«Διονύσιος Σολωμός… δύο φλόγες… Μανώλης Χάρος» στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών

Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα παρουσιάζει έκθεση με τίτλο «Διονύσιος Σολωμός…δύο φλόγες…Μανώλης Χάρος» στην Πτέρυγα Μακρυγιάννη, σε επιμέλεια της Διευθύντριας της Βιβλιοθήκης Μαρίας Γεωργοπούλου και του Σίμου Ζένιου, Δρ. Συγκριτικής Λογοτεχνίας και Αναπληρωτή Διευθυντή στο Κέντρο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για τη Μελέτη του Ελληνικού Πολιτισμού στο UCLA.

Τα εικαστικά έργα του Μανώλη Χάρου και η επιλογή και παρουσίαση κειμένων που εκδίδονται με χαρακτικά σε σύγχρονες βιβλιοφιλικές εκδόσεις (artist book), καθώς και έργα μικτών τεχνικών σε μεγάλες διαστάσεις, προσκαλούν το κοινό να επισκεφτεί και να ξανασκεφτεί το νεανικό έργο του Δ. Σολωμού. Ειδικότερα τον Διάλογο και μια σειρά λυρικών ποιημάτων της πρώιμης περιόδου. Τα έργα αυτά έχουν τύχει εκτενούς σχολιασμού, κυρίως ως τεκμήρια των γλωσσικών ιδεών και των «χρόνων μαθητείας» του Σολωμού.

Το εικαστικό κομμάτι της έκθεσης, έργο του Μανώλη Χάρου, πλαισιώνεται με χειρόγραφα του Σολωμού και με σπάνιες εκδόσεις και υλικό (έντυπα βιβλία, περιοδικός τύπος, επιστολές, μεταφράσεις) από τις συλλογές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, της Εθνικής Βιβλιοθήκης, της Ακαδημίας Αθηνών και του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων για το σολωμικό έργο, την ποίηση του επαναστατημένου ελληνισμού και τις έριδες για τη γλώσσα.

Σκοπός της έκθεσης είναι αφενός να εντάξει τα έργα αυτά στα ευρύτερα καλλιτεχνικά και πνευματικά περικείμενα της εποχής και αφετέρου να προτείνει μια νέα ανάγνωση των θεματικών της επανάστασης, της ατομικής καλλιτεχνικής δημιουργίας και της δημιουργίας νέων συλλογικοτήτων. Προβάλλει με τον τρόπο αυτό τον Σολωμό, ήδη από τα πρώτα του χρόνια μετά την επιστροφή στη Ζάκυνθο, ως ένα μείζονα ποιητή της Εποχής των Επαναστάσεων, δημιουργώντας ένα διάλογο με τα σύγχρονα εικαστικά δρώμενα και προβληματισμούς.

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 20 Ιουνίου 2023, στις 7.00 μ.μ., διάλεξη του Σίμου Ζένιου με τίτλο «Η ποίηση και τα κοινά (της): Εντάσσοντας τον Σολωμό στην Εποχή των Επαναστάσεων», στο αμφιθέατρο της Αμερικανικής Σχολής Cotsen Hall (Αναπήρων Πολέμου 9, Κολωνάκι).

Η επιμελήτρια της έκθεσης Μαρία Γεωργοπούλου σημειώνει μεταξύ άλλων: «Στην έκθεση Διονύσιος Σολωμός … Δύο φλόγες … Μανώλης Χάρος, τα έργα του Μανώλη Χάρου ζωντανεύουν ένα εμβληματικό έργο του Διονυσίου Σολωμού, το Διάλογο, μια πραγματεία πάνω στην ελληνική γλώσσα και τη σχέση της με το λαό, άρα και την ίδια την οντότητα της πατρίδας.

Ο ρομαντισμός του Σολωμού, άρρηκτα συνδεδεμένος με την Εποχή των Επαναστάσεων, πραγματεύεται την τραγικότητα της ζωής, αναζητά την υπαρξιακή αλήθεια και συγκροτεί μια έντονη πηγή έμπνευσης που σε συμπαρασύρει… και μέσω του χρωστήρα του Μανώλη Χάρου κωδικοποιεί «εικόνες και πάθη». Παρά τα 200 χρόνια που χωρίζουν το έργο του Σολωμού και τους πίνακες του Χάρου, τα θέματα που εμπνέουν και τους δυο είναι και σήμερα άκρως επαναστατικά. Η τέχνη του Μανώλη Χάρου γεμάτη απλότητα, συναίσθημα και ευαισθησία ενδυναμώνει το Διάλογο.

