Ηλιοδώρα Μαργέλλου, Άτιτλο

Ο Πάολο Κολόμπο γράφει: «Τα έργα της Ηλιοδώρας Μαργέλλου αποτελούνται από έναν ορατό σκελετό και μια πλεκτή επιφάνεια. Είναι τρισδιάστατα, παρουσιάζουν μια αρνητική και μια θετική όψη και είναι ιδιαζόντως ζωηρόχρωμα.

Από μορφικής άποψης, αυτά τα έργα σηματοδοτούν ένα δαιδαλώδες και οργανικό μονοπάτι εσωτερικής περιπλάνησης μια πολύχρωμη έκρηξη νημάτων και καλωδίων.

Είναι φιλοτεχνημένα από ετερόκλιτα υλικά, που συμπαραδηλώνουν τον οικιακό χώρο και τις ανάγκες του νοικοκυριού, όπως η κλωστή, το κορδόνι παπουτσιών, το ύφασμα, το σύρμα. Εκφράζουν ένταση, τάνυσμα και, με τις στοιχειακές τους ιδιότητες, μια θαυμαστή μορφική συνοχή.

Είναι επιπλέον έργα που ωθούν σε διαφορετικές, σύνθετες και συγκροτημένες ερμηνείες, συνυφασμένες με τη λογοτεχνία και την ιστορία της τέχνης.

Δύο πρόχειρες αναφορές: Στην Οδύσσεια, η υφαντική αποτελεί λειτουργικό στοιχείο της αφήγησης: περιγράφει τη γυναικεία επικράτεια, τις οικοκυρικές δραστηριότητες, τις δυνατότητες χειραγώγησης που παρέχει το έργο τέχνης, δηλαδή την οικοδόμηση διαστρωματώσεων νοήματος μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Η σημασία της καλλιτεχνικής αξίας της υφαντικής τέχνης συμβολίζεται επίσης από τον μύθο της Αράχνης, ο πατέρας της οποίας ήταν, σημειωτέον, βαφέας – εξ ου και ο δικός μου ακαριαίος συσχετισμός με τα ζωηρά χρώματα των γλυπτών της Ηλιοδώρας Μαργέλλου.

Τα υφασμένα έργα της Ηλιοδώρας Μαργέλλου μπορούν ακόμη να συνδεθούν με τη μετα-εννοιολογική τέχνη, η οποία πειραματίστηκε με τα όργανα του ανθρώπινου σώματος, δημοφιλή στην εικονοποιία δημιουργών του ύστερου εικοστού αιώνα, αλλά, και με την επανεγκαθίδρυση των διακοσμητικών τεχνών ως δημοφιλούς καλλιτεχνικού είδους, απευθυνόμενου σ’ ένα ευρύ και ανώνυμο κοινό.

Μέσω των γλυπτών της, η Ηλιοδώρα Μαργέλλου επιστρέφει, με κάποια ειρωνεία ίσως, σε μινιμαλιστικές καλλιτεχνικές πρακτικές, επιστρατεύοντας τεχνικές που αποδίδονται παραδοσιακά στη γυναικεία σφαίρα. Με αυτό τον τρόπο, η δουλειά της ανατρέχει στη θεματική ενός καθιερωμένου κειμένου φεμινιστικής κριτικής, το "Ο μινιμαλισμός και η ρητορική της εξουσίας" της Anna Chave.

Αλλά, πάνω απ' όλα, τα έργα της Ηλιοδώρας Μαργέλλου αφηγούνται την ιστορία ενός ατόμου. Μιλούν για μια στενή σχέση με την τέχνη, για μια προσωπική επίμονη ενασχόληση με τον μετασχηματισμό των διαφόρων υλικών.

Για μένα, η πρακτική της αντλεί από μια πλούσια εσωτερική ζωή. Υπάρχει μια διαδραστική ποιότητα στη δουλειά της, που κάνει τον θεατή να αισθάνεται την παρουσία της καλλιτέχνιδας σε κάθε βήμα της δημιουργίας της, σε κάθε νήμα που επιλέγει – κάποιος θα έλεγε "σε κάθε κόκκο άμμου".

Η εστίαση της Ηλιοδώρας Μαργέλλου μοιάζει μια εμπειριακή και έσω-έξω απεικόνιση του σώματος. Μια πιο προσεκτική ματιά κομίζει την εντύπωση ότι η δουλειά της είναι κάτι σαν το μεταφορικό σχήμα μιας πολυεπίπεδης ψυχολογίας: ένας τρόπος να σκιαγραφηθεί μια συγκινησιακή διεργασία, καθώς και η εσώτερη δόνηση του ανθρώπινου πνεύματος.

Κοιτάζοντας αυτά τα έργα, αναγνωρίζω το άτομο που τα συνέθεσε, τον άνθρωπο που υπάρχει ως όλον, με τις βεβαιότητες, τις αντιφάσεις και τις συγκινησιακές αποσκευές που διαμορφώνουν ένα άτομο. Είναι, με λίγα λόγια, τα ίχνη μιας ψυχής.

Τα γλυπτά της Ηλιοδώρας Μαργέλλου αντηχούσαν τη στιγμή που τα κοίταξα. Απαντούσαν σε μια σειρά πλήρη και εύγλωττα αισθητικά κριτήρια: εκφραστική σιγουριά, πολυπλοκότητα και δυναμική επιστράτευση τολμηρών μορφών. 

Διαθέτουν επιπλέον μια οπτική κατηγορηματικότητα και μια ικανότητα να αποδίδουν τις πολλαπλότητες και τις διαστρωματώσεις της ανθρώπινης εμπειρίας».