8°
«…επεθύμησα από καρδίας να ήθελεν ημπορώ να ζωστώ άρματα, επεθύμησα από καρδίας να ήθελε ημπορώ να τρέξω διά να δώσω βοήθειαν εις ανθρώπους, όπου δι' άλλο –καθώς εφαίνετο– δεν επολεμούσαν, παρά διά θρησκείαν και διά πατρίδα, και διά εκείνην την ποθητήν ελευθερίαν, η οποία, καλώς μεταχειριζομένη, συνηθά να προξενεί την αθανασίαν, την δόξαν, την ευτυχίαν των λαών. Επεθύμησα, είπα, από καρδίας, αλλά εκοίταξα τους τοίχους του σπιτιού, όπου με εκρατούσαν κλεισμένην, εκοίταξα τα μακρά φορέματα της γυναικείας σκλαβίας και ενθυμήθηκα πως είμαι γυναίκα…»
απόσπασμα από την αυτοβιογραφία της Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου
Με αφορμή τα λόγια της Zακυνθινής λόγιας Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου (1801-1832), στην αυτοβιογραφία της, μια σημαντική ιστορική μαρτυρία και συγχρόνως το πρώτο αξιόλογο δείγμα γυναικείας γραφής στη νεοελληνική γραμματεία που πρωτοεκδόθηκε το 1881, παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, η ομαδική εικαστική έκθεση «και ενθυμήθηκα πως είμαι ΓΥΝΑΙΚΑ».
Η έκθεση παρουσιάζεται σε οργάνωση του εκπαιδευτικού Δημήτρη Λαζάρου και σε συνδιοργάνωση με τη Διεθνή Πολιτιστική Πλατφόρμα ART HUB ATHENS / Art for social change, ενώ βασίζεται σε ιδέα της βραβευμένης σκηνοθέτιδας Μαρίας Κατσιώνη.
Η αναζήτηση της ελευθερίας από μια νέα γυναίκα των αρχών του 19ου αιώνα που ενώ αντιδρά θετικά στο άκουσμα της είδησης για την επανάσταση του 1821, συνειδητοποιεί τον αποκλεισμό της από κάθε μορφή δημιουργικής ζωής εμπνέει 59 σύγχρονους αξιόλογους εικαστικούς που υμνούν τη Γυναίκα στα διαφορετικά πρόσωπα και ρόλους της στο πέρασμα των χρόνων και τον αγώνα της απέναντι σε κάθε είδους στερεότυπα για το φύλο της, που εξακολουθούν να έχουν θέση και λόγο στη σύγχρονη κοινωνία.
Συμμετέχουν οι εικαστικοί: Irina Bodryaga – Jocasta M. – Lydia Z. – Maria Papa – Maria Vlasseros – Natalia Davydova – Stella Papa – Virginia (Chormoviti) – Yiannis Nomikos – Χρήστος Αθανασέλλης – Ευαγγελία Βεκιαροπούλου – Φιλιώ Βρετού – Σύνη Βυζοβίτου – Σταυριέλενα Δημητρακοπούλου – Αικατερίνη Διαμαντοπούλου – Φαίδρα Εγγλέζου – Αγλαΐα Θανάσου – Στέλλα Κατεργιαννάκη – Χριστίνα Κατεργιαννάκη – Θεόδωρος Κεμίδης – Μαρία Κιτσαντώνη – Ασημίνα Κουζούνη – Ευαγγελία Λιάσκου – Αγγελική Λούκα – Ελένη Λουκή – Μαρία Ματάλα – Μαργαρίτα Μελά – Βιβή Μεντζελοπούλου – Αλίκη Μιχαηλίδου – Αθανάσιος Μίχος – Μαρία Μούτσου – Αιμίλιος Μπαρμπάτος – Αθηνά Μπαρούφη – Σοφία Νάκη – Νάνσυ Ναουμίδου – Έπη Νικολακοπούλου – Κωνσταντίνα Ντζιαβού – Όλγα Ξυθάλη – Άννα Ομηρίδη – Μαριέττα Παπαγεωργίου – Αφροδίτη Πατίκα – Άννα Πάφου – Σταυρούλα Πουλάκη – Αικατερίνη Πουλιάση – Ευθύμιος Πουρνάρας – Ειρήνη Ράπτη – Κατερίνα Σακελλαρίδη – Βιβέττα Σαρρή – Νατάσσα Σαρρή – Παύλος Σπουρέλας – Πελαγία Στρατηδάκη – Μαργαρίτα Ταλιαδώρου – Μαρία Τασσοπούλου – Γιάννης Τζομάκας - Μαρία Τοπαρλάκη – Τάσος Τσολαρίδης – Μαρία Χαραλάμπους – Κατερίνα Χατζηνικήτα – Αριστείδης Χρυσανθόπουλος
Στα πλαίσια της έκθεσης κάνει πρεμιέρα στην αίθουσα κινηματογράφου του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, τη Δευτέρα, 11 Μαρτίου και ώρα 8μ.μ., η ομώνυμη θεατρική παράσταση «Και ενθυμήθηκα πως είμαι γυναίκα», σε σκηνοθεσία της βραβευμένης σκηνοθέτιδας, Μαρίας Κατσιώνη, που βασίζεται στην αυτοβιογραφία της Ελισάβετ Μαρτινέγκου.
