ερωτήματα από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Τα σχέδια και οι κατασκευές του λειτουργούν με αμφιλεγόμενο τρόπο ενώ η αδιαφορία του για την τεχνική αποτελεί μια στρατηγική επιλογή: για εκείνον η τεχνική αποτελεί εμπόδιο σε οποιοδήποτε όραμα υπερβαίνει καθιερωμένες συμβάσεις και προσδοκίες.
Αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, καθώς δεν αποφοίτησε από κάποια σχολή καλών τεχνών, ο Παναγιωτίδης μεγάλωσε στην Κυψέλη και στα 19 του πήγε στο Τορίνο για να σπουδάσει αρχιτεκτονική. Εκεί γρήγορα ενσωματώθηκε στους κύκλους των νέων καλλιτεχνών και ήρθε σε επαφή με το κίνημα της Arte Povera. Στο Τορίνο εξέθεσε επίσης για πρώτη φορά το 1971 δικά του πειραματικά έργα, σε ομαδική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο κέντρο Piemonte Artistico Culturale.
Από την αρχή ο Παναγιωτίδης αξιοποίησε τις ανατρεπτικές στρατηγικές των επαναστατών καλλιτεχνών της εποχής του, με τους οποίους συνυπήρξε στο Τορίνο, στη Ρώμη και αργότερα στη Βέρνη. Απορρίπτοντας τις παραδοσιακές έννοιες της τέχνης και προκειμένου να υλοποιήσει εικαστικά τις ριζοσπαστικές και επαναστατικές ιδέες του, διαμορφώνει τις δικές του εννοιολογικές συντεταγμένες ως καλλιτέχνης και αξιοποιεί τη συμβολική δύναμη υλικών που ως τότε δεν είχαν χρησιμοποιηθεί στην τέχνη. Το σύνολο του έργου του διακρίνεται από την ανατροπή και την ειρωνεία, ενώ κατά περιόδους προστίθενται και άλλα χαρακτηριστικά όπως οργή, επαναστατικότητα, πρόκληση, ευφορία αλλά και αβεβαιότητα, μελαγχολία και φόβος.
Το έργο του Παναγιωτίδη είναι πολύπλευρο και συνεχίζει να εξελίσσεται. Ενδεικτικά, τη δεκαετία του ’80 πειραματίζεται με μια αρχαϊκά ρεαλιστική τεχνική κολάζ, χρησιμοποιώντας υλικά όπως τσαλακωμένο χαρτί συσκευασίας, αλουμινόχαρτο και πίσσα. Πρόκειται για μια σύζευξη της Arte Povera, όπου αναβιώνουν προϊστορικές πρωτογενείς καταστάσεις, με την απρόσωπη γλώσσα των μέσων που χρησιμοποιεί η Pop Art. Αργότερα, συνδυάζει τη φωτογραφία με νέον, αναζητώντας μια μέθοδο για να δώσει πνοή στην φωτογραφική αντανάκλαση της πραγματικότητας.
Στην πιο πρόσφατη φάση της δουλειάς του κυριαρχούν οι πίνακες ζωγραφικής, όχι όμως με τη συμβατική έννοια του όρου: το 2017-18 ξεκινά να ασχολείται με την εικόνα-κείμενο, μια διαδικασία επικόλλησης σε μεγάλες επιφάνειες γραπτών μηνυμάτων που δίνουν τροφή για σκέψη. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας επικεντρώνεται σε τοπία και εσωτερικούς χώρους, δημιουργώντας εικόνες που κατορθώνουν να είναι εγγενώς φωτεινές χωρίς εξωτερικό φωτισμό.
Κάτι που απασχολεί τον Παναγιωτίδη στο σύνολο του έργου του είναι η έννοια του χρόνου, τον οποίο αντιλαμβάνεται ως ροή και παύση, ως στιγμή και αιωνιότητα. Αντίστοιχα, πεποίθησή του είναι ότι ένα ολοκληρωμένο έργο τέχνης δεν μπορεί ποτέ να γίνει πλήρως αντιληπτό από μια σταθερή οπτική γωνία. Η ζωή και ο θάνατος, η ύβρις και η ματαιότητα κυριαρχούν ως θέματα στη δουλειά του, ενώ στόχος του είναι να ανακαλύψει εκ νέου τους ελληνικούς μύθους, για να δείξει ότι μπορεί να αλλάζουν τα ιστορικά δρώμενα, ωστόσο οι υπαρξιακές συγκρούσεις παραμένουν ίδιες.
Ο Νάκης Παναγιωτίδης ζει και εργάζεται στη Βέρνη της Ελβετίας.
Στην αναδρομική έκθεση που διοργανώνει το Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή παρουσιάζονται περισσότερα από 40 έργα, αντιπροσωπευτικά όλων των τεχνολογιών και των υλικών που έχει χρησιμοποιήσει ο Παναγιωτίδης στην καλλιτεχνική του πορεία. Επιμελητές της έκθεσης είναι η Πρόεδρος ΔΣ του Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή Fleurette Καραδόντη και ο επί σειρά ετών Διευθυντής του Kunstmuseum Bern, Matthias Frehner.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης «Nakis Panayotidis – Shut your Eyes and See» θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις για το κοινό κάθε Παρασκευή 18.00-18.40 καθώς και Σάββατο και Κυριακή 12.00-12.40.
11°
