Νέα Φιλαδέλφεια: Το πείραμα πέτυχε

Reggae Bar και όχι ΚΑΠΗ θα έπρεπε να το έχουν κάνει αυτό το φευγάτο αλά Caribe κιόσκι δίπλα στο θερινό κινηματογράφο επί της Λεωφόρου Δεκελείας και θα γινότανε χαμός. Ή μάλλον όχι χαμός. Χαλαρά. Και όλοι οι καλοί χωράνε. Η Νέα Φιλαδέλφεια έχει ποιότητα και μέχρι στιγμής ο ουρανός της δείχνει καθαρός και –με το μπαρντόν, δηλαδή– μας συμφέρει μια χαρά να μείνει έτσι.

Προς το παρόν πάντως δεν υπάρχει χαλαρό mood, μια και μεθαύριο ξεκινάει το πρωτομαγιάτικο πανηγύρι της Νέας Φιλαδέλφειας και όλοι και όλα είναι υπ' ατμόν. Κλείνει η Λεωφόρος Δεκελείας, από το ύψος της Αχαρνών μέχρι τις παρυφές του Άλσους, κλείνουν και τα διπλανά στενάκια, μια και η άσφαλτος φιλοξενεί τραπεζάκια, παιδάκια, μπαλονάκια, μεζεδάκια κ.λπ. Φλος του πάγκου, και δη ρουαγιάλ, που οι σειρές τους φαίνεται να καταλαμβάνουν ολόκληρα χιλιόμετρα –νομίζω ότι εξαντλούμαι πάντα λίγο πριν φτάσω στο τέλος τους– και ο κόσμος που σουλατσάρει στα νοητά ρεύματα μπορεί να είναι χιλιάδες. Αυτή η εμποροπανήγυρις είναι ίσως η μεγαλύτερη στην Αθήνα και κρατά τρεις τρικούβερτες ημέρες. Παλιότερα από τις ταράτσες του Λεκανοπεδίου σε περιοχές με υψόμετρο –ίσως και από το βράχο του Άρειου Πάγου κάτω από την Ακρόπολη– μετρούσαμε πυροτεχνήματα, παρακολουθώντας τα να γράφουν πανηγυρικά τον επίλογο της φιέστας αυτής στον αθηναϊκό ουρανό. Όμως η κρίση εδώ και κάποια χρόνια επέβαλε μια οικονομική διαχείριση πιο συντηρητική –και ίσως πιο σοφή– οπότε πυροτεχνήματα γιοκ.

Τώρα που το ξανασκέφτομαι, αν εξαιρέσεις το πικ-νικ με κόκκινο καρό τραπεζομάντηλο στο πάρκο, αυτός είναι ίσως o number one κεφάτος τ(ρ)όπος για να πιάσεις τον Μάη εντός των «τειχών». Η αστυφιλία τέτοιες μέρες κάνει θαύματα. Ναι, ναι, προτείνεται.

Ο αέρας είναι καθαρός

Όλο τον υπόλοιπο καιρό στη Νέα Φιλαδέλφεια βρίσκεις πάντα να παρκάρεις και αυτό κατατάσσεται στα πλεονεκτήματά της. Και όταν παρκάρεις, αξίζει να την περπατήσεις. Τα δρομάκια της είναι τα πιο τσαχπίνικα στην πόλη. Συγκεκριμένα η «πολεοδομική διάταξη υιοθετεί τη λογική των ευρωπαϊκών κηπουπόλεων, με επάλληλες ελλειψοειδείς χαράξεις στη ρυμοτομία του οικισμού και ένα σύστημα πανταχόθεν ελεύθερου (!) σε επίπεδο οικοπέδου»! Κοινώς είναι δομημένη ημικυκλικά (και αν ξέρεις τα κατατόπια κόβεις και δρόμο. Γκαραντί).

