Πάβλος Χαμπίδης, Τραγιά

Τα τραγιά του Πάβλου Χαμπίδη κάνουν φασαρία! Μασουλάνε και βελάζουν. Τρέχουν αγέρωχα, σκαρφαλώνουν και πηδούν ενώ ακούς τις κουδούνες τους να ηχούν!

Τραγιά απεικονίζονται σε προϊστορικές απεικονίσεις σπηλαίων στη Γαλλία και την Νότιο Ινδία, και φαίνεται ότι σαγήνευαν τους καλλιτέχνες εδώ και χιλιετίες. Ο Χαμπίδης ζωγραφίζει κατσίκια εδώ και δεκαετίες, αλλά μερικά από αυτά (κυρίως στα έργα μικρών διαστάσεων), τον τελευταίο καιρό πέρασαν σε άλλο επίπεδο. Έγιναν, σταδιακά, όλο και πιο αληθινά, και συγχρόνως πιο απολαυστικά και συμπαθητικά. Από απλές αιγοειδείς εκδοχές έγιναν συγκεκριμένα όντα. Οι χαρακτήρες τους είναι ισχυρότεροι από κάθε άλλη φορά. Οι λάτρεις του είδους μπορούν να διακρίνουν όχι μόνο το φύλο και το είδος, αλλά και την ράτσα τους. Η διάσταση στον τρόπο απόδοσης της μορφής του ζώου κι αυτής του ανθρώπου είναι πιο έντονη από κάθε άλλη φορά (δεν έχουμε σε καμιά περίπτωση ένα συγκεκριμένο πρόσωπο ή πορτραίτο), γι’ αυτό και εκπλήσσει το γεγονός ότι «δένουν» μεταξύ τους πάνω στον ίδιο καμβά με τόση αρμονία.

Τα τραγιά –τα οποία ήταν από τα πρώτα οικόσιτα ζώα στη γη– συνυπάρχουν ειρηνικά με τους ανθρώπους και αποτελούν ένα ουσιώδες μέρος της συλλογικής συνειδήσεώς μας. Συνυπάρχουμε εδώ και 10.000 χρόνια περίπου. Είναι προφανές ότι ένα έργο της αρχαϊκής περιόδου, ένα από τα πιο δυνατά και αξιόλογα αρχαία ελληνικά γλυπτά, ο Μοσχοφόρος, έχει εμπνεύσει τον Χαμπίδη. Με αποτέλεσμα η τρυφερότητα και η αμεσότητα του έργου με τον νέο άνδρα που κουβαλάει το κατσίκι στους ώμους του, να είναι εξίσου οικείες –ιδιαίτερα στους Έλληνες– όσο και πρωτότυπες.

Υπάρχει κάτι το μαγικό, σχεδόν ανησυχητικό, γύρω από τις οριζόντιες κόρες στα μάτια των τράγων και, επειδή οι ίριδές τους είναι χλωμές, τις βλέπουμε καλύτερα από αυτές των άλλων ζώων. Κάποια από τα έργα πιάνουν τέλεια αυτή τη διαφορετικότητα. Γι αυτό το λόγο τα λατρεύω όλα. Από  αυτό με το κατσίκι που μεταφέρεται στους ώμους έως εκείνο το μικρό με το τραγί που βελάζει με ανασηκωμένο το κεφάλι και το άνω χείλος.