Documents of Breathing: Πάσκουα Βοργιά & Παύλος Φυσάκης στον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός

Μια έκθεση-συλλογή θραυσμάτων μνημοσύνης. Με το Documents of Breathing η Πάσκουα Βοργιά και ο Παύλος Φυσάκης αναζητούν τα ακροσφαλή στηρίγματα της μνήμης.

Οι ίδιοι περιγράφουν το έργο τους ως μια συλλογή από θραύσματα μνημοσύνης (αρχειακά ίχνη, οικογενειακά κειμήλια, ιστορικά ντοκουμέντα) που ανευρίσκονται και δομούνται με τρόπο συνειρμικό, προσωπικό και συλλογικό. Αυτό το «ανοιχτό αρχείο», όπως το ονομάζουν, χωρίζεται σε δέκα κεφάλαια και αναφέρεται σε δύο ανολοκλήρωτα πρότζεκτ του μοντερνισμού: το Passagen-Werk του Walter Benjamin και το Bilderatlas Mnemosyne του Aby Warburg. Τα Τεκμήρια αναπνοής είναι μια ασυνήθιστη έκθεση φωτογραφίας. Κάθε φορά παρουσιάζεται διαφορετικά, αλλά πάντα σαν ανοιχτό βιβλίο. Ο τίτλος της έκθεσης, δανεισμένος από ένα αρχαίο αιγυπτιακό ταφικό κείμενο, ένα ξόρκι δηλαδή που δίνει στον νεκρό το δικαίωμα στη μεταθανάτια ζωή, δηλώνει την αρχειακή διάσταση του έργου αλλά και μια εσωτερική αντίφαση.

Ενώ τα Τεκμήρια αναπνοής είναι τεκμήρια πνοής και δημιουργούν ένα άνοιγμα προς τη ζωή, ταυτόχρονα συνομιλούν με τους νεκρούς. Στις επιβιώσιμες εικόνες που συλλέγουν και υπομνηματίζουν η Βοργιά και ο Φυσάκης, το παρόν και το παρελθόν, το προσωπικό και το συλλογικό είναι αδιαχώριστα. Ένα έργο θεωρητικά τεκμηριωμένο, που δεν σου επιτρέπει να αμφισβητήσεις τις προθέσεις και τις γνώσεις των δημιουργών του. Από μία άποψη, η ιδανική ανάγνωσή του κρύβεται στην ίδια τη θραυσματική δομή του, στην κατασκευαστική λογική που το διέπει, στις αναφορές στον Benjamin και στον Warburg, στο κολλάζ και στο μοντάζ αντίστοιχα. Δεν είναι τυχαίο ότι ανάμεσα στις εικόνες της έκθεσης περιλαμβάνεται και ένα υπερκείμενο, που λειτουργεί κι αυτό ως φωτογραφία.

Με άλλα λόγια, το κείμενο που θα ερμηνεύει αποτελεσματικά και ευφάνταστα τα Τεκμήρια αναπνοής δεν είναι παρά μια συλλογή από παραθέματα, αποσπάσματα κειμένων από διάφορους συγγραφείς, που δημιουργούν μια πολυφωνική ανάγνωση…. Στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης στο Ρέθυμνο, όπου πρωτοπαρουσιάστηκε η έκθεση το 2022, ο θεατής ακολουθούσε μια διαδρομή ανακαλύπτοντας σταδιακά τις εικόνες κατά την περιήγησή του στις αίθουσες του μουσείου. Στον «Παρνασσό» παρουσιάζεται μια εναλλακτική εκδοχή, που λαμβάνει υπόψη την αισθητική και την ιστορία του εκθεσιακού χώρου. Τώρα πια έχεις την ευκαιρία να δεις τις εικόνες συγκεντρωμένες, ως μέρος μιας ιδιωτικής πινακοθήκης, που αποτελεί κατάλοιπο ενός ονειρικού κόσμου.

Επιμελητικό σημείωμα: Χριστόφορος Μαρίνος, Ιστορικός τέχνης και επιμελητής.
Διοργάνωση Έκθεσης: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, KOLEKTIV8.
Επιμέλεια: Πάσκουα Βοργιά, Παύλος Φυσάκης.
Αναλυτικότερες πληροφορίες στο: www.onassis.org