Μαζί με τα χαμηλά σπίτια, τις ροδαλές βουκαμβίλιες, τους περιποιημένους φράχτες και το άφθονο πράσινο, στη Νέα Φιλαδέλφεια αναπνέεις ακόμη. Δεν την αισθάνεσαι να σε περιορίζει, αντίθετα σέβεται την έκταση της ύπαρξής σου. Και αυτό δύσκολα θα το αναιρέσουν οι υπόλοιπες αλλαγές που θα λάβουν χώρα στο Άλσος, όπως η δημιουργία του δημοτικού αναψυκτήριου αλλά και φυσικά του νέου γηπέδου της ΑΕΚ. Μην ξεχνάμε ότι τα δύο αποτελούν λόγο έντονων διαξιφισμών τον τελευταίο καιρό. Αφού δούμε και αφού δείξει, θα είμαστε σε θέση να κρίνουμε.

Το Πείραμα της Φιλαδέλφειας

Ορόσημο στο πρόσφατο παρελθόν της είναι ο ισχυρός σεισμός του 1999, που μας ταρακούνησε γερά. Απέναντι από το σταθμό του Περισσού είχαμε για χρόνια τα λυόμενα που στέγασαν τους σεισμοπαθείς και δημιουργούσαν μια εικόνα κάπως αποκαρδιωτική. Ουδέν κακό αμιγές καλού, όμως, αφού έπαιξε και αυτό το ρόλο του, και μετά από διαβουλεύσεις και λοιπά, το 2001 γίνεται αλλαγή πλεύσης και η περιοχή κηρύχθηκε παραδοσιακός οικισμός.

Οι νέες αρχιτεκτονικές επιταγές είναι σαφείς και περιλαμβάνουν οδηγίες για χαμηλή δόμηση και κεραμοσκεπές και συγκεκριμένα ανοίγματα σε παράθυρα και μπαλκόνια πάνω στα μελετημένα πρότυπα του προσφυγικού οικισμού του ’20. Δεν έλλειψε η θύελλα αντιρρήσεων με μότο το επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο θα εμπόδιζε την αντιπαροχή και συνεπώς τον πλούτο. Καμιά φορά δεν μπορούμε να προβλέψουμε τα αποτελέσματα. Και έτσι έφτασε η στιγμή που η απόφαση δικαιώθηκε και ιδού τα ανθοφόρα αποτελέσματα. Η Νέα Φιλαδέλφεια έχει πάρει τα πάνω της. Δεν βλέπεις σε πολλές περιοχές κεραμοσκεπές με κομψά ξύλινα υποστυλώματα.

Παρότι το κέντρο της πρωτεύουσας απέχει μια ευθεία, σου δίνει την εικόνα μιας συμμαζεμένης και σίγουρης ευρωστίας, από αυτές που βρίσκεις κυρίως στις επαρχίες αλλά με την αύρα της Αθήνας.

Και μαζί με τους κατοίκους αρχίζει και γουστάρει και ο κόσμος – «το πείραμα», όπως χαρακτηρίστηκε κάποτε από κάποιον υφυπουργό Περιβάλλοντος, «πέτυχε». Μπορεί να έπεται εκείνου της ομώνυμης ταινίας αλλά πρόκειται για καθαρή και εντελώς τυχαία σύμπτωση.

Kι ύστερα ήρθε η vida loca

Οι αναπλάσεις, η οικιστική παρέμβαση, όλα έπαιξαν καταλυτικό ρόλο. Με τους δρόμους στρωμένους, τους πεζόδρομους άνετους, τις πλατείες ζωντανές, η επιτυχία ήταν δεδομένη. Παρόλα αυτά η Νέα Φιλαδέλφεια έκανε το μπραφ περίπου πριν από τέσσερα χρόνια και χωρίς κρότο αλλά με σθένος μπήκε στον αθηναϊκό χάρτη της διασκέδασης. Μέχρι τότε τα καφέ ήταν μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού. Εν ριπή οφθαλμού άνοιξαν μοντέρνοι χώροι για καφέ, γλυκό και ποιοτικό φαγητό. Ήταν μια εποχή που δεν προλαβαίναμε να μετράμε τα νέα στέκια. Τα Σαββατόβραδα δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από brand names περιοχές. Η περιοχή ζωντάνεψε, αλλά πρωτίστως υπήρξε η κυριότερη αφορμή για να την ανακαλύψουν οι Αθηναίοι.

