Βαλέριος Καλούτσης: «Reconstitution» στην a.antonopoulou.art

Η έκθεση του Βαλέριου Καλούτση (1927-2014) «Reconstitution» επικεντρώνεται σε ζωγραφικά έργα της περιόδου 1976-1984. Ο Βαλέριος Καλούτσης μελέτησε συστηματικά το είδος της τοπιογραφίας μέσα από το σχέδιο και σε συνδυασμό με τη φωτογραφία.

Ο τίτλος της έκθεσης («Ανασύσταση») αναφέρεται στις μεταμορφώσεις και παραλλαγές ενός τοπίου, στον τρόπο που αυτό ανασχηματίζεται με τεχνικά μέσα. Το 1992 ο Καλούτσης έγραφε για αυτή την ενότητα έργων: «Το στοιχείο Φύση είναι πάντοτε το ξεκίνημα της δημιουργίας μου και κατέχει την κεντρική ιδέα που γύρω της πλάθεται το έργο μου. Αφήνοντας πίσω σιγά-σιγά την τεχνολογία που με βοήθησε αρκετά στις διάφορες αναζητήσεις μου και κρατώντας μόνο τη φωτογραφία σαν βασικό υλικό, αρχίζω μία νέα σειρά έργων που η πραγματική φύση, ιδωμένη με τον φωτογραφικό φακό -το τεχνητό μάτι- εξελίσσεται σε μια φανταστική φύση, ιδωμένη με το μάτι του καλλιτέχνη. Η διαδικασία: Ξεκίνημα η φωτογραφία, πέρασμα από κολλάζ, συνδυασμός φωτογραφιών, επέμβαση με μολύβι και χρώμα και το φτάσιμο με καθαρά ζωγραφικά μέσα στην απεικόνιση ενός καινούργιου τοπίου που ταλαντεύεται ανάμεσα στον ρεαλισμό και στον υπέρ-ρεαλισμό. Τοπία με διάφορα πετρώματα, σχηματισμοί βράχων που περνώντας διαδοχικά από διάφορα στάδια στον ίδιο πίνακα αλλάζουν σχήματα ή εκμηδενίζονται, δάση που μετατρέπονται σε άγονες εκτάσεις. Το υπόβαθρο είναι το χαρτί σε μικρές ή μεγάλες διαστάσεις και τα υλικά εκτός της φωτογραφίας: μολύβι, παστέλ, χρώματα ακρυλικά».

Η έκθεση «Reconstitution» περιλαμβάνει έργα που απεικονίζουν σύνθετα τοπία, γεωλογικές μεταμορφώσεις, βουνά, πέτρες, βράχους, τριαντάφυλλα και κύματα. Λάτρης της φύσης και δεινός περιπατητής, ο Καλούτσης εμπνέεται από τα βουνά και τις παραλίες της Κρήτης, αλλά και από το τοπίο της Προβηγκίας, την οποία επισκέπτεται τακτικά. Επεμβαίνοντας στη φύση με τα μολύβια του, αναδεικνύοντας την τεχνητή της όψη, ο καλλιτέχνης σχολιάζει την απερίσκεπτη καταστροφή της από τον άνθρωπο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Καλούτσης ήταν ίσως ο πρώτος Έλληνας καλλιτέχνης που ασχολήθηκε στη δουλειά του με τις επιπτώσεις της Ανθρωποκαίνου. Όπως αναφέρει και ο ίδιος στα κείμενά του, η κεντρική ιδέα των έργων του ήταν πάντα «minerale»: Άβυσσος, Πετρώματα, Κατολισθήσεις, Καταστροφές, Ρωγμές στο έδαφος, Έρημες εκτάσεις, Κατεστραμμένες πόλεις. Μπροστά στα σχέδια και στις φωτοσυνθέσεις του Καλούτση αισθάνεσαι υπνωτισμένος και μαγεμένος, όπως όταν βρίσκεσαι μπροστά σε ένα απόκρημνο, μυσταγωγικό τοπίο.