29 Απριλίου: Παγκόσμια Ημέρα χορού

Αν το καλοσκεφτείς και η πιο απλή, καθημερινή κίνηση, όπως να τρέξεις να προλάβεις το λεωφορείο στη στάση, να τεντώσεις το σώμα σου να πιάσεις ένα φάκελο στο ψηλότερο ράφι, ακόμα ίσως και η νευρική κίνηση που κάνεις με το πέλμα όταν ανυπομονείς για κάτι. Όλα είναι χορός! Η πιο αρχέγονη μορφή έκφρασης του ανθρώπου, αναπόσπαστο κομμάτι θρησκειών και παραδόσεων σε όλο τον κόσμο.

Πολλοί πιστεύουν ότι έχει να κάνει μόνο με το σώμα, αλλά όχι. Χορός είναι και ψυχή. Είναι και πνεύμα. «Ο χορός είναι η μεγαλύτερη, η πιο συγκινητική, η πιο ωραία από τις καλές τέχνες, γιατί δεν είναι απλώς η έκφραση ή η απόσπαση από τη ζωή, αλλά η ζωή η ίδια», όπως λέει και ο HavelockEllis. Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα χορού ρωτήσαμε τη χορογράφο και χορεύτρια Χρυσηίδα Λιατζιβίρη να μας δώσει τη δική της ερμηνεία και οπτική.

Σκέψεις σαν μανιφέστο για μία γιορτή (29/4) και έναν έρωτα… το χορό.

Ναι στην κίνηση

Ναι στην πολλή κίνηση γιατί έτσι κι αλλιώς δεν μετριέται

Ναι στα κλειστά μάτια που πίσω τους στήνουν χορό οι εικόνες

Ναι στο χρόνο και στον κόπο, αρκεί να τα χορέψεις

Ναι στα σώματα που συναντιούνται στις «χαμηλές πτήσεις τους»

Ναι στην παρανοϊκή σκέψη που σε κινεί για να σε γυρίσει αγνώριστο μετά πίσω σ’ εσένα

Ναι σε ό,τι «βάζει μουσική» στα βήματά σου

Ναι στα «βήματά σου» που να για τα βρεις ψάχνεις ακόμα

Ναι και σε αυτά που δε βρήκες, σε αυτά που δεν κατάφερες

Ναι στο χορό που βλέπεις, μα πιο πολύ σ’ αυτόν που ακούς στη σιωπή

Ναι ακόμα και στα «όχι» αν είναι χορός

Ναι σε όλα τα «ναι» αρκεί να χορεύονται

Ποιος είναι ο αγαπημένος σου χορευτής-χορογράφος;

Ο Akram Khan.

Τι θα έλεγες σε κάποιον αν σου έλεγε ότι δεν ξέρει/μπορεί να χορέψει;

Όλοι οι άνθρωποι μπορούν! Άλλωστε, χορεύουμε ήδη από την αρχή, μέσα στην κοιλιά της μάνας μας… Κάποιοι μεγαλώνοντας ξεχνούν… Έλα και θα θυμηθούμε παρέα!

Όρια και κανόνες ή ελευθερία και αυθορμητισμός;

Παιχνίδι! Κι όπως σε όλα τα παιχνίδια υπάρχουν όρια και κανόνες μόνο και μόνο για να εξασφαλίζουν την ελευθερία, τη φαντασία, τη δημιουργία, το «εγώ» μέσα στο «εμείς», το «τώρα», μα και το όραμα για το «μετά».

Η Χρυσηίδα Λιατζιβίρη είναι ελληνίδα χορογράφος και χορεύτρια, ιδρύτρια της ομάδας SYNDRAM dance co. Σήμερα η Χρυσηίς χορογραφεί τους σπουδαστές του HOPA - ΙΕΚ ΑΞΙΑ στην γιορτή της Παγκόσμιας Ημέρας Χορού που θα γίνει στο Αίθριο των Μουσών του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

Το φετινό μήνυμα για την παγκόσμια ημέρα χορού από τον Ισπανό χορευτή και χορογράφο, Ισραέλ Γκαλβάν 

«Carmen Amaya, ValeskaGert, SuzushiHanayagi, Michael Jackson... χορός χωρίς όρια. Δεν θα μπορούσα να αποκωδικοποιήσω το στιλ του χορού τους. Τους βλέπω ως τουρμπίνες παραγωγής ενέργειας και αυτό με κάνει να σκέφτομαι για τη σπουδαιότητα της χορογραφίας σε σχέση με την ενέργεια του χορευτή. Το σημαντικό δεν είναι η χορογραφία, αλλά ακριβώς αυτή η ενέργεια και ο στρόβιλος που προκαλεί.

Φαντάζομαι ένα μετασχηματιστή του Τέσλα να ελκύει τα σώματά τους, εκπέμποντας μια θεραπευτική ακτίνα που προκαλεί μεταμόρφωση: η PinaBausch ως θρησκευτικός μάντης, ο RaimundHoghe μετασχηματιζόμενος σε σκαθάρι που στροβιλίζεται, ο VicenteEscudero ξύλινο έντομο ακόμα και ο BruceLee ως σαρανταποδαρούσα.

