Το Plisskën Festival παρουσιάζει στις 8 Δεκεμβρίου το χειμερινό του line up στο χώρο του Piraeus 117 Academy με μερικούς από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες των τελευταίων ετών. Στην κορυφή, η πολυαναμενόμενη ζωντανή εμφάνιση του David August για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ενός από τα καλύτερα live acts του κόσμου.
Τον David August θα πλαισιώσουν οι ζωντανές εμφανίσεις τριών μοντέρνων «θρύλων» της ηλεκτρονικής σκηνής: του πρωτοπόρου της New Disco Νορβηγού Lindstrøm, του πολυπράγμονα Γερμανού μινιμαλιστή Pantha Du Prince και της ανανεωμένης μουσικής ιδιοφυΐας του Άγγλου Nathan Fake. Η πρωτοεμφανιζόμενη Object Blue της οποίας οι πρόσφατες live εμφανίσεις λαμβάνουν διθυραμβικές κριτικές, συμπληρώνει το πολύ ενδιαφέρον line up.
Λίγες μέρες πριν δονήσει την πόλη, ο ιδρυτής του πρωτοποριακού φεστιβάλ Στέφανος Παπαγκίκας, μίλησε στο Athens Voice Radio 102.5 και την εκπομπή Black Athena του Κωστή Νικηφοράκη για τις δυσκολίες, τη σχέση του με τη μουσική και τα next big things…
Πότε και κάτω από ποιες συνθήκες ξεκίνησε το Plisskën; Ήταν κάτι που ήθελες να κάνεις πάντα ή απλά προέκυψε ένα σημαντικό κενό στην αγορά μετά το πέρας του Synch Festival και απλά άρπαξες την ευκαιρία; Ποια ήταν η σχέση σου με τη μουσική μέχρι τότε;
Απασχολούμουν για πολλά χρόνια στο συναυλιακό χώρο από διάφορα πόστα της διαδικασίας παραγωγής. Μέχρι που μια μέρα αποφάσισα να γίνω promoter - ακόμα δεν έχω συνηθίσει αυτόν τον τίτλο. Τα φεστιβάλ, από νεαρή ηλικία, ήταν η αγάπη μου: το πλήθος των καλλιτεχνών που εμφανίζονταν, το ετερόκλητο κοινό, τα διαφορετικά stages, η άφθονη μπύρα και γενικά μια αίσθηση ελευθερίας και ασφάλειας που μου προσέφεραν στο να είμαι ο εαυτός μου, δηλαδή άλλος ένας μεθυσμένος ηλίθιος λευκός που χορεύει άγαρμπα. Νομίζω απλώς ήθελα να σταματήσω να χύνω την μπύρα μου στους διπλανούς μου και να βρεθώ από την πίσω μεριά της διαδικασίας όπου έχεις λιγότερες πιθανότητες να προκαλέσεις ατύχημα. Στο Synch πήγαινα επί εποχής Λαυρίου και το απολάμβανα αλλά δε νομίζω να σκέφτηκα ποτέ τις εκφράσεις «κενό αγοράς» ή «ν’ αρπάξω την ευκαιρία» όταν τελείωσε. Άλλωστε, το να ξεκινήσεις τη διοργάνωση ενός μουσικού φεστιβάλ εντός βαθιάς κρίσης το 2010, μάλλον δεν δείχνει ότι είσαι και επιχειρηματικό σαΐνι αλλά μάλλον το αντίθετο: άλλος ένας ηλίθιος και μάλλον μεθυσμένος όταν πήρε τη συγκεκριμένη απόφαση.
