Νίκος Ζαφειρόπουλος «Κοίταξε πίσω / Look back» στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Το φωτογραφικό project Κοίταξε πίσω / Look back εξετάζει την ερήμωση και την εγκατάλειψη στην κλωστοϋφαντουργική βιομηχανική περιοχή της Ελευθερούπολη Νέας Ιωνίας και στο εξαιρετικής αρχιτεκτονικής χωριό Σκούπι Αχαΐας.

Το project εξετάζει την ερήμωση και εγκατάλειψη πέρα από την ιστορική τους υπόσταση. Γεγονότα οριστικού ξεριζωμού όπως η Μικρασιατική καταστροφή, η εισβολή στην Κύπρο ή οι εκκενώσεις ορεινών χωριών κατά την περίοδο της Χούντας έχουν αναλυθεί και ερευνώνται ιστορικά ενώ οι ψυχοκοινωνικές συνέπειες των διωγμένων κατοίκων τους έχουν εκτενώς παρουσιαστεί.

Ο Νίκος Ζαφειρόπουλος, δεκαετίες μετά, με τον φωτογραφικό του φακό επιχειρεί να αποτυπώσει και αναδείξει το μετατραυματικό στρες εκείνων που βρίσκονται σχεδόν καθημερινά στη θέση να βλέπουν το σπίτι τους ή την προηγούμενη ζωή τους να καταρρέει σταδιακά και αναπόφευκτα. Μια συνέπεια ζωντανή, έντονη και σύγχρονη, που όμως δεν καταγράφεται με ιστορικούς όρους.

Σε ένα δημόσιο διάλογο μεταξύ Ελλαδιτών και Μικρασιατών αλλά και Κυπρίων με αφετηρία και επίκεντρο τον άνθρωπο, το project φιλοδοξεί να δράσει εντροπικά στο παρόν, στη βάση της γνώσης ότι το κοινό μετατραυματικό βίωμα ακυρώνει συγκρίσεις ιστορικής σπουδαιότητας.

Η ερευνητική εργασία ολοκληρώθηκε το 2021 και η φωτογραφική δράση το 2022.

Παρουσιάζεται στην Αθήνα, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο από τις 16 έως και τις 26 Ιανουαρίου 2023. Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν στις 16 Ιανουαρίου στις 6 μ.μ. ενώ στις 7 μ.μ. θα ακολουθήσει discussion panel – ανοιχτή συζήτηση, διάρκειας δύο ωρών, με παρουσίαση προφορικών μαρτυριών, πρόσθετου κρίσιμου τεκμηριακού υλικού, τεχνολογικά ευρήματα ψηφιακής ανάλυσης εικόνας και διά ζώσης ομιλίες που αναφέρονται στην επί προσωπικού βιωματική εμπειρία τους.

Τα εγκαίνια πλαισιώνουν μουσικά οι Νεκτάριος Λανάρας (βιολί) & Ιωάννα Ομορφιά Κοτζιούλα (βιολί).

Νίκος Ζαφειρόπουλος / Εικαστικός Φωτογράφος

Ο Νίκος Ζαφειρόπουλος ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Σπούδασε Ηλεκτρολογία στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και μεταπτυχιακές σπουδές στην Τηλεματική στο Danube University Krems στην Αυστρία.

Βρίσκεται σε συνεχή δράση στην επαγγελματική φωτογραφία από το 1999 και παράλληλα εργάζεται στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Τα τελευταία χρόνια έχει στρέψει το καλλιτεχνικό του ενδιαφέρον σε δύο πεδία: τη φωτογραφική διερεύνηση των παραστατικών τεχνών κατά την διαδικασία της πρόβας και της παραγωγής και την εικαστική φωτογράφηση του τοπίου και του ανθρώπου.

Προσωπικές σημειώσεις

• Από τεχνικής πλευράς, αποτέλεσε μία ιδιαίτερη πρόκληση φωτογραφίας πορτραίτου γιατί σε αυτό το project, το πρόσωπο και η έκφρασή του είναι το ίδιο σημαντικό όσο και το περιβάλλον στο οποίο το άτομο βρίσκεται. Και όλα αυτά σε συνθήκες εξωτερικού χώρου και φυσικού φωτισμού. Ήταν τεχνικά ιδιαίτερα κρίσιμο να μην απορροφηθεί το πορτραίτο από το φόντο και το αντίθετο.
• Δοκιμάστηκε συστηματικά η χρήση ευρυγώνιου φακού για μεγάλο βάθος πεδίο λόγω απόστασης και κλειστά διαφράγματα.
• Είναι ιδιαίτερα κρίσιμη η εκ των προτέρων επαφή και ειλικρινής φιλική επικοινωνία με τα πρόσωπα που θα συμμετείχαν στη φωτογράφηση, σε μία δύσκολη από πλευράς φόρτισης στιγμή.