How to charm

Η έκθεση εκκινά από την λιθογραφία που περιλαμβάνεται στην εικονογράφιση του εγχειρίδιου «Φυσική Ιστορία για το Σχολείο και το Σπίτι» (1886) του Gotthilf Heinrich von Schubert. Αυτή η έγχρωμη λιθογραφία είναι μια ζωντανή απεικόνιση της ρομαντικής, εξιδανικευμένης φυσικής και πολιτιστικής φιλοσοφίας της εποχής εκείνης. Ένας άνδρας της εποχής των πάγων, σαν ήρωας με μπέρτα και τσεκούρι, προστατεύει την γυναίκα του, το παιδί του και το καταφύγιό τους από μία επιθετική αρκούδα. Αν και αυτό το φανταστικό προϊστορικό σενάριο φαίνεται να απέχει πολύ από την σημερινή κουλτούρα των σχέσεων, ωστόσο εικονογραφεί μία αρχαϊκή επιθυμία για αναγνώριση, ξελόγιασμα και τέρψη. Η έκθεση φέρνει κοντά οκτώ καλλιτέχνες, οι οποίοι –μέσα από σχέδια, ζωγραφική, φωτογραφία, γλυπτική και μία εγκατάσταση– αμφισβητούν το «Πως να γοητεύσεις» (How to Charm) και διερευνούν την σημαντικότητα αυτής της υπόθεσης.

Το έργο «Broken Pole» (2010) της Shannon Bool (γεν. 1972 Comox, Καναδάς) ήταν μέρος της εγκατάστασης με τίτλο «A Perpendicular Expression of a Horizontal Desire». Είναι εμπνευσμένο από το εμβληματικό γλυπτό «Broken Obelisk» (1963-69) του Barnett Newman και από τον κάθετο στήλο χορού που έχει εγκαταστήσει η Πάμελα Άντερσον στο σαλόνι της ως διακοσμητικό στοιχείο – η σημερινή κουλτούρα της προπόνησης. Ωστόσο, η Bool υπονομεύει μέσα από την φαινομενικά εύθραυστη δομή του έργου της το σχετικό δραματολόγιο της γυναικείας αποπλάνησης και την λατρεία προς έναν άνδρα ιδιοφυή καλλιτέχνη.

Έγκλειστος στη φυλακή της Καλιφόρνιας και αποκλεισμένος από τον έξω κόσμο, ο William Crawford ζωντάνεψε τα σεξουαλικά του όνειρα στα σχέδιά του. Τα περισσότερα προέρχονται από πολύπλοκες ιστορίες αφήγησης. Το μοναδικό ύφος των σχεδίων του πηγάζει από την έντονη επιθυμία του Crawford να απεικονίσει αυτές τις φαντασιώσεις. Από την μια μεριά, βλέπει κανείς τις απολαυστικές εκφράσεις των προσώπων που με επιμέλεια σχεδίασε, τα ερωτικά αξεσουάρ και την γλυπτική διατύπωση του σώματος. Από την άλλη, ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με την υπερβολή στο σχέδιο, τις παραλείψεις, τις λάθος αναλογίες, νύξεις εσωτερικών χώρων και απλά γεωμετρικά στοιχεία. Αν και ελάχιστα γνωρίζουμε για τον Crawford, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο άνδρας με το λεπτό άφρο μουστάκι –που είναι συχνά ο πρωταγωνιστής στα σχέδια– είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης.

Η Thea Djordjadze (γεν. 1972 Τιφλίδα, Γεωργία) στην σύνθετη εγκατάστασή της «Untitled» παρουσιάζει μια υπαινικτική παράταξη διάφορων αντικειμένων. Ανάμεσά τους είναι κάποια που δίνουν την αίσθηση μιας συνηθισμένης οικογενειακής ζωής – ένα μεταλλικό τραπέζι και αντικείμενα όπως η γυάλινη κανάτα, που ταυτίζεται με την παραδοσιακή γυναίκα. Η προσθήκη δύο αφηρημένων γεωμετρικών σχημάτων με λεπτά χρώματα και διαφορετικά υλικά δημιουργούν ταυτόχρονα ένταση και ασάφεια. Ο αφρός του μικρού τετράγωνου σχήματος είναι εύπλαστος, η κανάτα αναποδογυρισμένη −σαν μια χειρονομία ή μια στιγμή− ενώ όλη αυτή η σκηνή που παρουσιάζεται στην εγκατάσταση της Djordjadze παραμένει ανεξήγητη.

Τα έργα της Anne Haack (γεν. 1987 Φράιμπουργκ, Γερμανία) είναι δελεαστικά. Θερμά χρώματα, ανάλαφρα υλικά, λεπτές γραμμές που κινούνται με χορευτικές κινήσεις πάνω στην επιφάνεια σαν σε αναζήτηση της μορφής ή ακόμα και της διάλυσής της. Με έμφαση στο ίδιο το μέσο, η ζωγραφική της Haack εκ πρώτης όψεως μεταδίδει μία αίσθηση ελαφρότητας και τρυφερότητας. Με μια πιο προσεκτική ματιά, η μακρά διαδικασία της εξέλιξης του έργου και η επακόλουθη επεξεργασία της ξύλινης επιφάνειας γίνονται εμφανείς. Η διεργασία, η παροδικότητα, η χειρονομία και η αυτονομία του υλικών δίνουν την αίσθηση του ωραίου και του βάθους.

