«Παράγκες: Καταστροφή και δημιουργία» του Αλέξανδρου Τζώνη

Το Καναδικό Ινστιτούτο στην Ελλάδα παρουσιάζει την έκθεση «Παράγκες»: Καταστροφή και δημιουργία του Αλέξανδρου Τζώνη, στους χώρους του Ινστιτούτου (Ορμινιου 3, Αθήνα). Η έκθεση περιλαμβάνει τη συλλογή με φωτογραφίες αρχείου, σκίτσα και ακουαρέλες του διάσημου αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Τζώνη, στα οποία απεικονίζονται οι παράγκες που έφτιαξαν οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922. Η χρονική στιγμή παρουσίασης της έκθεσης «Παράγκες»: Καταστροφή και δημιουργία επιλέχτηκε έτσι ώστε να συμπέσει με την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων καθώς και με την επέτειο των εκατό χρόνων από την Μικρασιατική Καταστροφή, σε αναγνώριση του θάρρους και της αντοχής που επέδειξαν οι πρόσφυγες αντιμέτωποι με την τραγωδία και την καταστροφή.

Η ιστορία αυτής της έκθεσης ξεκινά στην παιδική ηλικία του Αλέξανδρου Τζώνη ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια διευρυμένη οικογένεια προσφύγων, λίγα μόλις βήματα μακριά από τις παράγκες των Ιλισίων, στις όχθες του ποταμού Ιλισού, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η οδός Μιχαλακοπούλου. Στα δεκατρία του, ο Αλέξανδρος Τζώνης συνδέθηκε βαθιά με αυτές τις παράγκες και γοητεύτηκε από την ευρηματικότητα των κατασκευών για τις οποίες χρησιμοποιήθηκε, σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, κάθε είδους υλικό από το περιβάλλον, μετατρέποντάς τες σε δομές στήριξης της κοινωνίας, σημεία εορτασμού της ζωής και της κοινότητας. Τις επισκεπτόταν τακτικά και τις φωτογράφιζε με την προπολεμική Contax κάμερα του πατέρα του. Συνέχισε να τις φωτογραφίζει και αργότερα, ως φοιτητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο αλλά και ως φοιτητής στο Yale, αποτυπώνοντάς τες επίσης σε σκίτσα και ακουαρέλες.

Επί δεκαετίες, ο Αλέξανδρος Τζώνης, μαζί με τη σύζυγό του Liane Lefaivre, Καναδή φωτογράφο και επιμελήτρια μουσείων, συνεχίζει να αναζητά τεκμήρια και να ερευνά αυτές τις κατασκευές ως τρόπο βιώσιμης και κοινωνικής προσέγγισης της κατασκευής. Αυτό το έργο πλέον υπάρχει στο Αρχείο Αλέξανδρου Τζώνη και Liane Lefaivre στην Bibliothèque Nationale de France.

Αλέξανδρος Τζώνης - βιογραφικό

Ο Αλέξανδρος Τζώνης είναι Έλληνας αρχιτέκτονας, συγγραφέας και ερευνητής. Έχει γράψει άρθρα για τη θεωρία και την ιστορία της αρχιτεκτονικής και έχει μελετήσει την εξελικτική διαδικασία του σχεδιασμού, συνδυάζοντας επιστημονικές και ανθρωπιστικές θεωρίες. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο της Αθήνας. Στη διάρκεια των σπουδών του, εργάστηκε επίσης ως σκηνογράφος στο θέατρο και τον κινηματογράφο, μεταξύ άλλων στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή». Στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Yale.  Έχει διατελέσει καθηγητής στο Yale, το Harvard, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Delft και το Collège de France στο Παρίσι. Από το 1975, στα περισσότερα έργα συνεργάζεται με τη σύζυγό του Liane Lefaivre, Καναδή φωτογράφο και επιμελήτρια μουσείων.

Η Liane Lefaivre, Καναδή από το Μόντρεαλ, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο McGill και δίδαξε στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Delft προτού γίνει καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης.

Ο Αλέξανδρος Τζώνης και η Liane Lefaivre έχουν επιμεληθεί, μεταξύ άλλων, εκθέσεις στο Μουσείο Stedelijk στο Άμστερνταμ, το Kunsthistorischesmuseum στη Βιέννη και την Triennale του Μιλάνου. Επίσης, έχουν δημοσιεύσει ή συν-δημοσιεύσει πλήθος βιβλίων, συμπεριλαμβανομένων Shape of Community (Penguin, 1970), Towards a non-Oppressive Environment (MIT Press, 1978), Classical Architecture: The Poetics of Order (Cambridge: MIT Press 1986), Critical Regionalism: Architecture and Identity in a Globalized World (Prestel, 2003), Aldo van Eyck, Humanist Rebel (Rotterdam: 010 Publishers, 1999).  Σήμερα προετοιμάζουν ένα νέο βιβλίο για την Τρίτη Οικολογία.

Καναδικό Ινστιτούτο στην Ελλάδα

Το Καναδικό Ινστιτούτο στην Ελλάδα είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός που προωθεί ενεργά την καναδική έρευνα και εκπαίδευση σε τομείς που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, όπου μεταξύ άλλων πραγματοποιεί εκτεταμένη αρχαιολογική έρευνα πεδίου. Το Ινστιτούτο είναι υπερήφανο που θα φιλοξενήσει αυτή την έκθεση για την πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας, η οποία περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία που προέρχονται από το παραπάνω Αρχείο. Το Καναδικό Ινστιτούτο είναι ο κατάλληλος χώρος γι’ αυτή την έκθεση δεδομένου ότι βρίσκεται στη γειτονιά των Ιλισίων, στην περιοχή όπου κάποτε ήταν οι όχθες του ποταμού Ιλισού και ορθώνονταν οι παράγκες. Στο παρελθόν μάλιστα το κτήριο του Καναδικού Ινστιτούτου υπήρξε η κατοικία του Στρατή Δούκα, ενός συγγραφέα της δεκαετίας του ’30, ονομαστού για τα γραπτά του για τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, στους οποίους άλλωστε ανήκε και ο ίδιος.