Το ανάγλυφο της Αποστόλου Παύλου στεγνώνει κάτω από το μισοφέγγαρο. Η λακούβα με τα νερά της βροχής κυματίζει κάθε φορά που ένας «Αλητόγατος» ρολάρει με ορμή στο πλακόστρωτο. Το καμπανάκι από την κορυφή της Αρχαίας Αγοράς, καθώς το τουριστικό τρενάκι πλησιάζει, μοιάζει σχεδόν να δίνει το σύνθημα. Οι «Αλητόγατοι» ξεχύνονται στην Ερμού.
Είναι η πρώτη φορά που ανηφορίζω την Αθηνάς με ένα συναίσθημα ελπίδας, παρόλο που είμαι κιόλας γαλαρία. Καμιά εικοσαριά αναβάτες οργώνουν μπροστά μου τη λεωφόρο πάνω σε mountain bikes. Οι «Αλητόγατοι» είναι ποδηλάτες· ενεργοί, συνειδητοποιημένοι – ενίοτε επαναστάτες. Ομάδα εδώ κι ένα χρόνο, σαρώνουν τους δρόμους της πόλης τις νύχτες οργανώνοντας ιδιωτικές και δημόσιες (ανοιχτές σε όλους) βόλτες. «Η Αθήνα το βράδυ είναι ένα απέραντο playground, αν και όλες οι ώρες είναι καλές. Αρκεί να είσαι πάνω στο ποδήλατο» θα πει ο Αιγέας, ιδρυτικό τους μέλος, για να εκτοξευθεί με λίγες πεταλιές στην άλλη πλευρά του δρόμου.
Αυτή είναι η ιδεολογία του «Αλητόγατου». Να ελίσσεται ανάμεσα στα ακινητοποιημένα αυτοκίνητα, να σταθμεύει οπουδήποτε, να μην πληρώνει τίποτα, να μη ρυπαίνει και πάνω απ’ όλα «να είναι... κάγκουρας. Να πηγαίνει πλακωμένος, να περνάει με κόκκινο. Δεν κάνουμε ποδήλατο μόνο για να είμαστε ένα λιγότερο αυτοκίνητο στην πόλη ή για να καταλαμβάνουμε λιγότερο από το δημόσιο χώρο της Αθήνας, αλλά και για να φτάνουμε γρήγορα στη δουλειά μας». Με λίγα λόγια, οι «Αλητόγατοι» κατακτούν το δικαίωμα του να υπάρχουν στην πόλη πιο επιθετικά από τους «θνητούς» ποδηλάτες. «Πρέπει να είσαι θρασύς αν θες να επιβιώσεις» δικαιολογείται ο Ιnferno.
Ίσως ακούγονται αλαζονικοί, αλλά «τελικά η προσωπική ασφάλεια και η ασφάλεια των γύρω μας είναι προτεραιότητα. Οk, είπαμε· είμαστε γάτες... όχι επτάζωες!» διορθώνει ο Teaser. Είναι άλλωστε η αστική ποδηλασία που μοιραία «αντιπροσωπεύει μια επιθετική στάση» γράφει η ομάδα Βλαστού, Μπαρμπόπουλου, Μηλάκη (ΕΜΠ) στο βιβλίο τους «Ποδήλατο: οδηγός σχεδιασμού και αξιολόγησης δικτύων». «Ανήκει σε αυτούς που αρνούνται να υποταχτούν στη μορφή που παίρνει ο κόσμος μας, που προτιμούν τη σύγκρουση από την παραίτηση».
Oμόνοια - 3ης Σεπτεμβρίου - Μενάνδρου Η κινούμενη συλλογικότητα εισβάλλει με μια αμήχανη σιωπή στις γειτονιές όπου το πρόσωπο της πόλης σκληραίνει. Πόρνες και νταβατζήδες μοιράζονται το κατώφλι οίκων ανοχής, Κινέζοι ξεφορτώνουν πελώρια κοντέινερ, χρήστες παρατηρούν αποσβολωμένοι. «Η ταχύτητα που αναπτύσσεις με το ποδήλατο είναι ικανή για να δεις και να καταλάβεις τι συμβαίνει γύρω σου. Τρέχεις μέσα στην πραγματική ζωή, όχι μέσα σε γυάλα» διαπιστώνει ο Teaser. Οι άγριες, οι ξεκούραστες, οι καθημερινές εικόνες του δημόσιου αθηναϊκού χώρου δεν εκπέμπουν σαν από οθόνη. Εντυπώνονται ξαφνικά, ως εμπειρία προσωπική. «Το ποδήλατο δεν ταυτίζεται με απλή διεκδίκηση μιας πιο ανθρώπινης πόλης. Είναι κάτι πολύ πιο σημαντικό. Είναι αλληλένδετο με την ελεύθερη βίωσή της» σημειώνει η ομάδα Βλαστού. «Αφορά στον καθένα που βρίσκεται αθωράκιστος στο δρόμο, προσπαθώντας να βλέπει, να ακούει, να οσφραίνεται, να αγγίζει και να αισθάνεται».
Αυτή η οικειοποίηση του αστικού χώρου δεν είναι πάντα ανώδυνη. «Ποδηλατώντας ανακαλύπτεις ότι οι δρόμοι της Αθήνας έχουν πολύ περισσότερες λακούβες» λέει γελώντας ο Pantrelis. «Αλλά και ότι οι αποστάσεις είναι απίστευτα μικρές, αντίθετα με την εντύπωση που σχηματίζεις όταν οδηγείς αυτοκίνητο». Πωλητής αυτοκινήτων ο ίδιος, έκανε στροφή 360 μοιρών, παραιτήθηκε από κάθε σχέση με τη μηχανοκίνηση αγοράζοντας απλώς ένα ποδήλατο...
