Ο επαναπατρισμός της Διασποράς ΙΙ: Αφετηρίες και Νέοι Κόσμοι

Συνεχίζεται στο πλαίσιο του Megaron Online ο κύκλος «Ο επαναπατρισμός της Διασποράς» του Ergon Ensemble, ο οποίος περιλαμβάνει συνολικά 4 συναυλίες με έργα 16 σύγχρονων ελλήνων συνθετών και συνθετριών ή δημιουργών ελληνικής καταγωγής που ζουν και δραστηριοποιούνται καλλιτεχνικά στο εξωτερικό. Μετά το πρώτο μέρος, που προβλήθηκε online τον Φεβρουάριο, ακολουθεί η δεύτερη συναυλία του κύκλου, η οποία μεταδίδεται σε δωρεάν live streaming από το site, το fb και το κανάλι του Μεγάρου στο YouTube. Σε αυτό δεύτερο μέρος της «Διασποράς», πάλι σε κλιμακωτή δομή, το Ergon θα ερμηνεύσει, υπό τη μουσική διεύθυνση του Γιώργου Ζιάβρα, επτά σύγχρονα έργα μουσικής δωματίου, έξι από τα οποία είναι γραμμένα τον 21ο αιώνα. Θα ακουστούν συνθέσεις John Psathas, Δημήτρη Ανδρικόπουλου, Στρατή Μηνακάκη, Θανάση Δεληγιάννη και Καλλιόπης Τσουπάκη.

Η βραδιά αρχίζει με τον ελληνικής καταγωγής John Psathas [Τζον Ψαθάς], έναν από τους γνωστότερους διεθνώς συνθέτες της Νέας Ζηλανδίας, του οποίου η μουσική έχει ερμηνευτεί και ηχογραφηθεί από ονομαστούς καλλιτέχνες και σημαντικά σύνολα σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. Το ενδιαφέρον του για τη μουσική της πατρίδας των γονιών του αλλά και των ιθαγενών της Ν. Ζηλανδίας αντανακλάται σε πολλά έργα του. Τη δημιουργία του επηρεάζει και ο μινιμαλισμός, ενώ ως συνθέτης έχει μια ιδιαίτερη αδυναμία στα κρουστά όργανα, καθώς ασχολείται με τη ροκ. Τα τελευταία στοιχεία είναι ιδιαιτέρως εμφανή στο έργο του Songs for Simon για πιάνο και digital audio (2010). Είναι αφιερωμένο στον πιανίστα Simon Tedeschi, του οποίου το όνομα, μέσω αναγραμματισμού, εμφανίζεται στους τίτλους των μερών του έργου. Στο πιάνο, ο Στέφανος Νάσος.

Η διαδρομή θα συνεχιστεί με το Matre’s Dance για πιάνο και κρουστά (1991), επίσης του Psathas, ένα έργο «υψηλής ενέργειας» που οφείλει τη διεθνή του αναγνώριση στη θρυλική σολίστ των κρουστών Evelyn Glennie [Έβελυν Γκλέννι], η οποία το υποστήριξε και το παρουσίασε εκατοντάδες φορές σε όλο τον κόσμο τη δεκαετία του 1990. Ερμηνεύουν ο Χρήστος Σακελλαρίδης (πιάνο) και ο Μπάμπης Ταλιαδούρος (κρουστά).

Ακολουθούν δύο έργα του ακαδημαϊκού Δημήτρη Ανδρικόπουλου, ο οποίος δημιουργεί και διδάσκει στην Πορτογαλία, και συγκεκριμένα στο Πολυτεχνείο του Πόρτο. Η ατμόσφαιρα, στην πρώτη σύνθεση, τις Τέσσερις νυχτερινές παιδικές μινιατούρες για βιολί, βιολοντσέλο, φλάουτο και πιάνο (2019), είναι ήρεμη, ενώ στη δεύτερη, το Solo for Two για δυο σετ κρουστών (2018, πρώτη πανελλήνια), το κλίμα αλλάζει γεμίζοντας ένταση και ρυθμό. Ερμηνεύουν ο Μπάμπης Ταλιαδούρος και ο Ανδρέας Φαρμάκης.  

Ύστερα από ένα σύντομο διάλειμμα, το Εrgon, υπό τον Γιώργο Ζιάβρα, θα παρουσιάσει σε πρώτη παγκόσμια τον Αίαντα (2020-2021), μέρος του κύκλου Σκιαγραφίες IV για βιολί, βιολοντσέλο, φλάουτο, κλαρινέτο και πιάνο, του Στρατή Μηνακάκη από τη Βοστώνη των ΗΠΑ. Το έργο είναι ευγενική προσφορά του συνθέτη προς το Ergon Ensemble για τον κύκλο συναυλιών «Ο επαναπατρισμός της Διασποράς». Χαρακτηρίζεται από βαθιά εσωτερικότητα και προσδίδει μια ψυχολογική διάσταση στην έννοια των σκιών. Αφορμή για τη σύλληψή του ήταν μια ρήση του Οδυσσέα στον Αίαντα του Σοφοκλή: «Βλέπω ότι οι ζωντανοί δεν είμαστε τίποτα άλλο από φαντάσματα, κούφιες σκιές.»

Επιστροφή, στη συνέχεια, σε ένα από τα μεγάλα λιμάνια του κόσμου, το Άμστερνταμ της Ολλανδίας, με έργα δύο Ελλήνων της Διασποράς, του Θανάση Δεληγιάννη και της Καλλιόπης Τσουπάκη, που ζουν και δημιουργούν με μεγάλη επιτυχία και αναγνώριση μακριά από την πατρίδα.

Ο Υριέας για σεπτέτο πνευστών και κοντραμπάσο (2010, revision 2012) του Θανάση Δεληγιάννη βασίζεται σε μακρόχρονη έρευνα του συνθέτη πάνω στις τεχνικές της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Γράφτηκε σε μια προσπάθεια του Δεληγιάννη να ανατρέξει στην προσωπική του πολιτιστική καταγωγή. Στον Υριέα οι ερμηνευτές λειτουργούν σαν φανταστικοί θεατρικοί χαρακτήρες, με τη μουσική τους να επιχειρεί να αρθρώσει ποιότητες ομιλίας. Σόλο, ντουέτα, τρίο αγωνίζονται για μια ιεραρχία, για μια παρουσία επί σκηνής, συμμετέχοντας στην αναπαράσταση ενός διαλυμένου επεισοδίου.

Η βραδιά θα κλείσει με το επίκαιρο Thin Air για 2 ομάδες οργάνων (2020, πρώτη πανελλήνια) της Καλλιόπης Τσουπάκη, «μια ωδή στη συμπόνια, μια πράξη αλληλεγγύης σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς», όπως αναφέρεται σε σημείωμα για το έργο. Το Thin Air αποτελεί παραγγελία της πρωτοβουλίας Festivals of Compassion [Φεστιβάλ συμπόνιας], που κατάφερε να ενώσει πάνω από 50 ευρωπαϊκά -και όχι μόνο- φεστιβάλ, έχοντας ως στόχο του να προσφέρει μια γαλήνια στιγμή γενναιοδωρίας, που τόσο έχουν ανάγκη κοινό και μουσικοί, αυτή τη δύσκολη περίοδο.

Η συναυλία «Ο επαναπατρισμός της Διασποράς ΙΙ: Αφετηρίες και Νέοι Κόσμοι» τoυ Εrgon Εnsemble μεταδίδεται από τις ιστοσελίδες του ΜΜΑ και του ΥΠΠΟΑ.