Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Η Φόνισσα

Οι εκδόσεις Πατάκη και ο ΙΑΝΟS σας προσκαλούν σε μία βραδιά αφιερωμένη στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, «Η Φόνισσα», με αφορμή την νέα έκδοσή του (Επιμέλεια, εισαγωγή, σημειώσεις, σχόλια: Κώστας Σταμάτης).

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:
Διονύσης Μαρίνος, συγγραφέας-δημοσιογράφος
Ανδρέας Μήτσου, συγγραφέας
Κώστας Σταμάτης, ο επιμελητής του έργου

Εκ μέρους του Δ.Σ. της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Σπουδών συμμετέχει η γ.γ. Βασιλική Λαμπροπούλου.

Θα διαβάσει η ηθοποιός Νένα Μεντή.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Η Φόνισσα, το αριστούργημά του Παπαδιαμάντη, είναι το έργο του που ως τις μέρες μας θεωρείται η πιο διαχρονική δημιουργία του, αξεπέραστη και μοναδική, ακόμα και μέσα στο σύνολο της νεοελληνικής πεζογραφίας. Από το διάσπαρτο σε εφημερίδες και περιοδικά έργο του, ο Παπαδιαμάντης δεν κατόρθωσε να δει ούτε ένα βιβλίο του τυπωμένο.

Η γραφή του, απαράμιλλη σε λυρισμό και ψυχογραφική δύναμη, κατέλιπε κοινό αγαθό στον πολιτισμό— πάνω από 170 διηγήματα, τα μυθιστορήματα και τα ποιήματά του, τις μελέτες και τα άρθρα του. Το έργο του και η ζωή του υπήρξαν πάντοτε υποστάσεις αδιαχώριστες. Ό,τι αφομοίωνε η αισθαντική ψυχή και η νόησή του το λειτουργούσε και το εξωτερίκευε η τέχνη του, η οποία ποτέ δεν αφηγούνταν απλώς και μόνο μια κατάσταση, κάποια ιστορία: ζωγράφιζε και αποτύπωνε στο χαρτί πλήρεις εικόνες ψυχής και ζωής μέσα στο περιβάλλον τους, αναδιφώντας πάντοτε το θεμέλιο της ανθρώπινης ύπαρξης, την ουσιωμένη έννοιά της στο είναι και στο όντως υπάρχειν της. Το έργο που μας άφησε πίσω του μας έκανε όλους βαθύτερους αναγνώστες.

Η σπάνια προσωπικότητα του Παπαδιαμάντη, το τεράστιο ψυχικό και πνευματικό του κύρος, η διαφορετικότητά του σε όλα και απ’ όλους τους σύγχρονούς του τροφοδότησαν μύθους και θρύλους, αλλά και διάφορα μυθεύματα γύρω από τη ζωή αυτού του ξεχωριστού ανθρώπου. Η φιλέρημη μοναξιά του, η αποστροφή του στη συνάφεια με τους πολλούς, οι απολυτρωτικές ψαλμωδίες του έθρεψαν τις ανυπόστατες φήμες ότι ήταν αντικοινωνικός, συντηρητικός, θρησκομανής, ανέραστος και μισογύνης ακόμα. Πολλά ρηχά και αδάπανα διαδόθηκαν για τον άνθρωπο και τον δημιουργό που με ανανταπόδοτη συνέπεια αρνήθηκε κάθε σύμβαση της εποχής του και δεν εντάχθηκε ποτέ σε κατεστημένη τάξη πραγμάτων, είτε αυτή αφορούσε τη λογοτεχνική, την κοινωνική, την πολιτική, την εκκλησιαστική ή οποιαδήποτε άλλη. Μετά τον θάνατό του (Σκιάθος, 2 προς 3 Ιανουαρίου 1911), ό,τι προηγουμένως διασάλπιζαν οι πιστοί θαυμαστές του, πως ο Παπαδιαμάντης ήταν «ο μεγαλύτερος ποιητής» της νεοελληνικής πεζογραφίας, το επαύξησε και το καθιέρωσε η ίδια η ζωή στη συνείδηση του αναγνωστικού κοινού.

Διαβάζοντας αυτήν τη Φόνισσα, θα νιώσετε αναγνώστες επαρκείς, μελετητές της με ιδιότητες και κύρος. Θα αισθανθείτε και θα διαπιστώσετε όλη την απαιτούμενη αναγνωστική διέγερση, εμβαθύνοντας ταυτόχρονα σ’ αυτό το κορυφαίο έργο της νεοελληνικής πεζογραφίας, στην πιο διαχρονική δημιουργία του Παπαδιαμάντη, έτσι όπως την ανέδειξε και την καθιέρωσε η ίδια η ζωή.

Αυτή η Φόνισσα δεν περιγράφει απλώς: εισχωρεί σε κάθε κύτταρο –ορατό ή μη– της πανθομολογούμενης και τωόντι αειθαλούς παπαδιαμαντικής μαγείας. Θα συζητήσετε, θα διαλογιστείτε με τον δημιουργό της και, ενώπιοι ενωπίω, θα κρίνετε κι εσείς οι ίδιοι για όλα όσα αφορούν την αληθινή φύση του ανθρώπινου όντος και του περιβάλλοντός του.

Η φόνισσα Φραγκογιαννού δεν υπόσχεται απλώς. Είναι τόσο ζωντανή, διηνεκής και υπερκείμενη, ώστε σας περιμένει να την αφουγκραστείτε και να την επεξεργαστείτε εντός σας, με τη δική σας πρόσληψη περί αθωότητας και αμαρτίας, περί εγκλήματος και κολασμού από κτίσεως κόσμου. Συμμεριστείτε την ή απορρίψτε την εσείς ως αναγνώστες της, με τις δικές σας αντιλήψεις και αξίες.

Είναι απολύτως δεκτική σε αυτά η ηρωίδα του Παπαδιαμάντη, σε όλα όσα διαλαμβάνει η μελέτη και η κατανόησή της.

- Κώστας Σταμάτης