Πόσο δύσκολο είναι να κάνει κάποιος ένα μουσικό φεστιβάλ στην Ελλάδα; Υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες, πως τους αντιμετωπίζεις; Είναι πολλά πράγματα απλά θέμα τύχης στην Ελλάδα;
Όσο δύσκολο ή εύκολο είναι να κάνεις το οτιδήποτε στη χώρα μας. Δεν διαφέρει σε τίποτα π.χ. από μια εταιρική κοπή πίτας, να ανοίξεις ένα ραδιοφωνικό σταθμό ή να οργανώσεις ένα σπιτικό πάρτι. Στην κοπή πίτας θέλεις καρέκλες, σε ένα φεστιβάλ φώτα, ήχο, εικόνα. Στο σταθμό χρειάζεσαι καλούς παραγωγούς, στο φεστιβάλ καλούς μουσικούς. Στο πάρτι το σπιτικό θα προσπαθήσεις να ενημερώσεις τους γείτονες για πιθανή διατάραξη κοινής ησυχίας, στο φεστιβάλ θα προσπαθήσεις να ενημερώσεις όσο περισσότερο κόσμο μπορείς να έρθει να διαταράξει την ησυχία του. Στην τύχη δεν πιστεύω. Πιστεύω στη δουλειά που κάνουν πολλοί άνθρωποι γύρω μας και στην απύθμενη βλακεία που τους χαρακτηρίζει - όπως εμένα - ώστε να φαίνονται πολλά πράγματα τυχερά προς τα έξω.
Πιστεύεις ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να ανοίξει το ταμπού του να γίνονται μουσικά events σε εξωτερικούς χώρους; Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί είναι σχεδόν αδύνατο να κάνει πάρτι κανείς στην παραλία; Θα μπορούσε η Ελλάδα να ακολουθήσει το παράδειγμα της Κροατίας για παράδειγμα; Πώς θα μπορούσε να επωφεληθεί από αυτό;
Δεν είμαι κατάλληλος να μιλήσω για αυτό. Δεν είμαι σίγουρος τι είναι εξέλιξη ή ανάπτυξη. Μου αρέσει που όλη η παραλιακή από τη Βάρκιζα μέχρι το Σούνιο δεν έχει αλλάξει καθόλου τα τελευταία 30 χρόνια οπότε όταν ακούω για Athens Riviera και resorts τα κάνω πάνω μου. Νομίζω ότι η Κροατία π.χ. είδε την ευκαιρία και την άρπαξε προσφέροντας στους Άγγλους δεκάδες φοροαπαλλαγές κι έτσι δημιούργησε ένα μοναδικό festival scene. Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλά στην Ελλάδα, είτε λέγονται φεστιβάλ είτε πάρτι, σε χώρους που μέχρι πριν λίγο καιρό δεν φανταζόσουν ότι θα φιλοξενούσαν music events οπότε δε νομίζω ότι πάμε άσχημα. Αργά ίσως, άσχημα όχι. Και στην τελική αν εγώ θέλω να κάνω ένα φεστιβάλ στην Ανάβυσσο ή στη Βάρκιζα μπορώ να πάω να το κάνω σεβόμενος τους όρους και τους κανόνες που ισχύουν σε μια κατοικημένη περιοχή. Αλλιώς υπάρχουν εξαιρετικά illegal parties που γίνονται κατά καιρούς ανά την πόλη μας και τα τιμάει ο κόσμος σε open air, αποθήκες ή διαβάσεις και μια χαρά περνάνε όλοι.
Τι μουσική ακούς αυτόν τον καιρό; Πες μας κάποιους καλλιτέχνες που θεωρείς ότι θα γίνουν το next big thing;
Η σχέση μου την ακρόαση μουσικής έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια. Σχεδόν όλη η μουσική που ακούω είναι μέσω Spotify, YouTube και Soundcloud. Ένα κομμάτι εδώ, ένα link εκεί, ένα video clip παραπέρα. Οπότε όταν βάζω να ακούσω στοχευμένα κάτι είναι μόνο Slayer, Nils Frahm, Clams Casino και Burial με εμβόλιμα καμιά Bettye Lavette ή Robyn. Next big thing; Καλύτερα να σου πω τι είδα live πρόσφατα και είχε αέρα εκκολαπτόμενου σταρ μιας και στις πρoβλέψεις είμαι μυρωδιάς. Yaeji (αν δεν είναι ήδη), Kelela (αυτή είναι σταρ πια έχω την εντύπωση), Shame, Μallrat, Yves Tumour και BØRNS. Κι ελπίζω στα επόμενα 1-2 χρόνια να έχουμε και εκπλήξεις από Ελλάδα μεριά.
