Τα Δημώδη

Η δημώδης παράδοση μέσα από μια σύγχρονη ματιά είναι το θέμα της έκθεσης σύγχρονης τέχνης «Τα Δημώδη», που παρουσιάζει ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας δήμου Αθηναίων.

Στην έκθεση παρουσιάζονται γλυπτά, υφαντά, κεντήματα, ξυλογραφίες, κεραμικά και εγκαταστάσεις δεκαοκτώ καλλιτεχνών εμπνευσμένα απ’ τη δημώδη παράδοση. Τεχνικές και αισθητικές που επανέρχονται διερμηνεύοντας σύγχρονα νοήματα. 

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο Αποστόλης Αρτινός, ο οποίος σημειώνει: «Ο δημώδης λόγος είναι ένας λόγος προφορικός. Μια αφήγηση που περνά από στόμα σε στόμα, οι εκδοχές της, η διασπορά της. Ένα παλίμψηστο λόγου που διατρέχει πολλές πνοές κι αποθησαυρίζεται σ’ ένα αιθέριο πεδίο. Μια αφήγηση που συγκροτεί τον αφηγηματικό της πυρήνα και διασύρει τα σημεία του. Μια φασματική κειμενικότητα που αναδύεται στην πραγματικότητα των εκφορών της, αυτό το «από στόμα σε στόμα», και που διαγράφεται ως μια αλύσωση πάθους. Ο δημώδης λόγος δεν ανιχνεύεται στην αρχαιολογία των υπογραφών του, σε μοναδικές πηγές εκφοράς, μια τέτοια μοναδικότητα δεν υφίσταται στη δημώδη παράδοση, αλλά στην ευρύτητα των ακροάσεών του, στην ανταπόκρισή του. Είτε έχουμε να κάνουμε με το παραμύθι, είτε με το δημοτικό τραγούδι, αυτό εν τέλει που συγκροτεί το είναι αυτών των αφηγήσεων, τη διάδοση και διάσωσή τους, είναι αυτή η επιτελεστικότητα της επιθυμίας του άλλου».

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Δημήτρης Αμελαδιώτης, Μαρίνα Βελησιώτη, Φοίβη Γιαννίση, Λυδία Δαμπασίνα, Βασίλης Ζωγράφος, Κωνσταντίνος Λαδιανός, Θεοδώρα Μαλάμου, Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Απόστολος Ντελάκος, Μυρτώ Ξανθοπούλου, Νίκος Παπαδημητρίου, Βάσω Πλαβού, Χαρά Πιπερίδου, Νάνα Σαχίνη, Χριστίνα Σγουρομύτη, Μάρω Φασουλή, Μάριος Χατζηπροκοπίου και Διονύσης Χριστοφιλογιάννης
Κείμενα καταλόγου: Αποστόλης Αρτινός, Μαριεύη Μαστοράκη, Παντελής Μπουκάλας και Γιώργος Τζιρτζιλάκης.

Τα εγκαίνια θα πλαισιωθούν από μια σειρά επιτελεστικών δράσεων πάνω στο δημώδη λόγο:
Performance «Ο Νεκρός Αδελφός». O Δημήτρης Αμελαδιώτης, διασκευάζει τη γνωστή δημώδη παραλλαγή Του Νεκρού Αδελφού, που μιλά για την ομορφιά της ζωής. Ποικίλοι φωνητικοί και ρυθμικοί αυτοσχεδιασμοί θα προβλέψουν σε συγκινησιακές φορτίσεις και θα υμνήσουν την πηγαία αυτή σοφία της ζωής που γνωρίζει πως να γιορτάζει τις πίκρες και τις χαρές. H performance τελετουργείται συνοδείας πλέγματος,  που φέρει μεταλλικά και ξύλινα στοιχειά με τις ηχητικές τους επεμβάσεις.

Τραγούδια

Kids της Φοίβης Γιαννίση
Η νεοελληνική λέξη «τραγούδι» προέρχεται από την αρχαιοελληνική «τραγωδία», σύνθετη από το τράγος + ωδή, ενώ η αγγλική "kid", παιδί, έχει ως αρχική έννοια το κατσικάκι. Η Αίγα, τα μικρά της και η Αιγίδα, η ζωική διάσταση της μητρότητας και η γεωγραφική μετακίνηση, είναι τα θέματα αυτής της performance  που βασίζεται σε μία έρευνα σε μαντρί Βλάχων κτηνοτρόφων της Θεσσαλίας και πρωτοπαρουσιάστηκε σε άλλη μορφή στην έκθεση, που είχαν επιμεληθεί η Φοίβη Γιαννίση και η Ίρις Λυκουριώτη, με τίτλο ΑΙΓΑΙ_Ω: Τα τραγούδια  στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» δήμου Αθηναίων  το 2015.

Wind – chase via cyclical movement
Η Χαρά Πιπερίδου ανασύρει στίχους του Εκκλησιαστή (αιρετικού βιβλίου της Εβραϊκής Βίβλου και της χριστιανικής Παλαιάς Διαθήκης), μεταφράζοντάς τους σε έναν «συρφετό» κινήσεων με τελετουργική χροιά. Επαναλαμβανόμενες ενέργειες και αυτοσχεδιαστικοί και μη ήχοι αντηχούν την καθημερινότητα και εισέρχονται σε ένα δίκτυο συμβολισμού ερμηνεύοντας την υπαρξιακή και οντολογική σύνθεση και επιχειρώντας μία προσέγγιση της μυστικής δομής της ανθρώπινης μοίρας.

Performance: Χαρά Πιπερίδου και Σπύρος Βάρελης/ Ήχος: Νίκος Βίττης

Η παραλογή της Ζωγραφούς του Μάριου Χατζηπροκοπίου βρέθηκε σε ένα ανέκδοτο χειρόγραφο του Νικολάου Γ. Πολίτη (1852-1921) μαζί με άλλες είκοσι τρεις αποκηρυγμένες «εκλογές από τα τραγούδια του ελληνικού λαού»: δημοτικά τραγούδια που εγείρουν ζητήματα ομοερωτικής επιθυμίας και πένθους, τα οποία ο πατέρας της ελληνικής Λαογραφίας είχε επιχειρήσει να αποσιωπήσει. Σε πείσμα του πατέρα, ο αποκληρωμένος του γιος Alexandro Jorge de Carvalho de Polites (1901-1996) μετέφρασε και διέδωσε τα άσματα του χειρογράφου ανά την υφήλιο. Οι περιπέτειες της Ζωγραφούς ακούγονται εδώ σε αντίστιξη με ένα από τα ποιήματα του ίδιου του Alexandro, φέρνοντας σε διάλογο το αρχείο του πατέρα με το αρχείο του γιου. Απόσπασμα: «Λουφάζει ο Γιάννος στα βυζά, σαν λαβωμένο αγρίμι/ κι η Ζωγραφού, η Παναγιά, στην αγκαλιά τον σφίγγει/ Πώς έν’ που τα νιογέννητα γλυκό χορταίνουν γάλα;/ έτσι κι ο Γιάννος βύζαινε του υγιού του το συχώριο».