Στο δρόμο για το Καλλιμάρμαρο, το Σκαθάρι επιδίδεται με χαριτωμένη αναίδεια σε έναν ποδηλατικό χορό λίγα εκατοστά από τον προφυλακτήρα ενός αυτοκινήτου. Φαντάζει σαν να του βγάζει τη γλώσσα, εκδικούμενος για το ζωτικό χώρο που του στερεί. Ο οδηγός του, πάντως, φαίνεται να το διασκεδάζει. «Ένα μεγάλο ποσοστό μάς αντιμετωπίζει σαν παράσιτα του δρόμου. Υπάρχουν κι άλλοι, που μας σέβονται» σχολιάζει.
Στην επόμενη διασταύρωση, ο Inferno θα σταματήσει «τους ΙΧήδες» ως έφιππος τροχονόμος. Η ποδηλατοπορεία δεν πρέπει να κοπεί στα δύο. Οι «Αλητόγατοι» είναι πεπεισμένοι πως ο τσαμπουκάς τους ορίζεται ως το μοναδικό εργαλείο αντίδρασης προκειμένου να μη σπρωχτούν κι άλλο στο περιθώρειο του αστικού χώρου. «Το αυτοκίνητο έχει επιβληθεί στην πόλη σε βαθμό κακουργήματος. Ακόμα και ποδηλατόδρομοι να χαραχτούν, θα γίνουν πάρκινγκ για παπάκια. Είμαστε από εκείνους τους ποδηλάτες που δεν θεωρούμε ότι μια ονειρεμένη Αθήνα είναι κατ’ ανάγκη μια Αθήνα με ποδηλατοδρόμους, αλλά μια πόλη χωρίς αυτοκίνητα. Με καθολική απαγόρευσή τους στο κέντρο» δηλώνει ο Αιγέας.
Η κατηφόρα της Αλεξάνδρας αχρηστεύει το πετάλι. Δεκάδες τροχοί σημαδεύουν την άσφαλτο, μαλλιά ανεμίζουν, χαρούμενα νιαουρίσματα σκορπίζουν στον αέρα. Αυτή είναι η αγαπημένη διαδρομή κάθε «Αλητόγατου». «Όταν χαλαρώνεις οδηγικά, εκεί έρχονται οι τούμπες» προειδοποιεί ο Teaser. «Όλοι κάπως έτσι έχουμε αγοράσει το οικοπεδάκι μας! Ξέρεις, η τούμπα για εμάς είναι επένδυση, παράσημο. Τη χαιρόμαστε!»
Οι φωνές δυναμώνουν μπροστά από το Μέγαρο της ΓΑΔΑ. «Σε κάθε βόλτα μάς συνοδεύουν ΖΗΤΑδες. Βλέπουν πολύ κόσμο μαζεμένο –συνήθως ξεπερνάμε τα σαράντα άτομα– και θεωρούν ότι υπάρχει θέμα ασφάλειας» εξηγεί ο Τρελός. «Παραδόξως, σήμερα δεν μας τίμησαν». Η περιγραφή του μου φέρνει στο μυαλό ένα σκίτσο. Ένας αστυνομικός κι ένας παπάς, στην Ουγγαρία του 19ου αιώνα, προσπαθούν να συγκρατήσουν έναν ποδηλάτη. Τότε το ποδήλατο λογιζόταν ως φορέας κοινωνικών αλλαγών· το ίδιο ενδεχομένως καλείται να κάνει και σήμερα.
Βέβαια, αν δοκιμάσεις να χαρακτηρίσεις τους «Αλητόγατους» κίνημα ποδηλατών, εκείνοι θα επιμείνουν πως είναι απλώς μια παρέα. Μπορεί κάποιοι να μην ξέρουν –ίσως ποτέ να μη ρώτησαν– τα πραγματικά ονόματα των άλλων, μπορεί να μη συναντώνται παρά μόνο τα βράδια στους δρόμους της Αθήνας· παραμένουν, όμως, μια παρέα που αναζητά μια κοινή κουλτούρα μέσα από ορθοπεταλιές. Κουλτούρα που είναι πρόθυμοι να διαδώσουν στην κοινωνία της πόλης.
Στη θέα των αναβατών ένας ηλικιωμένος κύριος κοντοστέκεται και σηκώνει επιδοκιμαστικά το χέρι. Για εκείνον, προφανώς, το ποδήλατο είναι καρτ ποστάλ από το παρελθόν. «Αν δεν είχαμε σκοτώσει τον έφηβο μέσα μας, ίσως η Αθήνα να μη ζούσε στην παράνοια» εκτιμά ο Αιγέας. «Αυτή την αθωότητα εμείς την κρατάμε ζωντανή». Στις τελευταίες πεταλιές έχω ακόμα την ίδια αίσθηση με αυτή της εκκίνησης. Σαν να κινείται στην ατμόσφαιρα κάτι παιδικό και, την ίδια στιγμή, ώριμο.
INFO:
» Ο πυρήνας των «Αλητόγατων» είναι περίπου 15 άτομα, στην πλειοψηφία τους άνδρες
» Στις δημόσιες βόλτες τους έχουν συγκεντρωθεί έως και 80 ποδηλάτες
» Διανύουν 20-80 χλμ., ανάλογα με τη διαδρομή που επιλέγουν
18°