Και έτσι όπως συμβαίνει συχνά από στόμα σε στόμα διαδίδεται η φήμη μιας περιοχής, δεκάδες άρθρα γράφονται και φτάσαμε να βλέπουμε φίλους από μέρη της Αθήνας μακρινά πρόθυμους να έρθουν «στα Φιλαδέλφεια», όπως επίσης λένε πολλοί ντόπιοι. Ωστόσο οι ισορροπίες δείχνουν να έχουν κρατηθεί σε καλά επίπεδα. Ίσως επειδή ο κόσμος της είναι ωραίος, χαλαρός, για όλες τις ηλικίες και για όλες τις ώρες, είτε φοράει τη φορμίτσα του και πάει για περπάτημα, ποδήλατο, να λιαστεί ή να κοινωνικοποιηθεί, είτε τα καλά του για να τα πιει.

Από τζάκι

Επειδή τελικά και η ιστορία έχει πάντα το ρόλο της, αυτή της Νέας Φιλαδέλφειας πηγαίνει πίσω στο χρόνο. Το θλιβερό 1922 οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας εγκαταστάθηκαν εδώ και μετέφεραν τη βαθιά ριζωμένη κουλτούρα και τα έθιμά τους. Μάλιστα, συχνά-πυκνά το Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ελληνισμού της Διασποράς (ΠΠΙΕΔ) της περιοχής οργανώνει σχετικές εκδηλώσεις με άφθονο φωτογραφικό υλικό. Η νέα αυτή πατρίδα των προσφύγων, που έγινε η πατρίδα τους, καταφέρνει μέχρι σήμερα να φέρει τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων της και περπατώντας στα δρομάκια πίσω από τα καφέ και τους θαμώνες τους μπορείς να αισθανθείς το παρελθόν. Παστρικές μονοκατοικίες, φρεσκοασβεστωμένες αυλές ή χαμηλά μπαλκόνια, φροντισμένα παρτέρια και πόρτες από κουζίνες μισάνοιχτες. Επίσης ένα από τα ενδιαφέροντα με τη Φιλαδέλφεια είναι ότι δεν κουβαλά το βάρος μιας ιστορίας που χαρακτηρίστηκε από επιφανείς κατοίκους, με κινηματογραφικό φόντο και φλας περί κοινωνικής ζωής. Είναι κατά κάποιο τρόπο αυτοδημιούργητη. Σκαλί-σκαλί, που λένε.

Γιορτές Πρωτομαγιάς

Περί πανηγυριού Από νωρίς την Πέμπτη θα αρχίσουν να στήνουν τους πάγκους τους οι μικροπωλητές και όλα θα τελειώσουν το βράδυ του Σαββάτου. Η πλατεία Πατριάρχου είναι στο κέντρο των γεγονότων με συναυλίες και δρώμενα για όλους.

Να αποφύγεις το αμάξι και να προτιμήσεις να κατέβεις στον σταθμό Περισσού, περνάς από τη γεφυρούλα στο ρέμα του Ποδονίφτη και συνεχίζεις. Δέκα λεπτάκια είναι η απόσταση, αλλά χαζεύεις τα πιτσιρίκια να παίζουν μπάλα στα 5Χ5 και τις επιγραφές από τις σχολές πολεμικών τεχνών και χορού και δεν το καταλαβαίνεις.

Πίστα για ζεϊμπέκικα η πλατεία στη συμβολή Αχαρνών-Χαλκίδος. Κοινό μερακλωμένο και τα παιδάκια θα παριστάνουν την κριτική επιτροπή. Αν είναι πάντως να κάνεις μια βόλτα εκείνες τις μέρες, μην πάρεις αμάξι, θα δυσκολευτείς. Μέχρι και στην άσφαλτο απλώνονται γιορτινά τραπέζια, παιδάκια, μπαλονάκια, παγωτάκια, μεζεδάκια.

