Όσο κι αν προσπαθήσεις δεν καταφέρνεις να ανακαλέσεις μια στιγμή στη μνήμη σου, που είδες την πλατεία Θεάτρου τόσο γεμάτη από κόσμο. Ακόμα κι όταν το Guru βασίλευε στη νύχτα της πόλης. Φώτα, παρκαρισμένα αυτοκίνητα, φωνές και κόσμος να κατεβαίνει με φόρα τη Σοφοκλέους. Είναι λίγο μετά τις 21.30 και μόλις έχει εγκαινιαστεί η έκθεση του «Strange cities: Athens» στη Διπλάρειο Σχολή.
Το Μέγαρο του Διπλάρη, με ζωή σχεδόν ενός αιώνα και λειτουργία ΙΕΚ τεχνικών επαγγελμάτων, στεγάζει από το βράδυ της Δευτέρας ένα ευφάνταστο εικαστικό δρώμενο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών: Μια Αθήνα που βρίσκεται στην φαντασία 24 νέων καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο, υπό την αυστηρή προϋπόθεση να μην την είχαν επισκεφθεί ποτέ. «Η έκθεση είναι η αφορμή. Ο στόχος είναι να φέρουμε τον κόσμο ξανά στο κέντρο της πόλης» λέει η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, αναπληρώτρια διευθύντρια της Στέγης και υπεύθυνη για το σχεδιασμό αυτού του ευφάνταστου project. Εξάλλου, το «Strange cities: Athens» είναι και ο τίτλος ενός μεγάλου συστήματος πολιτιστικών δράσεων σε άμεση συνάφεια με το δημόσιο αθηναϊκό χώρο:
● Η Αθήνα των περιηγητών του 18ου και 19ου αιώνα μέσα από εκπαιδευτικό περίπατο της bigolive.org.
● Ποδηλατικές διαδρομές με αφετηρία τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου και εργαστήρια ποδηλάτου.
● Η πόλη των αδέσποτων, τετράποδων ψυχών της και πώς να συμβιώσουμε αρμονικά μαζί τους.
● Η εντύπωση πρέσβεων ξένων χωρών από τη νέα ζωή στην Αθήνα.
● Η άποψη τουριστών για την πόλη πριν προσγειωθούν στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και η εμπειρία τους λίγο πριν απογειωθούν.
● Οι διαδρομές αισθήσεων που έχουν χαράξει στο ιστορικό κέντρο υπότροφοι του Ιδρύματος Ωνάση με προβλήματα όρασης.
● Η πόλη όπως την αναγνωρίζει ένας πωλητής του περιοδικού «Σχεδία».
Στο σύνολό τους 17 παράλληλες εκδηλώσεις, μέχρι τα μέσα Ιουνίου, καλούν σε μια επανεκκίνηση· στην επανακατοίκηση του κέντρου που, λιγότερο ή περισσότερο, έχει εξοριστεί από την καθημερινότητα του Αθηναίου. «Οι συνθήκες δεν θα είναι ποτέ ιδανικές για να επιστρέψουμε εδώ. Κι ούτε φιλοδοξούμε να σώσουμε το κέντρο από την παρακμή. Θέλουμε όμως να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό επιχείρημα ώστε να μας γίνει πιο οικείο. Και πιο γοητευτικό ερέθισμα από τον πολιτισμό δεν υπάρχει. Δεν πιστεύω δηλαδή πως ευθύνεται μόνο η κρίση που η πόλη ήρθε σε αυτό το σημείο, όσο το αίσθημα του φόβου» συνεχίζει η κ. Παναγιωτάκου.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Στέγη καταπιάνεται με ζητήματα αστικής κουλτούρας· είναι όμως η πρώτη, οργανωμένη προσπάθειά της να βγει στο δρόμο, προσκαλώντας σε συμμετοχικές εκδηλώσεις, σε ένα άτυπο φεστιβάλ γνωριμίας με την πόλη. Οι όροι, δηλαδή, αντιστρέφονται. Οι Αθηναίοι δεν επισκέπτονται τις εγκαταστάσεις της Συγγρού κάτω από τη σύμβαση του «κοινού» ή του «θεατή», είναι η Στέγη που τους συναντά στην έδρα τους, στο δημόσιο χώρο όπου ανήκουν. Όπως απόψε, στην οδό Θεάτρου 3.
Πήγαμε στα εγκαίνια της έκθεσης
Οι αίθουσες, στον τρίτο όροφο της Διπλάρειου Σχολής, σχηματίζουν ένα γιγάντιο ορθογώνιο. Σε κάθε αίθουσα χωράει μια διαφορετική εκδοχή της Αθήνας που μικρή σχέση έχει με τον αρχαιολογικό της πλούτο ή το προφίλ μιας πόλης που βυθίζεται στην οικονομική κρίση. Πάλι καλά, σκέφτεσαι. Οι διεθνείς γραφίστες, σχεδιαστές μόδας, φωτογράφοι και ζωγράφοι έχουν σκιτσάρει μια αθηναϊκή πραγματικότητα, συναισθηματική, φαντασιακή, ποπ, κόμικ, ακόμα και φουτουριστικά οργουελική. Κάποιοι έχουν αφεθεί στα tips που τους ταχυδρόμησε η Στέγη (το «Γιασεμί» του Σεφέρη, την Έλλη Πασπαλά να τραγουδά τη «Μαγική πόλη» του Χατζιδάκι κι ένα μεταφρασμένο απόσπασμα από την «Αθήνα της μιας διαδρομής» του Μάρκαρη) και βλέπουν την πόλη να λούζεται στον ήλιο, ζωγραφίζουν μισάνοιχτα παράθυρα με γιασεμιά ή απεικονίζουν τυχαίες συναντήσεις ανθρώπων μέσα σε ένα απροσδιόριστο αστικό τοπίο. Άλλοι, πάλι, φαντάζονται μια Αθήνα - ασπρόμαυρο, μελαγχολικό λαβύρινθο, τοποθετούν σε ξυλόγλυπτη επιφάνεια έναν Πάνα καβαλάρη μιας Vespa, κοιτάζουν σαρκαστικά τον τουρίστα που φορτώνεται με σουβενίρ από gift shops της Πλάκας, αποδομούν γραφιστικά ένα μοντέρνο κίονα. Σαν να σου λένε «this is Athens», ή κάτι τέτοιο.
11°
