Περπατήσαμε στην Αθήνα του Μάριου Πλωρίτη, ακολουθώντας μία από τις αφιερωμένες λογοτεχνικές ξεναγήσεις που διοργανώνουν τα βιβλιοπωλεία Public.
Στον κήπο της Γενναδείου Σχολής ψάχνεις σκιά για να ξαποστάσεις. Νωρίς το πρωί και ο ήλιος έχει ζεστάνει, η άνοιξη είναι εδώ και το φωνάζει με ήχους από τιτιβίσματα κι αρώματα από φορτωμένα δέντρα να γαργαλούν τις αισθήσεις. Θα μπορούσες να βρίσκεσαι εδώ για ανθοκομικό τουρισμό –ο περίβολος της σχολής είναι, στ' αλήθεια, χάρμα οφθαλμών–, αλλά όχι. Η Γεννάδειος είναι ο πρώτος σταθμός στο λογοτεχνικό περίπατο αφιερωμένο στον Μάριο Πλωρίτη που διοργανώνει το Public. Μια ευκαιρία, δηλαδή, να δεις το κέντρο της πόλης όπως το ζούσε ένας διανοούμενός του. Ή το ανάποδο: «Μια περιπατητική εμπειρία για να γνωρίσουμε καλύτερα ένα συγγραφέα», όπως υπενθυμίζουν οι διοργανωτές της.
Υπάλληλοι της βιβλιοθήκης τον θυμούνται να περνάει ώρες πολλές στο αναγνωστήριο. Η φιλόξενη δροσιά της αίθουσας, τα χιλιάδες βιβλία που την περικυκλώνουν, η εκκωφαντική σιωπή (που τώρα διακόπτεται από τους ακόλουθους του περιπάτου), περιγράφουν το θησαυροφυλάκιο της γνώσης που τον καλούσε σταθερά σε έρευνες για τα συγγράμματά του· ανατρέχοντας σε κάποια από τα 130.000 βιβλία που ξεκουράζονται στις προθήκες του. Όρθια κοντά έναν αιώνα, η νεοκλασική αρχιτεκτονική ταίριαζε περίφημα με μια εστέτ φιγούρα της πόλης, όπως ο Πλωρίτης.
Το σπίτι του, εξάλλου, βρισκόταν μερικά στενά πιο κάτω, στις παρυφές του Λυκαβηττού. Μετρώντας τα σκαλάκια της Μαρασλή φτάνουμε μέχρι το κατώφλι της μοντέρνας πολυκατοικίας όπου μοιραζόταν μαζί με τη δεύτερη γυναίκα του, την αρχαιολόγο Μαρίκα Ανεμογιάννη.
Της ομάδας των περιπατητών προπορεύεται η αρχαιολόγος Χρύσα Κοντογεωργοπούλου που έχει χαράξει τη διαδρομή στους δρόμους του Κολωνακίου ακολουθώντας τα βήματα του Μάριου Πλωρίτη. Πίσω της, γυναίκες κυρίως, όλων των ηλικιών· ανάμεσά τους και κάποιες που τον συναντούσαν τυχαία στις βόλτες του στο κέντρο. «Είχε κάτι τεράστια γαλάζια μάτια, σε κοιτούσε σαν παιδί» θυμάται μια συνταξιούχος δημοσιογράφος, πιστή αναγνώστρια των άρθρων του στο «Βήμα».
Γνωρίζεις διάφορες εκδοχές ενδιαφέροντος που έχουν οδηγήσει πάνω από είκοσι ανθρώπους σ' αυτή τη διαδρομή. Μια νεαρή συγγραφέα θεατρικών έργων που γνώρισε τον Πλωρίτη μέσα από τις μεταφράσεις του ή μια κυρία που αναζητά έξυπνες αφορμές για να περπατάει το κέντρο.
Διασχίζοντας τη Δεινοκράτους, η μικρή πομπή κάνει στάση στην πλατεία Δεξαμενής, το σινεμά της οποίας τιμούσε συχνά ο συγγραφέας. Με τα απομεινάρια της αυτοκρατορίας του Αδριανού μπροστά στα μάτια σου, η ξεναγός Χρύσα Κοντογεωργοπούλου διαβάζει αποσπάσματα από το περίφημο «Εις εαυτόν» του διαδόχου του, Μάρκου Αυρήλιου – και κατά σύμπτωση αγαπημένου φιλοσόφου του Πλωρίτη. «Πέταξέ τα όλα, κράτησε μόνο τούτα τα λίγα· και να θυμάσαι ακόμη ότι καθένας ζει μόνο το παρόν – τούτο το ακαριαίο· τα άλλα ή τα έχει ζήσει πια ή είναι στη σφαίρα του άδηλου. Μικρή λοιπόν η ζωή του καθενός, μικρή και η γωνίτσα της γης όπου τη ζει».
