12 χρόνια σκλάβος

Ο Στιβ ΜακΚουίν, σκηνοθέτης των εξαιρετικών «Hunger» και «Shame», μοιάζει να έχει χτίσει μια καριέρα καταγράφοντας ιστορίες ανθρώπων στα όρια της ψυχολογικής και σωματικής τους αντοχής. Στο «12 χρόνια σκλάβος», βρίσκει ένα ακόμη τέτοιο επώδυνο παράδειγμα αντοχής κι επιβίωσης στο χαρακτήρα του Σόλομον Νόρθαπ, που μερικά χρόνια πριν τον αμερικάνικο εμφύλιο, όταν ακόμη η σκλαβιά ήταν μια αποδεκτή πραγματικότητα στον Νότο, βρέθηκε από καλλιεργημένος, ελεύθερος οικογενειάρχης, σκλάβος για δώδεκα χρόνια. Ο ίδιος έγραψε το 1853 την ιστορία του σε ένα βιβλίο, το οποίο ο ΜακΚουίν μεταφέρει στην οθόνη με την ένταση και τη βαρύτητα που του αξίζει. Αναπαριστώντας πειστικά μια εποχή, φωτίζοντας τις κοινωνικές συνθήκες που επέτρεπαν την επιβίωση μιας αδιανόητης λογικής που δικαιολογούσε τη σκλαβιά, δείχνοντας δίχως αναστολές τη σκληρή, βίαιη ζωή ενός σκλάβου. Με οδηγό έναν ασυγκράτητο μελοδραματισμό και μία εκ των προτέρων δεδομένη ηθική στάση, μα με την ωμότητα και τη βία ενός μαστιγίου που κόβει ξανά και ξανά το δέρμα σε κάθε χτύπημα, με την παγωμένη φρίκη ενός μεταλλικού φίμωτρου στο πρόσωπο. Το «12 χρόνια σκλάβος» δεν είναι μια εύκολη ταινία. Συχνά είναι σχεδόν αφόρητα συγκλονιστική, όπως σε μια σκηνή που ο Σόλομον μένει κρεμασμένος για ώρες σε ένα δέντρο με τα πόδια του να ακουμπούν μετά βίας στο έδαφος. Χτισμένη σε μια ρευστή, δυναμική σκηνοθεσία, με εξαιρετικούς ηθοποιούς σε κάθε ρόλο, είναι μια ταινία απαραίτητη και χρήσιμη, δίχως να είναι προφανής ή διδακτική. Ένα φιλμ που επιβεβαιώνει το ταλέντο του σκηνοθέτη της ακόμη και σε ένα σινεμά πιο «παραδοσιακό», που εκ προοιμίου μοιάζει να τον περιορίζει σε μια αφήγηση και μια κινηματογραφική γλώσσα σημαντικά πιο συμβατική από αυτή στην οποία μας είχε μέχρι τώρα συνηθίσει. Και, ναι, δεν υπάρχει αμφιβολία πως το «12 χρόνια σκλάβος» είναι μία από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς. Όμως λίγο περισσότερο για τους ψηφοφόρους των Όσκαρ και ελαφρώς λιγότερο για τους λάτρεις της ωμής κινηματογραφικής ποίησης του «Hunger».

• ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Στίβ ΜακΚουίν
• ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Τσιγουετέλ Ετζιοφόρ, Μάικλ Φασμπέντερ, Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, Μπραντ Πιτ