Στέφανος Τσιβόπουλος, Project Syntagma (One Step Forward, Two Steps Back)

Το έργο φέρει στον πυρήνα του την πολιτική χρήση της Πλατείας Συντάγματος και της ιστορίας της. Στον πυρήνα του έργου βρίσκονται αρχειακές φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα, κείμενα πολιτικών ομιλιών, τα οποία ο καλλιτέχνης έχει συλλέξει και τα ενεργοποιεί μέσα από δράσεις και περφόρμανς στο δημόσιο χώρο της Πλατείας Συντάγματος. Με αυτές τις δράσεις-παρεμβάσεις ο Τσιβόπουλος διεκδικεί να διαταράξει και να επιδράσει παρεμβατικά στην καθημερινότητα της Πλατείας, επιδιώκοντας τον συσχετισμό και τη συνομιλία με την ιστορία των πολιτικών αλλαγών, των κοινωνικών αναταραχών, και της Πλατείας ως δημόσιο χώρο διεκδίκησης δικαιωμάτων, αμφισβήτησης και προνομιακό πεδίο άσκησης της ίδιας της Δημοκρατίας.

Η έκθεση του Τσιβόπουλου ξεκινά χρονολογικά με το έργο Geometry of Fear (2012) που παρουσιάζει το εσωτερικό του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Το έργο κινηματογραφήθηκε το καλοκαίρι του 2012, σε μία εποχή έντονων πολιτικών ανακατατάξεων που συνέβαιναν εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα. Ο Τσιβόπουλος κινηματογραφεί τον άδειο χώρο της Ολομέλειας χωρίς τους εκλεγμένους αντιπροσώπους, καταγράφοντας μία μοναδική στιγμή κοινοβουλευτικής στασιμότητας εν μέσω εθνικών και παγκόσμιων αναταραχών. Στο δεύτερο βίντεο με τίτλο One Step Forward, Two Steps Back: Proposal For A New Choreography, (2016), ο Τσιβόπουλος χορογραφεί τη γνωστή ρήση: ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω. Εδώ παρουσιάζεται μία κινηματογραφημένη περφόρμανς με δύο χορευτές που στέκονται μετωπικά στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και δανείζονται την κινησιολογία τους από το τελετουργικό χορευτικό των Ευζώνων. Κάνοντας τον επαναλαμβανόμενο βηματισμό: ένα βήμα μπροστά, δύο βήματα πίσω οι δύο χορευτές να απομακρύνονται σταδιακά από τη Βουλή και από τον χώρο του μνημείου.

Στο έργο One Too Many, (2016), δύο περφόρμερς στον χώρο της έκθεσης παρουσιάζουν αποσπασματικά μία σειρά φωτογραφικών αρχείων που δείχνουν το ανώνυμο πλήθος διαφορετικών πολιτικών συγκεντρώσεων από προεκλογικές ομιλίες που έλαβαν χώρα στην Πλατεία Συντάγματος. Ο περφόρμερ βγάζει επαναλαμβανόμενα από το χαρτόκουτο που βρίσκεται μπροστά του, μία φωτογραφία κάθε φορά, και την παρουσιάζει στο κοινό ως ζωντανή προβολή.