Τρεις ηθοποιοί υιοθετούν την πολυδιάστατη προσωπικότητα της, αναδεικνύοντας τις διάφορές πτυχές και τις εσωτερικές της συγκρούσεις.
Η παράσταση αποδίδει φόρο τιμής σε αυτήν την λησμονημένη γυναίκα, που δεν αποτιμήθηκε όπως της έπρεπε και ας λογίζεται σήμερα ως η πρώτη πεζογράφος της Νεοελληνικής γραμματείας.
Η μουσική που συνοδεύει τα επίσημα βίντεο της έκθεσης με τίτλο «Moments with you» είναι της διεθνούς φήμης συνθέτριας νεοκλασικής μουσικής, Μαρίας Κοτρότσου (Maria Kotrotsou)
Ποια ήταν η Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου;
Η Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου (Ζάκυνθος 2 Οκτωβρίου 1801 - 9 Νοεμβρίου 1832) ήταν μία από τις πρώτες Ελληνίδες συγγραφείς. Το γνωστότερο έργο της είναι η «Αυτοβιογραφία» της, ενώ από τα υπόλοιπα έργα της (θεατρικά έργα και ποιήματα) έχουν σωθεί ελάχιστα.
Η Μουτζάν από μικρή είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μάθηση και τα γράμματα και, παρόλο που η εκπαίδευσή της ήταν περιορισμένη, η ίδια με προσωπική μελέτη απέκτησε γνώσεις της αρχαίας ελληνικής, της ιταλικής και της γαλλικής γλώσσας. Παράλληλα επιδιδόταν στο γράψιμο ποιημάτων, θεατρικών έργων στα ελληνικά και τα ιταλικά και μεταφράσεων από την αρχαία ελληνική γραμματεία. Επιθυμία της ήταν να μην παντρευτεί, αλλά να αφοσιωθεί στη μελέτη και τη συγγραφή.
Εξαιτίας των αντιρρήσεων της οικογένειάς της αντιπρότεινε να κλειστεί σε μοναστήρι ή να αποσυρθεί σε μία κατοικία της οικογένειας στην ύπαιθρο, όμως και αυτές οι επιθυμίες της δεν γίνονταν δεκτές από τους δικούς της. Μπροστά στην προοπτική να παραμείνει ανύπαντρη και να κατοικεί με τους γονείς της χωρίς να έχει το δικαίωμα να βγαίνει από το σπίτι, αποφάσισε να φύγει κρυφά από το νησί, αλλά μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα επέστρεψε χωρίς να την αντιληφθεί κάποιο μέλος της οικογένειάς της και τελικά αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να δεχτεί την επιθυμία των δικών της να παντρευτεί.
Σύζυγός της έγινε ο Νικόλαος Μαρτινέγκος, ο οποίος όμως καθυστερούσε την επισημοποίηση της γαμήλιας συμφωνίας με συνεχείς διαπραγματεύσεις για το ύψος της προίκας, αλλά τελικά ο γάμος τελέστηκε μετά από 16 μήνες, το καλοκαίρι του 1831.
Η Ελισάβετ Μουτζάν - Μαρτινέγκου πέθανε στις 9 Νοεμβρίου του 1832, δύο εβδομάδες μετά την γέννηση του γιου της λόγω επιπλοκών στον τοκετό.
