Πού ζούσε και φοιτούσε ο εξαφανισμένος σπουδαστής

Αν αφήσει κανείς τους κεντρικούς δρόμους των Ιωαννίνων που είναι γεμάτοι ζωή από το πρωί μέχρι πολύ αργά το βράδυ και πάρει το δρόμο προς το προάστιο Κατσικά, θα συναντήσει την πύλη της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων. Είναι η μοναδική σχολή αυτού του είδους στην Ελλάδα και φοιτούν 120 σπουδαστές από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο.

Αν ψάξουμε τους τόπους καταγωγής των σπουδαστών θα δούμε ότι προέρχονται από κτηνοτροφικές περιοχές όλης της Ελλάδας. Είναι εντυπωσιακό ότι στο πρώτο έτος δεν φοιτά κανείς από τα Γιάννενα και την γύρω περιοχή, ενώ υπάρχουν παιδιά από μακρινά μικρά μέρη, όπως η Δονούσα, η Αστυπάλαια και η Ικαρία. Οι περιοχές που παράγουν τυριά Προστατευόμενης Ονομασίας Προελεύσεως (ΠΟΠ) εκπροσωπούνται σχεδόν όλες από παιδιά κτηνοτρόφων που ανεβαίνουν στα βροχερά Γιάννενα για να μάθουν την τέχνη και την τεχνολογία του τυριού, του γιαουρτιού και της επεξεργασίας του γάλακτος.

Η ζήτηση για σπουδές στη σχολή είναι πολύ μεγάλη και η επιλογή γίνεται με μόρια. Τη μεγαλύτερη μοριοδότηση παίρνουν παιδιά οικογενειών που εκτρέφουν ζώα, ενώ στη σχολή φοιτούν ένας κάτοχος μεταπτυχιακού και αρκετοί πτυχιούχοι ΑΕΙ και ΙΕΚ. Στη σχολή σπουδάζουν κυρίως αγόρια αλλά δεν λείπουν και 6 με 7 κορίτσια σε καθένα από τα δύο έτη σπουδών.

Μέσα στην έκταση της σχολής και κοντά στα μοντέρνα εργαστήρια που εκσυγχρονίστηκαν με κοινοτικά προγράμματα βρίσκεται το παλιό οικοτροφείο της σχολής, που τώρα ονομάζεται Εστία. Πρόκειται για ένα ελαφρώς καταθλιπτικό κτίριο που θυμίζει την Ελλάδα της δεκαετίας του ’60.

Εκεί μένουν οι 95 από τους 120 σπουδαστές της σχολής σε δωμάτια των δύο ή τριών ατόμων. Οι υπόλοιποι 25 μένουν έξω κυρίως στη γύρω περιοχή και η ζωή τους μοιάζει με την κανονική φοιτητική ζωή. Στην εστία τα μπάνια είναι κοινόχρηστα. Στην άκρη του διαδρόμου βρίσκονται τα δωμάτια των κοριτσιών. Οι συνθήκες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν άσχημες καθώς η θέρμανση δουλεύει (από τότε που ξεπεράστηκαν τα γραφειοκρατικά προβλήματα και αγοράστηκε πετρέλαιο) και το φαγητό μαγειρεύεται από ιδιώτη με υλικά που αγοράζει η σχολή.

Μία μικρή βιβλιοθήκη και ένας χώρος με πινγκ πονγκ είναι όλα όσα προσφέρει η Εστία για την ψυχαγωγία των οικότροφων. Οι μέρες στην Εστία θυμίζουν περισσότερο στρατιωτική παρά φοιτητική ζωή. Αυτό δεν γίνεται επειδή υπάρχει αυστηρή επιτήρηση, καταπίεση και πειθαρχία. Κάθε άλλο. Τα πράγματα είναι χαλαρά. Η στρατιωτική καθημερινότητα φαίνεται να προκύπτει από την κοινή ζωή πολλών νεαρών ανδρών στους χώρους της Εστίας.

Η Εστία είναι ένα κλειστό, απομονωμένο μέρος σε σχέση με την πόλη, αλλά εκεί μέσα δεν υπάρχει καθόλου απομόνωση. Οι σπουδαστές ουσιαστικά ζουν όλοι μαζί. Δεν υπάρχει προσωπικός χώρος και γι’ αυτό ο προσωπικός χρόνος σπανίζει, μαζί του και η ιδιωτικότητα. Έτσι ευδοκιμεί η νοοτροπία του στρατώνα.

Πολλά αγόρια μαζί σε ένα χώρο, σε μια ομαδική ζωή και με μερικούς σπουδαστές να μεταφέρουν στην εστία τη νοοτροπία και την αγριάδα των χωριών τους. «Οι πλάκες είναι χοντροκομμένες και τα πειράγματα άγρια». Αυτό είναι ό,τι μπορέσαμε να ακούσουμε στη σύντομη επαφή μας με πρόσωπα από το χώρο της σχολής. Η φαντασία πρέπει τώρα να συμπληρώσει τα κομμάτια του παζλ που λείπουν.

Καθώς αφήνουμε πίσω το χώρο της Γαλακτοκομικής Σχολής και γυρνάμε στην πόλη των Ιωαννίνων συναντάμε ζευγάρια και παρέες φοιτητών να περπατούν στους δρόμους, να μπαίνουν στα καφέ, τα μπαρ και τα τσιπουράδικα, να τρώνε σουβλάκια και κρέπες στα αμέτρητα μαγαζιά που έχουν ανοίξει σε κάθε γωνιά της πόλης. Από τη λεωφόρο Δωδώνης που συνδέει το παλιό κτίριο του πανεπιστημίου (που στέκει σήμερα σαν βομβαρδισμένο) με την κεντρική πλατεία, από τους πεζόδρομους του κέντρου μέχρι την παλιά αγορά της οδού Ανεξαρτησίας με τις πέτρινες παλιές στοές, από την περιοχή της Σκάλας και τα παλιά Ταμπάκικα μέχρι τον Μόλο στη λίμνη, τα Γιάννενα έχουν γίνει μια πόλη που λες και ζει για να βγαίνει και να διασκεδάζει.

Τα περισσότερα από τα παραπάνω μέρη έχουν αποτελέσει το σκηνικό στις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου: Αναπαράσταση, Ο θίασος, Οι κυνηγοί, Ο μελισσοκόμος, είναι ταινίες που έχουν αποτυπώσει όψεις της πόλης που δεν υπάρχουν πια. Ακόμη και αν τα κτίρια δεν έχουν γκρεμιστεί, οι δρόμοι και οι πλατείες έχουν αλλάξει, ακολουθώντας την αλλαγή της ζωής. Τα καφενεία στη Σκάλα που κινηματογραφήθηκαν στον Θίασο έχουν από χρόνια γίνει μπαράκια.

Κι όμως, στην άκρη της πόλης, η Εστία της Γαλακτοκομικής Σχολής διασώζει κάτι από την παλιά Ελλάδα των ταινιών του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Το σκηνικό ήταν έτοιμο. Η εξαφάνιση του σπουδαστή από την Κρήτη ήρθε να προσθέσει το δράμα που έλειπε.