Νίκος Νικολόπουλος «Γεφυροποιός» στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα

O Δήμος Αθηναίων, με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων από την απώλεια του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1935-2012), παρουσιάζει την έκθεση Γεφυροποιός του σκηνοθέτη, κινηματογραφιστή και φωτογράφου Νίκου Νικολοπουλου στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Δήμου Αθηναίων. Η έκθεση, που διοργανώνεται από τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), περιλαμβάνει φωτογραφίες από το εικοσαήμερο των γυρισμάτων της ταινίας «Η Άλλη Θάλασσα», κατά τη διάρκεια των οποίων ο σκηνοθέτης έφυγε αναπάντεχα από τη ζωή.

Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει ο επιμελητής εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ, Χριστόφορος Μαρίνος, σε συνεργασία με τον Βαγγέλη Ιωακειμίδη.

Η φωτογραφική εγκατάσταση με τίτλο Γεφυροποιός αποτελείται από 20 μεγάλου μεγέθους τυπώματα, όσα και οι ημέρες των γυρισμάτων, που θα αναρτηθούν στην ειδικά διαμορφωμένη και φωτισμένη αίθουσα, σύμφωνα με τη μουσειογραφική πρόταση που συνυπογράφουν οι επιμελητές της έκθεσης, ο καλλιτέχνης και η αρχιτέκτων Μαρία Μανέτα. Το σκεπτικό της έκθεσης είναι η κατασκευή ενός «ιερού» της κινηματογραφικής τέχνης: οι επισκέπτες θα εισδύουν στον «ενδιάμεσο χώρο» μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας, καλούμενοι άλλοτε να ξεχωρίσουν τη μία από την άλλη, άλλοτε να συμμετάσχουν τελετουργικά στη σύζευξή τους.

Η λέξη γεφυροποιός είναι η πλέον κατάλληλη για να περιγράψει το έργο και την παρουσία ενός τόσο σπουδαίου και ταλαντούχου σκηνοθέτη, όπως ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Ο τίτλος της έκθεσης του Νίκου Νικολόπουλου στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» περιγράφει την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο πλατό της Άλλης θάλασσας, της τελευταίας, ανολοκλήρωτης ταινίας του διεθνούς φήμης σκηνοθέτη. Σύμφωνα με τον Νικολόπουλο, ο τίτλος δηλώνει μια πολλαπλή σύζευξη: «ενώνει αυτό που συνέβαινε μπροστά από την κάμερα και το έργο που γινόταν πίσω, στη δική μου πλευρά». Ο Νικολόπουλος εργάστηκε ως φωτογράφος πλατό για τη συγκεκριμένη ταινία, ήταν δηλαδή αθόρυβος αυτόπτης μάρτυρας όσων συνέβησαν στα γυρίσματα, τα οποία διήρκεσαν συνολικά 20 ημέρες και διακόπηκαν στις 24 Ιανουαρίου 2012, μετά τον θανάσιμο τραυματισμό του Αγγελόπουλου εν ώρα δημιουργίας.

Οι φωτογραφίες του Νικολόπουλου είναι διπλά πολύτιμες. Αφενός, μας μεταφέρουν στο «αγγελοπουλικό σύμπαν», αποκαλύπτοντας τον τρόπο με τον οποίο ο σπουδαίος σκηνοθέτης εργαζόταν και κατηύθυνε τους ηθοποιούς, την απόλυτη προσήλωσή του επί το έργον, τη θεατρικότητα των κινήσεών του, τις μιμικές εκφράσεις και τη συναισθηματική σχέση του με όσους εργάζονταν για την ταινία. Αφετέρου, αναζωπυρώνουν το ενδιαφέρον για μια ταινία-αίνιγμα, η οποία δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και εντυπώθηκε στις συνειδήσεις μας περισσότερο για τον άτυχο χαμό του δημιουργού της παρά για το περιεχόμενό της.

Αν η ταινία του «γεφυροποιού» Αγγελόπουλου επιχειρούσε να αποτυπώσει την ελληνική κρίση και μάλιστα σε παροντικό χρόνο, τη στιγμή που συνέβαινε, οι φωτογραφίες του Νικολόπουλου συνθέτουν ένα προσωπικό χρονικό που ανατέμνει την ίδια την ταινία, δίνοντας, έστω και ετεροχρονισμένα, μια πρώτη γεύση (sneak preview) από την κατασκευή της. Ιδωμένες μέσα από ένα σημερινό πρίσμα, οι 20 φωτογραφίες, που αντιστοιχούν στις ημέρες των γυρισμάτων, αποκτούν μια άλλη διάσταση και λειτουργία. Στόχος τους πια δεν είναι να προαναγγείλουν, αφού δεν καλούνται να περιγράψουν απλώς την κινηματογραφική πράξη τροφοδοτώντας τα media και προωθώντας έτσι την ταινία. Αντιθέτως, οι φωτογραφίες του Νικολόπουλου κοιτούν προς τα πίσω, χτίζοντας μια γέφυρα ανάμεσα στο παρόν και στο παρελθόν.