Υπάρχει φόρμουλα στον τρόπο με τον οποίο δομείται ένα line up; Μπορεί να γίνει περιοριστικό αυτό; Είναι ένα μικρό κολάζ για σένα, το προσωπικό σου μίνι έργο τέχνης; Ξέρω πως όταν είναι να κλείσεις ένα όνομα, φαντάζεσαι πρώτα την αφίσα και μετά το κλείνεις.
Υπάρχει φόρμουλα: αποκλείεις 1.000 acts τα οποία δεν μπορείς να καλύψεις ρεαλιστικά την αμοιβή τους και μένεις με 8.000 τα οποία κυμαίνονται σε επίπεδα που μπορείς να αντέξεις. Πέρα από την πλάκα, ξεκινάς με ένα Α3 και ένα χοντρό μαρκαδόρο. Αρχίζεις και τοποθετείς τα ονόματα που θα ήθελες και πιθανόν και αυτά να μπορούν. Φτιάχνεις όντως έναν ιδανικό μικρόκοσμο, τα φαντάζεσαι όπως λες στην αφίσα, στο timetable να κάνουν clash, ποιος θα μπει πρώτος, δεύτερος, ποιος θα είναι ιδανικός για την τάδε ώρα και stage, ποιος θα έχει κόσμο, ποιος θα θυσιαστεί, ποιος θα γκρινιάξει, ποιος θα κοστίσει παραπάνω από την αρχική συμφωνία λόγω τεχνικής παραγωγής. Μετά αρχίζεις και σβήνεις αυτούς που δεν μπορούν στα dates που τους θες, αυτούς που ζητάνε παραπάνω από αυτά που μπορείς να διαθέσεις. Στη θέση αυτών που σβήνεις εμφανίζονται άλλοι στην πορεία μέχρι να καταλήξεις στο τελικό σου Α3 που συνήθως ταιριάζει μόλις κατά 20% με το αρχικό. Και εκείνη τη στιγμή όποιο κι αν είναι το Α3 που έχεις μπροστά σου, πρέπει να το αγαπήσεις, να το υποστηρίξεις 100% και να το «πουλήσεις». Άρα κατά κάποιο τρόπο όπως λες είναι το δικό σου προσωπικό μίνι έργο με την τέχνη άλλων.
Είναι αλήθεια ή ιντερνετικός μύθος, ότι είχατε κλείσει τον DJ Harvey σαν τελευταίο act του Plisskën 2015; Αν ναι γιατί δεν έγινε και ποιό θα ήταν το concept; Αν είχες ατελείωτο budget και μπορούσες να κλείσεις οποιονδήποτε ποιος/ποια θα ήταν;
Υπάρχει όντως τέτοιος μύθος (χαχά); Νομίζω ήμαστε πολύ κοντά στον Harvey το 2015 και είχε «κλείσει» αλλά κάπου με τις πτήσεις από LA χάλασε η δουλειά. Γενικά κατά το παρελθόν έχουμε βρεθεί πολύ κοντά σε πολλά acts, συνήθως λίγο πριν «γίνουν». Ίσως μια μέρα φτιάξουμε κι ένα t-shirt με αυτούς που παραλίγο να κλείσουν, θα ήταν ένα ομολογουμένως αρκετά εντυπωσιακό μπλουζάκι. Νομίζω το «αν είχα όλο το budget του κόσμου» δεν μπορεί να απαντηθεί γιατί ποτέ δεν ισχύει / θα ισχύσει. Μαθαίνεις να αγαπάς αυτά που έχεις και να δουλεύεις με αυτά που μπορείς. Και η αλήθεια είναι ότι τα λεφτά αγοράζουν τα περισσότερα, όχι όμως τα πάντα. Το line up που δημιούργησε φέτος ο Robert Smith στο Meltdown Festival δεν μπορούσε να το κλείσει κάποιος παραδοσιακός promoter. Έγινε μόνο και μόνο επειδή ο Robert Smith είναι αυτός που είναι. Οπότε καταλήγουμε στο ότι το ιδανικό σενάριο festival booker είναι να είσαι ο Robert Smith: πλούσιος καλλιτέχνης.