Μικρά Μυστικά της περιοχής 

* Στη Λεωφόρο Παπαναστασίου, ανεξάρτητα από την κατάσταση του γηπέδου σήμερα, αν είναι μέρα κατάλληλη συναντιούνται οι οπαδοί της ΑΕΚ.

* Η Ν. Φιλαδέλφεια συνορεύει με τον Κόκκινο Μύλο. Όχι, δεν έχει σχέση με το Moulin Rouge, αλλά ίσως ένας ταξιδεμένος μπορεί να βρει καλοπροαίρετες αντιστοιχίες στις οποίες θα μπορούσε να βασιστεί κάποτε ένας βιρτουόζος αρχιτέκτονας και να κάνει κάποτε ακόμα ένα «μικρό Παρίσι» στην Αθήνα και μπλα μπλα μπλα.

* Ο ποδηλατόδρομος της Νέας Φιλαδέλφειας είναι ωραίος και φαρδύς και υπήρξε η αφορμή για διάφορες ποδηλατικές πρωτοβουλίες δημιουργώντας παρέες με χόμπι το πηδάλι. Info: podhlatada.blogspot.gr

* Κάθε Τρίτη η λαϊκή αγορά, παρά το γεγονός ότι περιβάλλεται από καφέ και μπαράκια, συνεχίζει ακάθεκτα την παρουσία της. Από τις λίγες λαϊκές που πας χωρίς διαμαρτυρίες.

* Στο Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού, που στεγάζεται στον α΄ όροφο της ΠΠΙΕΔ και είναι επισκέψιμο τις νορμάλ μέρες και ώρες, μπορείς να βρεις εκθέματα και κειμήλια σχετικά με τους πρόσφυγες της περιοχής. Επίσης ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία ίδρυσής του, μια και η βασική «κυνηγός» ξεκίνησε τη δράση στα 90 της χρόνια. Το Μουσείο βρίσκεται στη συμβολή Αττάλειας και Δεκελείας. neafiladelfeia.gr

* Η Στρούγκα είναι το αυτοδιαχειριζόμενο στέκι της Νέας Φιλαδέλφειας δίπλα στην πλατεία Πατριάρχου, και θα δεις στα τραπεζάκια της κόσμο κάθε κουλτούρας και ηλικίας. Εκτός από το καλοκαίρι, που τις Πέμπτες βλέπουμε δωρεάν κινηματογράφο με θέμα στην αυλή, να σημειωθεί με μεγάλα γράμματα ότι λειτουργεί κοινωνικό ιατρείο με σχεδόν όλες τις ειδικότητες ιατρών (ψυχολόγοι, πνευμονολόγοι, γαστρεντερολόγοι κ.ά.) όπου γίνονται αιματολογικές και καρδιολογικές εξετάσεις (και όχι μόνο) εντελώς δωρεάν. Info: strouga.espivblogs.net. Μάλιστα, όπως μας πληροφορούν ευχάριστα: «Βρισκόμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε ότι έχουμε δεχτεί 1.000 επισκέψεις στο Κοινωνικό Ιατρείο σε 6 μήνες λειτουργίας (από 15 Σεπτεμβρίου 2014 έως τον Απρίλιο 2015)» .

* Στρατηγού Παπάγου με Μανδηλαρά είναι ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, σαν ανθρώπινο μελίσσι, με εργατικές κατοικίες διατηρημένες με φροντίδα, που αξίζει να τις φέρεις μια βόλτα. Τις χωρίζουν πλακόστρωτα στενάκια και μπουγάδες.

* Αλήθεια, υπήρχαν στην πλατεία Πατριάρχου σιντριβάνια που έμοιαζαν με θάμνους ή θυμάμαι λάθος;

Φωτό: Βαγγέλης Τατσής - Σοφία Παπαστρατή - Γιάννης Στεφανίδης