Ο τίτλος του έργου της Sofia Hultén (γεν. 1972 Σουηδία) «In the Genes» (2014) είναι λογοπαίγνιο. Παίρνοντας τη λέξη «genes» («γονίδια» στα ελληνικά) με την κυριολεκτική έννοια της, η Hultén χρησιμοποιεί το ομόηχο denim «jeans» ως εκπροσώπηση των φύλων. Επικεντρωμένη με έναν ειρωνικό και ίσως λιγότερο γοητευτικό τρόπο στον καβάλο του τζιν, η καλλιτέχνις ενώνει το δικό της κομμάτι παντελονιού κουμπώνοντάς το με το φερμουάρ του άλλου μισού τζιν που βρήκε τυχαία στο δρόμο. Τα δύο μέρη διαφέρουν λίγο αλλά ταιριάζουν άψογα μαζί δίνοντας στο έργο μια ποιητική, σχεδόν ρομαντική χροιά.

Η Margret – Χρονικό μιας ερωτικής υπόθεσης αποτελείται από μια συλλογή φωτογραφιών, δακτυλογραφημένων προσωπικών σημειώσεων και αντικειμένων που τεκμηριώνουν με κάθε λεπτομέρεια την μυστική ερωτική ζωή του επιχειρηματία από την Κολωνία Günter K. με την κατά πολύ νεώτερή του γραμματέα Margret S. και διήρκησε από τον Μάιο του 1969 έως τον Δεκέμβριο του 1970. Η εμμονή του Günter είναι εμφανής στις εκατοντάδες φωτογραφίες που τράβηξε την ερωμένη του σε αισθησιακές πόζες καθώς και στην διατήρηση του πολυτελώς επιπλωμένου διαμερίσματος που βρισκόταν πάνω από τα γραφεία της εταιρείας και το οποίο ήταν η ερωτική φωλιά τους. Ανάμεσα στις φωτογραφίες υπάρχουν εικόνες των ρούχων που της αγόραζε ή ρούχων που έπαιρνε η ίδια για να ευχαριστήσει τον Günter, όπως επίσης και φωτογραφίες από τις μικρές αποδράσεις τους. Εκτός από τις φωτογραφίες, ο Günter μάζευε εισιτήρια, τις τρίχες της ήβης της και τις συσκευασίες από τα αντισυλληπτικά χάπια –αναμνηστικά ενός παράφορου, απαγορευμένου έρωτα.

Το αντικείμενο του Μιχαήλ Πυργελή (γεν. 1976 Έσσεν, Γερμανία) κινείται ανάμεσα σε διαφορετικές καταστάσεις: ανάμεσα στο τι πραγματικά ήταν πριν, τι είναι τώρα και τι θα μπορούσε να είναι –διατηρώντας πάντα την αυτονομία του υλικού και της διαδικασίας. Αυτή τη στιγμή το No Type I (2015) εμφανίζεται σαν μία αφηρημένα σωματική αναπαράσταση μιας γυναίκας κι ενός άνδρα. Έτσι η πατίνα του δεν ανοίγει μόνο ένα συνειρμικό χώρο της ίδιας του της ιστορίας αλλά και ένα σύνολο χαρακτηριστικών των ανθρώπινων σχέσεων, όπως η αντοχή, το τρωτό, το ελάττωμα, η έλξη, η ομορφιά, διαφορές και σύμπνοια.

Ο αφηρημένος πίνακας του Andreas Schulze (γεν. 1955 Ανόβερο, Γερμανία) με τίτλο «Untitled (Without Rhyme or Reason 4)» (2015) θα μπορούσε να απεικονίζει ένα σωλήνα εξάτμισης. Αν και ο Schulze εστιάζει πάντα με κάποια λάμψη σε συνηθισμένα ως επί το πλείστον αντικείμενα που βρίσκονται στο προσωπικό του περιβάλλον, εδώ η μαγική εκτίναξη του γκρι καπνού θα μπορούσε να είναι αλληγορία για πολλά περισσότερα. Ίσως κάποιος δει στην όψη μιας μηχανής που βρυχάται την επιθετική και υπερήφανη χειρονομία ενός άνδρα – ο φετιχισμός ενός βιομηχανικού προϊόντος. Εναλλακτικά, όμως, ο καπνός που διαφεύγει σε αντίθετες κατευθύνσεις μπορεί να είναι σύμβολο μιας μη πραγματοποιηθείσας επικοινωνίας ή μιας απόλυτης κατανόησης του τι πραγματικά εντυπωσιάζει ή γοητεύει.

Επιμέλεια: Lena Ipsen