Η «Αυτοβιογραφία» του Χρήστου Χρυσόπουλου

Η Αυτοβιογραφία του Χρήστου Χρυσόπουλου είναι ένα προσωπικό ημερολόγιο, το οποίο αποτελείται από δεκάδες φωτογραφίες Polaroid τραβηγμένες τα τελευταία πέντε χρόνια. Υιοθετώντας το μέσο της φωτογραφίας για να αυτοβιογραφηθεί, ο καταξιωμένος συγγραφέας διερευνά τη σχέση του ιδιωτικού με το δημόσιο, μια σχέση που ως γνωστόν καθορίζει το είδος της αυτοβιογραφίας. Απέναντι σε αυτό το «ταυτόχρονα συμβατικό και απατηλό» είδος γραφής, όπως εύστοχα το περιγράφει ο Pierre Bourdieu, ο Χρυσόπουλος έρχεται να προτείνει μια αντισυμβατική και θραυσματική εικονοποίηση του εαυτού.

Η Αυτοβιογραφία του είναι υποθετική, κατασκευασμένη με εικόνες χωρίς λέξεις, χωρίς τον σαρτρικό κανόνα του (πρώτα) «διαβάζω» και (μετά) «γράφω».

Το βλέμμα του Χρυσόπουλου εστιάζει σε ορφανά, μοναχικά αντικείμενα, όπως ένα μαξιλάρι πεταμένο στον δρόμο ή έναν κομμένο κορμό δέντρου. Πολλά από αυτά δεν μπορείς εύκολα να τα αναγνωρίσεις. Το σχήμα, η ταυτότητα και ο λόγος ύπαρξής τους είναι ακαθόριστα. Η εφήμερη διάστασή τους, σε συνδυασμό με την τυχαία πολλές φορές συνάντηση μαζί τους, φαίνεται πως ελκύει τον συγγραφέα ώστε να τα απαθανατίσει με τη μηχανή του.

Ο δρόμος και οι εσωτερικοί χώροι έχουν εδώ την τιμητική τους. Τα τοπία που καταγράφει ο Χρυσόπουλος δεν είναι μόνο αθηναϊκά. Ο ίδιος είναι από τους συγγραφείς που ταξιδεύουν πολύ -Γαλλία, Ελβετία και αλλού-, προκειμένου να ανατροφοδοτήσει την μπενγιαμινική οπτική του. Ως εκ τούτου, οι έννοιες του ταξιδιού και της περιπλάνησης υπάρχουν και σε αυτές τις Polaroids. Ο Χρυσόπουλος ταξινομεί το ταξιδιάρικο βλέμμα του οδηγώντας μας ομαλά από τον εσωτερικό στον δημόσιο χώρο, αλλά και αντίστροφα. Ένα κίτρινο τραπεζομάντιλο μπορεί να αποτελέσει τη γέφυρα ανάμεσα σε ένα φυτό εσωτερικού χώρου και στα κιτρινισμένα, μαραμένα φοινικόφυλλα. Αντίστοιχα, από τη στιλπνή επιφάνεια ενός μαρμάρινου αγάλματος οδηγείσαι στην ανθρώπινη σάρκα, στο γυμνό σώμα του ίδιου του Χρυσόπουλου, το οποίο παρεμβάλλεται συχνά, υπενθυμίζοντάς μας ότι ο βίος που περιγράφεται εδώ ανήκει σε συγκεκριμένο υποκείμενο. Το λιπόσαρκο σώμα του φωτογράφου παρουσιάζεται σχεδόν πάντα διπλωμένο, πτυχωμένο, σαν ένα ζωντανό άγαλμα.

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η Αυτοβιογραφία περιέχει όλες τις προηγούμενες φωτογραφικές δουλειές του Χρυσόπουλου. Παράλληλα, όσοι είναι εξοικειωμένοι με το λογοτεχνικό του έργο, δεν θα δυσκολευτούν να αναγνωρίσουν εδώ στιγμιότυπα από τα κείμενά του. Το σίγουρο είναι πως εικόνα και λόγος έχουν μια ισοδύναμη παρουσία: το συγγραφικό του έργο επηρεάζεται από τη φωτογραφία, με τον ίδιο τρόπο που η δεύτερη καθορίζει το πλαίσιο των αφηγήσεών του, αποκαλύπτοντας το ενδιαφέρον του για το απόσπασμα και το φλανάρισμα στην πόλη.

Επιμέλεια έκθεσης: Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης, επιμελητής εικαστικών εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ, σε συνεργασία με τον Βαγγέλη Ιωακειμίδη