Οι ζωηρές φωνές ενός γκρουπ προσκόπων σε ξαναβάζουν σε ρυθμούς πόλης. Η Αθήνα έχει ξυπνήσει, μωρά λιάζονται τεμπέλικα στα καρότσια τους κι εμείς κατηφορίζουμε για τη Σκουφά. Στο δρόμο, στην οδό Φωκυλίδου, κοντοστέκεσαι στην πολυτελή μοντέρνα κατοικία του πρέσβη Αργυρόπουλου. Το έργο του αρχιτέκτονα Δημήτρη Φωτιάδη και του Ιωάννη Χαλεπά με καθαρές νησιώτικες αναφορές μοιάζει να έχει «προσγειωθεί» από το πουθενά στο κέντρο του Κολωνακίου. Κι οπωσδήποτε θα είχε αιχμαλωτίσει το βλέμμα του Μάριου Πλωρίτη, ψιθυρίζουν κάποιοι από την ομάδα, αυθαιρετώντας με μια υπόθεση.
Η αλήθεια είναι πως ο συγγραφέας περπατούσε συχνά τη Φωκυλίδου και την Πινδάρου με σταθερό προορισμό το παλιό καφενείο «Dolce», το σημερινό «Φίλιον», εκεί που έδινε τα πρωινά ραντεβού του. Αργότερα, θα μετακόμιζε ακόμα πιο κοντά στο στέκι του, στην αρχή της Λυκαβηττού, όπου έζησε με την τρίτη γυναίκα του, Κάτια Δανδουλάκη. Στην είσοδο αυτής της πολυκατοικίας όπου και διατηρούσε ένα ξεχωριστό χώρο για το γραφείο του, ένα χαρτί σε πληροφορεί πως «ενοικιάζεται»... Όμως, η ομάδα έχει βάλει πλώρη για την Βουκουρεστίου και τον τελευταίο σταθμό του περιπάτου, το Public. Η Αλκη Ζέη, η συγγραφέας και προσωπική φίλη του Μάριου Πλωρίτη, βρίσκεται ήδη εκεί.
Η Αλκη Ζέη μιλά για το Μάριο Πλωρίτη
Οι αναμνήσεις της Άλκης Ζέη για τον «πρώτο και καλύτερο» φίλο της, τον Μάριο, ξεκινούν από τα γυμνασιακά της χρόνια. Μαθήτρια σχολείου ήταν όταν γνωρίστηκαν – εκείνος μάλιστα της σύστησε τον άνδρα της Γιώργο Σεβαστίκογλου – μαζί μεγάλωσαν βιώνοντας τις κρίσεις που γνώριζε η χώρα και η πόλη: την Κατοχή, τον Εμφύλιο, την Δικτατορία. Η συγγραφέας αναπολεί τις επισκέψεις στο παγωμένο σπίτι της οδού Ιπποκράτους, όπου ο Μάριος Πλωρίτης νοίκιαζε με την πρώτη γυναίκα του, την Έλλη Λαμπέτη. Τα ραντεβού στο καφενείο του Λουμίδη στη Σταδίου, τις συνάξεις των επιφανών συγγραφέων της εποχής στον «Ικαρο» της οδού Βουλής, τα πολύωρα «συμβούλια» με τον Κάρολο Κουν για την ίδρυση του θεάτρου Τέχνης στη Στοά της Πεσματζόγλου, τις παραμονές της Χούντας σε ένα σπίτι στο Παγκράτι. «Όταν εξόριστοι φύγαμε για το Παρίσι, επί Χούντας, ήρθε και μας βρήκε ο Μάριος. Νόμιζα ότι μπήκε όλη η Ελλάδα στο σπίτι μας» λέει η κ. Ζέη. «Μου έχει λείψει πολύ να του μιλώ, ο Μάριος ήταν το internet μου, δεν υπήρχε περίπτωση να τον ρωτήσεις “πότε έγινε αυτό” και να μην είχες αμέσως μια ακριβή απάντηση. Ήταν βαθιά μορφωμένος και καλλιεργημένος άνθρωπος. Ακόμα κι όταν έχασα τον Γιώργο (Σεβαστίκογλου) δεν αισθανόμουν ορφανή, γιατί είχα εκείνον. Ο Μάριος έγινε φίλος δικός μου μα και των παιδιών μου».
Info: To Public σε συνεργασία με την εταιρία πολιτιστικού τουρισμού «Discover Greek Culture» διοργανώνει λογοτεχνικούς περιπάτους μέσα στην πόλη, με άξονα κάθε φορά έναν Ελληνα συγγραφέα. Ο επόμενος περίπατος (9/5) είναι αφιερωμένος στον Κώστα Ταχτσή. blog.public.gr
12°