Στην κεντρική εγκατάσταση με τίτλο Project Syntagma, (2016), φωτογραφίες των πολιτικών ηγετών αποτυπώνουν τον ομιλητή να απευθύνεται στο πλήθος. Οι φωτογραφίες, που εμφανίζουν τον ηγέτη-ομιλητή απομονωμένο πάνω στο βάθρο-μπαλκόνι, εκτυπώθηκαν σε μορφή αφίσας και επικολλήθηκαν στην περιοχή γύρω από την Πλατεία Συντάγματος. Με τη δράση αυτή ο Τσιβόπουλος παρεμβάλει το αρχείο στον δημόσιο χώρο και το κοινό γίνεται αποδέκτης μίας νέας συνθήκης διάδρασης με το παρελθόν. Οι αφίσες έπειτα από ένα χρονικό διάστημα αποκολλήθηκαν από τον δημόσιο χώρο και επανεισάγονται στην έκθεση σε προθήκες, φέροντας όλα τα σημάδια και τα ίχνη της έκθεσής τους στον δημόσιο χώρο. Σε ένα άλλο επίπεδο, η διάθεση αποδόμησης του ίδιου του πολιτικού λόγου των αρχηγών των τριών κυρίαρχων κομμάτων της Μεταπολίτευσης (Κ. Καραμανλής, Κ. Μητσοτάκης, Α. Παπανδρέου, Κ. Σημίτης, Ηλ. Ηλιού, Χαρ. Φλωράκης, Λ. Κύρκος, Αλέκα Παπαρήγα), γίνεται μετατρέποντας τον λόγο σε κείμενο. Οι λόγοι εμφανίζονται ως ρέοντα κείμενα σε οθόνες (auto cue). Με αυτόν τον τρόπο, οι λόγοι αποδομούνται και χάνεται η αισθαντικότητα τους, προσφέροντας μία νέα προσέγγιση, ως οπτική ανάγνωση που επικεντρώνεται στο περιεχόμενο και όχι ως ηχητική και μνημονική εμπειρία.

Στη σειρά Crossfate, (2016), παρουσιάζονται επίσης φωτογραφίες που διερευνούν την τηλεοπτική κάλυψη των πολιτικών συγκεντρώσεων στο Σύνταγμα, μέσα από έρευνα σε τηλεοπτικά αρχεία της ΕΡΤ. Αποτελούν εξαγωγές video still που αποτυπώνουν την τηλεοπτική τεχνική του crossfade, δηλαδή ακριβώς τη στιγμή που η εικόνα του πολιτικού αρχηγού παρουσιάζεται σε υπέρθεση (superimposed) πάνω στην εικόνα του πλήθους που χαιρετά. Το αποτέλεσμα που προκύπτει συνοψίζει το πολιτικό μοτίβο της Μεταπολίτευσης: από τη μία πλευρά ο ηγέτης ως σωτήρας του έθνους και από την άλλη, η απρόσωπη, άμορφη μάζα του πλήθους που τον αποθεώνει.

Έχοντας στο επίκεντρο του τίτλου την λέξη Σύνταγμα (αγγλ.: Constitution), το έργο κάνει αναφορά στις μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές που αντανακλώνται στην ιστορία της περιοχής του Συντάγματος, από τον αρχικό της σχεδιασμό, ως ανάκτορο του βασιλιά Όθωνα μέχρι την τρέχουσα κατάστασή της ως Κοινοβούλιο. Το έργο ενδιαφέρεται για τη σχέση που αναπτύχθηκε διαχρονικά μεταξύ ηγέτη και πλήθους, σε πολιτικό και αισθητικό επίπεδο και τους συσχετισμούς του με την πολιτική σημειολογία που ζούμε σήμερα.

Το Project Syntagma (One Step Forward, Two Steps Back), πρόκειται για ένα έργο σε εξέλιξη που περιλαμβάνει και άλλα στάδια διερεύνησης, τα οποία θα παρουσιαστούν σταδιακά στο μέλλον.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν προγραμματισμένες περφόρμανς τις εξής ημερομηνίες και ώρες:

Πέμπτη, 25.02 (εγκαίνια): 20.30-20.45 & 21.15-21.30 (διάρκεια 15')

Παρασκευή 26.02, 17.30-18.30

Παρασκευή 11.03, 17.30-18.30

Παρασκευή 18.03, 17:30-18.30

Παρασκευή 01.04, 17.30-18.30

Παρασκευή 08.04, 17:30-18.30

Περφόρμερς: Μάρθα Πασακοπούλου, Άρης Παπαδόπουλος

Κινηματογράφηση δημόσιας περφόρμανς: Ολυμπία Μυτιλιναίου.

Επιμέλεια: Παναγής Κουτσοκώστας