Ταξίδι - Πηγή έμπνευσης - Ανεξίτηλες εντυπώσεις

Σχέδια και υδατογραφίες του αυστριακού ζωγράφου Johann Ender από το ταξίδι του με τον ούγγρο κόμη István Széchenyi στην Ανατολή το 1818-9, έργα που προέρχονται από τη Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Επιστημών της Ουγγαρίας (Τμήμα Χειρογράφων και Παλαιών Βιβλίων) παρουσιάζονται στην έκθεση που πραγματοποιείται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, η Δυτική Ευρώπη ανακάλυπτε εκ νέου τη γοητεία της ελληνικής αρχαιότητας. Νέοι ταξιδιώτες με ρομαντική διάθεση επισκέπτονταν τα μνημεία του αρχαίου κόσμου στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Στην απόφαση του νεαρού Széchenyi, αποφασιστικό ρόλο έπαιξε ο ενθουσιώδης λόγος του φιλέλληνα άγγλου ποιητή λόρδου Βύρωνα.

Ο κόμης István Széchenyi (1791-1860) ήταν γόνος πλούσιας αριστοκρατικής οικογένειας της Ουγγαρίας. Το καλοκαίρι του 1818 ξεκίνησε το πρώτο του ταξίδι προς την Ανατολή. Στην συνοδεία του ανήκε και ο νεαρός Johann Nepomuk Ender, αυστριακός ρομαντικός ζωγράφος τοπίων και πορτραίτων. Ο Ender (1793-1854), γόνος φτωχής οικογένειας εμπόρων από την Σιλεσία, αποφοίτησε από την φημισμένη Ακαδημία Καλών Τεχνών «Αγία Άννα» της Βιέννης και σύντομα εξελίχτηκε σε αναγνωρισμένο και περιζήτητο καλλιτέχνη. Με την οικογένεια του Széchenyi γνωρίστηκε ως ο ζωγράφος της ανώτατης τάξης των ευγενών της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων.

Ταξίδεψαν με πλοία και άλογα σε πολλά μέρη της Ελλάδας και στα σημαντικότερα κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Για τον Széchenyi το ταξίδι αυτό δεν ήταν μόνο ένα κοπιαστικό, γεμάτο περιπέτειες και κινδύνους ερευνητικό ταξίδι, ήταν και ένα ταξίδι εσωτερικό που ανέτρεψε ριζικά το σύστημα αξιών του. Από έναν απρόβλεπτο και ελαφρόμυαλο νεαρό κόμη προέκυψε ένας σκεπτόμενος εκσυγχρονιστής ευγενής, που επιθυμούσε να ανυψώσει την υπανάπτυκτη χώρα του και τις επόμενες δεκαετίες θα έβαζε τις βάσεις μιας σύγχρονης Ουγγαρίας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα παρουσιάζει η φιλία και συνεργασία του Széchenyi με τον έλληνα μαικήνα βαρόνο Γεώργιο Σίνα, που αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα προώθησης του εθνικού εκσυγχρονισμού της Ουγγαρίας το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Ο Σίνας (Georg Sina 1783-1856) ήταν ο ιδρυτής του Εμπορικού Οίκου Σίνα με δραστηριότητες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι επιφανείς Σίνα πήραν μέρος στην σύσταση της Αυστριακής Εθνικής Τράπεζας, του πρώτου νομισματικού ιδρύματος της Βιέννης. Μέλη της οικογένειας Σίνα βρίσκουμε ανάμεσα στους ιδρυτές της Ατμοπλοϊκής Εταιρείας Δουνάβεως (1829)• τα πενήντα ατμόπλοιά τους συνέδεαν τη Βιέννη και την Πέστη με τη Θεσσαλονίκη, τη Ρόδο, τη Σμύρνη και την Αλεξάνδρεια.

Ο Γεώργιος Σίνας πήρε μέρος στην ανέγερση της πρώτης σταθερής και μόνιμης ουγγρικής γέφυρας (1840-1849) ως κύριος ανάδοχος. Επίσης πρόσφερε σημαντική βοήθεια στην πραγμάτωση των μεταρρυθμιστικών σχεδίων του κόμη, όπως στην εκκίνηση της ουγγρικής ατμοπλοΐας και σιδηροδρόμου. Υπηρέτησε ως Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Βιέννη και ενίσχυσε οικονομικά τους τομείς της επιστήμης και του πολιτισμού στην Ουγγαρία και την Ελλάδα.

Επιμελήτρια έκθεσης: Krisztina Szabó