Ο Μανώλης Χάρος συνοδεύει αυτό το μανιφέστο της ελληνικής γλώσσας με αφηρημένες παραστάσεις που, κατά πρώτο λόγο, αναφέρονται στο μεγαλείο της φύσης, ενώ ταυτόχρονα πραγματεύονται τη δυσκολία της κατανόησης, την αδυναμία της συνεννόησης με το κατεστημένο και το θαύμα της έμπνευσης.

Ο επαναστατικός ρομαντισμός του Χάρου συναντάει το Σολωμό, αλλά δεν πρόκειται για απλή εικονογράφηση του κειμένου. Με τη ματιά του εικαστικού, η επαναστατική δύναμη της γλώσσας, η συζήτηση πάνω στην προσωπική και συλλογική ταυτότητα και η φλόγα της έμπνευσης μετουσιώνονται σε δημιουργία που μιλάει κατευθείαν στην ψυχή στον παρόντα χρόνο.

Η λιτή αλλά δυνατή χρωματική παλέτα του Μανώλη Χάρου και η επιβλητική αναπαράσταση της άγριας φύσης δίνουν νέα μορφή και νέο αίμα στις αράδες του Σολωμού και ιχνογραφούν την επικαιρότητα των θεμάτων με τα οποία καταπιάστηκε.

Δίπλα σε σπάνιες εκδόσεις από τις μοναδικές συλλογές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, τα ιστορικά τεκμήρια και τη γραφίδα του ίδιου του Σολωμού, τα έργα του Μανώλη Χάρου μας θυμίζουν πως η συνέργεια ανάμεσα στην ιστορική γνώση που προσφέρει ο πλούτος μιας βιβλιοθήκης και στη δημιουργία της καλλιτεχνικής έμπνευσης, γεννούν τη χαρά της ανακάλυψης.»

Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της Ιονικής Ακαδημίας 1808, χορηγία της οποίας είναι και ο κατάλογος της έκθεσης.

Μανώλης Χάρος - Βιογραφικό σημείωμα

Ο Μανώλης Χάρος γεννήθηκε στα Κύθηρα το 1960. Μεγάλωσε στην Αθήνα και το 1977 πήγε στο Παρίσι στην École nationale supérieure des Beaux-Arts. Το 1982 πήρε Δίπλωμα με βαθμό Άριστα και συνέχισε κάνοντας μεταπτυχιακό δίπλωμα στην École nationale supérieure des Arts Décoratifs, ασχολούμενος με την επικοινωνία της εικόνας (visual communication). Το 1984 τιμήθηκε με το Βραβείο «Prix des Fondations» από την École nationale supérieure des Beaux-Arts. Μέχρι σήμερα περνά μέρος του χρόνου του στο Παρίσι, εκδίδοντας και δημοσιοποιώντας εκεί, σχεδόν το σύνολο του χαρακτικού του έργου. Αρκετά χαρακτικά του  βρίσκονται στο Cabinet des estampes της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας (BNF). Το 1991 ταξίδεψε στις ΗΠΑ, όπου η βότκα Absolut χρησιμοποίησε  έργα του για τη διαφημιστική της εκστρατεία. Τα έργα αυτά βρίσκονται στο Μουσείο Οίνου και Οινοπνεύματος στη Στοκχόλμη. Το 1994  εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Διεθνές Art Festival Cagne sur Mer στη Γαλλία. Το 1998 τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για καλλιτέχνη κάτω των 40 ετών. Το 2000-01 ήταν προσκεκλημένος στο Princeton University στις ΗΠΑ. Το 2011 παρουσίασε τους «Μύθους του Αισώπου» και το 2019 την έκθεση «Το νησί των θησαυρών» στο Μουσείο Μπενάκη. Ατομικές εκθέσεις έχει κάνει, εκτός από την Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στο Παρίσι, την Μπολόνια και το Λονδίνο. Έργα του βρίσκονται σε μεγάλες ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τις ΗΠΑ, καθώς και σε δημόσιες  συλλογές Μουσείων εντός και εκτός Ελλάδας. Επίσης, έργα του εμφανίζονται σε οίκους δημοπρασιών στο Λονδίνο (Bonham’s, Sotheby’s), στο Παρίσι κ.α.