Ποιες είναι μερικές από τις αγαπημένες σου στιγμές και αναμνήσεις από το φεστιβάλ; Ποια acts; Σε θυμάμαι να παρακολουθείς τους Mount Kimbie εκστασιασμένος, ξέρω ότι έχεις τρέλα με τους Optimo (πείσε τους να κάνουν ένα influences set κάποια στιγμή στο φεστιβάλ!) και βέβαια όλη η Αθήνα είχε πάθει σοκ με το live του Babyfather!
Εκστασιασμένος, ε; Πολύ σπάνια στιγμή μιας και δεν παρακολουθώ τα live στο φεστιβάλ. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα είμαι πάνω από τις κονσόλες φώτων με τους τεχνικούς και αγχώνομαι για τους σωστούς φωτισμούς σε κάθε act. Συνήθως θα με βρεις στα stages που ξέρεις ότι δε θα έχει κόσμο να υποστηρίζω αυτούς τους καλλιτέχνες που «θυσιάζονται» για να παίζουν τα μεγαλύτερα ονόματα σε peak times. Έτσι και μερικές από τις πιο έντονες αναμνήσεις μου αφορούν άδειες αίθουσες / stages. Όπως το 2016 με τον Doc Daneeka στο Aquarium που έπαιζε την ίδια ώρα με La Femme και Babyfather με την αφεντιά μου και τον XXXY μόνοι μας να του πηγαίνουμε σφηνάκια για συμπαράσταση, το 2015 τον Bad Spencer, που έπαιζε την ίδια ώρα με τους Mogwai και Andy Stott και να ξεκινάει το set του με άδειo Tunnel και να τo γεμίζει θριαμβευτικά μετά από μία ώρα, τους Sleaford Mods στο Republic επίσης το 2015 να κάνουν ένα από τα Top-3 live που έχω δει με μόλις 50 άτομα από κάτω, τον Romare να πείθεται να κάνει secret guest dj set για 15 άτομα στις 7 το πρωί πέρσι στο Aquarium κι ενώ είχαμε κλείσει το φεστιβάλ.
Θεωρείς ότι η μαζική τεχνολογία έχει αλλάξει την εμπειρία ενός φεστιβάλ; Τι αντίκτυπο έχει αυτό σε εσάς σαν διοργάνωση, όσων αφορά το σχεδιασμό της εμπειρίας για το κοινό; Είσαι από αυτούς που αναπολούν τις παλιές καλές μέρες;
Δεν αναπολώ ούτε μία ώρα από τα παλιά. Όσο περνάνε τα χρόνια ενθουσιάζομαι και πιο πολύ με το τι δυνατότητες έχει και τι προσφέρει η «μαζική τεχνολογία». Το πιο σημαντικό είναι ότι έχει δημιουργηθεί ένας κοινός κώδικας επικοινωνίας, μια κοινή γλώσσα μεταξύ διαφορετικών ηλικιών. Επικοινωνείς πολύ πιο εύκολα πλέον με έναν 15χρονο και μία 60χρονη απ’ ότι πριν 5-10-20 χρόνια. Το «χάσμα των γενεών» που λέγαμε παλιότερα τείνει να εξαλειφθεί και αυτό μόνο αισιόδοξο μπορεί να είναι. Είναι ίσως η μόνη γλώσσα που μπορεί να λύσει αέναα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα όπως ο σεξισμός και ο ρατσισμός. Όσον αφορά μια διοργάνωση σαν τη δική μας, βοηθάει απεριόριστα στην εύκολη πρόσβαση σε αυτό που λέμε ακόμα στη χώρα μας «άγνωστοι καλλιτέχνες», στο να βρίσκονται σε ένα live των 67 μία έφηβη από το Κολωνάκι κι ένας μεσήλικας από τον Ασπρόπυργο και να κατανοούν εξίσου τη μουσική και το μήνυμα που θέλουν να περάσουν πέντε μαύρα πιτσιρίκια με βαρύ ποινικό μητρώο από το Brixton του Λονδίνου, στο να μπορούμε να έχουμε καλλιτέχνες από όλο το μουσικό φάσμα, κάθε φύλου και κάθε φυλής χωρίς να φαίνεται πια εξωτικό, ιδιαίτερο ή τρελό αλλά απολύτως φυσιολογικό.