Χόρεψα το πρώτο μου ντουέτο με τη μητέρα μου, επτά μηνών έγκυος. Μπορεί να φαίνεται υπερβολή. Παρ’ όλο που σχεδόν πάντοτε χορεύω μόνος, φαντάζομαι ότι με συνοδεύουν φαντάσματα που με κάνουν να εγκαταλείπω τον τίτλο του «μοναχικού χορευτή». Μήπως ο Didi-Huberman δεν ήθελε να πει: για τραγούδια φλαμένγκο. Όταν ήμουν μικρός δεν μου άρεσε ο χορός, αλλά ήταν κάτι που μου προέκυπτε με φυσικό και εύκολο τρόπο. Σχεδόν ενστικτωδώς. Με την πάροδο του χρόνου συνειδητοποίησα ότι ο χορός θεράπευε, είχε μια σχεδόν φαρμακευτική επίδραση, με βοήθησε να μην είμαι τόσο εσωστρεφής και με έκανε πιο δεκτικό προς άλλους ανθρώπους. Έχω δει την εικόνα ενός άρρωστου παιδιού από έμπολα να θεραπεύεται μέσα από το χορό. Ξέρω ότι είναι προκατάληψη αλλά θα ήταν κάτι τέτοιο δυνατόν;Αργότερα, ο χορός μετασχηματίστηκε σε εμμονή η οποία μονοπώλησε το χρόνο μου και με έκανε να χορεύω ακόμα και όταν έμενα σταθερός, ακίνητος, αποκόπτοντάς με έτσι από την πραγματικότητα. Δεν ξέρω αν αυτό είναι κάτι καλό, κακό ή απαραίτητο όμως… αυτό είναι. Η κόρη μου Μιλένα, όταν μένω ακίνητος στον καναπέ, σκεπτόμενος τα δικά μου, μουρμουρώντας, μου λέει: μπαμπάκα, μην χορεύεις.

Επίσης, βλέπω τους ανθρώπους όταν περπατούν στο δρόμο, όταν καλούν ταξί, να κινούνται με τις δικές τους διαφορετικές κατευθύνσεις, στυλ και παραμορφώσεις. Όλοι χορεύουν! Δεν το ξέρουν αλλά όλοι χορεύουν! Θα ήθελα να τους φωνάξω: υπάρχουν άνθρωποι που ακόμη δεν το ξέρουν! Όλοι χορεύουμε! Αυτοί που δεν χορεύουν είναι άτυχοι, είναι νεκροί, ούτε νοιώθουν, ούτε υποφέρουν!Μου αρέσει η λέξη σύντηξη, όχι ως λέξη μάρκετινγκ, ως σύγχυση για να πουλήσει συγκεκριμένο στυλ ή μάρκα. Καλύτερα σχάση, μια ατομική μίξη: ένα κοκτέιλ με τα πόδια του JuanBelmonte φιξαρισμένα στο πάτωμα, τα αέρινα χέρια της Ισιδώρας Ντάνκαν και την ημικυματοειδή κοιλιά του JeffCohen στο «Κυνήγι της Μεγάλης Περιπέτειας». Και με όλα αυτά τα συστατικά δημιουργείται ένα ευχάριστο και έντονο ποτό, πλούσιο σε γεύση ή πικρό ή σε χτυπάει κατακέφαλα. Η παράδοσή μας επίσης συνιστάται από αυτό το μείγμα, προερχόμαστε από ένα κοκτέιλ και οι ορθόδοξοι θέλουν να κρύψουν την μυστική του φόρμουλα. Όμως όχι, φυλές, θρησκείες και πολιτικά πιστεύω όλα συμπλέκονται. Όλοι μπορούν να χορέψουν με όλους! Όχι απαραίτητα ο ένας κρατώντας τον άλλον, αλλά ο ένας δίπλα στον άλλον.

Υπάρχει μια παλιά κινέζικη παροιμία: «το πετάρισμα των φτερών της πεταλούδας μπορεί να γίνει αισθητό στην άλλη άκρη της γης». Όταν μια μύγα πετάει για την Ιαπωνία, ένας τυφώνας αναταράζει τα νερά της Καραϊβικής. Ο Pedro G. Romero μετά από ένα σαρωτικό χορό σεβιλιάνα λέει: την ίδια μέρα που έπεσε η βόμβα στην Χιροσίμα, ο Nijinsky επανέλαβε το μεγαλύτερο άλμα του σ’ ένα δάσος στην Αυστρία. Και συνεχίζω να φαντάζομαι: ένα τίναγμα του SavionGlover κάνει τον MikhailBaryshnikov να στροβιλίζεται. Τη στιγμή που η KazuoOno μένει ακίνητη πυροδοτεί συγκεκριμένη ηλεκτρική ενέργεια στη MaríaMuñoz, η οποία σκέφτεται τον VonradVeidt και αναγκάζει τον AkramKhan να προκαλέσει σεισμό στο καμαρίνι του: κουνάνε τα σείστρα τους και το πάτωμα ποτίζεται από τις βαριές σταγόνες του ιδρώτα τους.

Θα ήθελα να μπορούσα να αφιερώσω αυτή την Παγκόσμια Μέρα Χορού και αυτά τα λόγια σε όλους τους ανθρώπους που χορεύουν αυτή την στιγμή. Επιτρέψτε μου όμως να αστειευτώ και να ευχηθώ: χορευτές, μουσικοί, επιχειρηματίες, κριτικοί, παραγωγοί ας δώσουμε ένα τελευταίο πάρτι, ας χορέψουμε όλοι, όπως έκανε ο Béjart, ας χορέψουμε στο μάξιμουμ, ας χορέψουμε το Bolero του Ravel, ας χορέψουμε μαζί».