Τα τελευταία χρόνια προτιμάτε τη χειμερινή έκδοση του φεστιβάλ αντί της καλοκαιρινής. Γιατί; Φέτος επίσης έχετε σχεδιάσει μια ποιο compact version - γιατί; Υπάρχει συγκεκριμένο concept; Ποιον ή ποια δεν θα χάσεις φέτος;
Το φεστιβάλ ξεκίνησε χειμώνα του 2010 και μετά το δεύτερο χρόνο μεταφέρθηκε στους καλοκαιρινούς μήνες όμως πάντα υπήρχε η χειμερινή έκδοση στο μυαλό μας. Έτσι όταν το 2014, βρέθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες το κάναμε χειμώνα-καλοκαίρι. Βέβαια μετά το γενικό «κραχ» του 2015 μείναμε μόνο με το χειμερινό edition όμως μιας και στα πλάνα μας είναι να επιστρέψουμε το καλοκαίρι του 2019 αποφασίσαμε για φέτος να κάνουμε ένα πιο compact χειμωνιάτικο edition με σκοπό να ξανανοιχτούμε το καλοκαίρι. Όπως καταλαβαίνεις, πέρα από το μοναδικό επιθυμητό concept του να κάναμε το φεστιβάλ κάθε μήνα αν μπορούσαμε, το μοναδικό άλλο concept που υπάρχει είναι να μπορείς να το κάνεις ή να προσαρμόζεσαι στις συνθήκες που σου επιτρέπουν ρεαλιστικά να το πραγματοποιήσεις. Για φέτος, τα acts που σίγουρα δε θα χάσω είναι η γυναίκα σου και η Sama. Την πρώτη γιατί πρόκειται για το κλασσικό act «φεστιβαλικής θυσίας» που λέγαμε πιο πριν μιας και θα παίξει σε σχεδόν άδειο χώρο την ώρα που στο άλλο stage εμφανίζεται ο headliner και γι’ αυτό απαιτεί όλο το σεβασμό και συμπαράσταση μας εκείνη τη στιγμή. Τη δεύτερη γιατί είναι η πρώτη Παλαιστίνια μουσικός που φιλοξενούμε στο φεστιβάλ μας και θα τη συνοδεύει μεγάλος αριθμός φίλων και οικογένειας εκείνη την ημέρα και, όπως έμαθα από τους ίδιους, για έναν λαό τόσο ταλαιπωρημένο κάθε αφορμή για πάρτι είναι σημαντικό γεγονός.
Όταν σκέφτομαι τη λέξη Plisskën μου έρχεται στο μυαλό κάτι ροζ, σκανδιναβικό, μέσα στους πάγους και βέβαια το ‘Escape from New York’, εσένα τι σου έρχεται στο μυαλό;
Όλα αυτά που ανέφερες συν κλάματα, φίλους, οικογένεια, τα 150 περίπου παιδιά από το The Lab, δεκάδες συνεργάτες, τα σκυλιά μας, πολλές γάτες, πολλή βροχή, κάποιες μικρές στιγμές ευτυχίας καθώς και μια 15χρονη κοπέλα το 2010 που ήρθε συνοδεία του πατέρα της και ήταν το πρώτο της live / festival.
12°
