Το τσιγάρο έγινε «καπνός»

Το σταχτοδοχείο γέμισε συνδετήρες. Μικρούς, μεγάλους, γκρίζους, χρωματιστούς. Στους διαδρόμους των γραφείων όμως, όπου το κάπνισμα επιτρέπεται, τα τσιγάρα ανάβουν το ένα πίσω από το άλλο. Είναι μια ώρα δύσκολη. «Τι θα γίνει το χειμώνα; Θα το κόψεις; Εσύ πώς το αντιμετωπίζεις;» Και μόνο με την κουβέντα έχεις την αίσθηση ότι κάτι άλλαξε από την 1η Ιουλίου. Τι άλλαξε πραγματικά;

Κατ’ αρχάς ο νόμος. Μαζί του αναβαθμίστηκε η ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας. Προστέθηκε η ενότητα «Η Ελλάδα σβήνει το τσιγάρο» με πληροφορίες για την αντικαπνιστική εκστρατεία, τα ζητήματα που συνδέονται με αυτήν και, βεβαίως, το όραμα του υπουργού.

Πρώτα, κομμωτήρια και προποτζίδικα

Όλοι δεν έχουν ίντερνετ. Έχουν, όμως, τηλέφωνο. Το κενό στην ενημέρωση καλύπτεται από τον τετραψήφιο αριθμό «1142». Στις 30 Ιουνίου η γραμμή λειτούργησε πιλοτικά για τρεις ώρες και δέχθηκε περίπου 1.000 κλήσεις. Την πρώτη εβδομάδα της επίσημης λειτουργίας της δέχθηκε 34.145 κλήσεις. Το 72% ζήτησε διευκρινίσεις για την εφαρμογή του νόμου στα καταστήματα «υγειονομικού ενδιαφέροντος» (έτσι ονομάζει ο νόμος τα μέρη που περνάμε το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ημέρας, όταν δηλαδή δεν είμαστε στο σπίτι ή στη δουλειά) και το 28% για τους χώρους εργασίας. «Οι περισσότεροι ρωτούν εάν επιτρέπεται το κάπνισμα στα κομμωτήρια. Στη δεύτερη θέση είναι τα πρακτορεία του ΟΠΑΠ» μας λέει ένας από τους εργαζόμενους στη γραμμή «1142» και προσθέτει, «οι καταγγελίες κυρίως γίνονται για νυχτερινά κέντρα διασκέδασης».

Από τις 361 καταγγελίες το 49% αφορούσαν καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, το 21% χώρους εργασίας δημοσίου τομέα, το 22% χώρους εργασίας ιδιωτικού τομέα και το 8% άλλους χώρους (ταξί, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κ.λπ.). Σύμφωνα με έρευνα του Υπουργείου Υγείας το 92% των καλούντων είναι θετικοί στο νομοθετικό πλαίσιο. «Προσωπικά είμαι απαισιόδοξος» δηλώνει ο υπάλληλος του τηλεφωνικού κέντρου, «ο έλεγχος πανελλαδικά είναι σχεδόν αδύνατος». 

Καθυστερούν οι άδειες

Στους κεντρικούς δρόμους της αγοράς όλοι είναι προσεκτικοί και νομοταγείς. Ποτέ άλλοτε δεν έβλεπες ιδιοκτήτες εμπορικών και άλλων καταστημάτων να καπνίζουν στην είσοδο του μαγαζιού τους. Το ίδιο συμβαίνει έξω από τράπεζες και άλλες κρατικές υπηρεσίες.

Στα μπέργκερ και τους γύρους, και γενικώς στον κλάδο της γρήγορης εστίασης, το τσιγάρο κόπηκε μαχαίρι. Στις ταβέρνες ελπίζουν να μην έρθει ποτέ ο χειμώνας. Στα μπαρ και στα καφέ άνω των 70 τ.μ. τα σταχτοδοχεία εξαφανίστηκαν από μέσα. Παρέμειναν στα τραπεζάκια έξω.

Κάποιοι όμως λειτουργούν σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα. Λένε ότι έχουν καταθέσει αιτήσεις για άδεια λειτουργίας ως χώρος καπνιζόντων και ακόμα περιμένουν. «Τώρα το καλοκαίρι οι αλλαγές δεν είναι τόσο εμφανείς. Ο χειμώνας, όμως, πλησιάζει. Πρέπει δηλαδή να μπούμε εμείς στη φυλακή για να κόψουν οι Έλληνες το κάπνισμα; Οι περισσότεροι ήδη παρανομούν. Το 100% των καταστημάτων έχει κάνει αίτηση για καπνιστήρια. Το ειδικό αυτοκόλλητο, το οποίο έπρεπε να παραχωρείται από τους δήμους από την 1η του Ιούνη, δεν είναι έτοιμο. Παράλληλα, οι δήμοι εισπράττουν ένα νέο ειδικό παράβολο 60 ευρώ από όλους όσοι κάνουν αιτήσεις. Εμείς συλλέγουμε υπογραφές και είμαστε έτοιμοι να προσφύγουμε κατά του νόμου στο Συμβούλιο της Επικρατείας» υπογραμμίζει ο γενικός γραμματέας του Πανελλήνιου Συνδέσμου Καταστημάτων Εστίασης και Διασκέδασης Ηλίας Καλιώρας.

Ταρίφα «καπνιστή»

«Τριάντα χρόνια στο τιμόνι, αυτό το παράθυρο δεν έχει ανοίξει ποτέ» λέει ο ταξιτζής και ανάβει το τσιγάρο. Στην Ομοσπονδία Ταξί Αθηνών εξηγούν ότι ο νέος νόμος τούς αγγίζει, αλλά ελάχιστα. Το τσιγάρο απαγορεύεται διά νόμου από τη δεκαετία του ’50. Ωστόσο, ο νέος νόμος απαγορεύει το κάπνισμα ακόμα κι όταν δεν υπάρχει πελάτης μέσα στο ταξί. «Ένας ταξιτζής μπορεί να δεχθεί καταγγελία ακόμα κι αν ο πελάτης μυρίσει καπνό κατά την είσοδό του στο αυτοκίνητο» διευκρινίζει εκπρόσωπος της ομοσπονδίας και καταλήγει, «πιστεύω ότι στη ζούλα όλοι θα συνεχίσουν να καπνίζουν. Είναι όπως με το κινητό. Απαγορεύεται, μεν, εν ώρα οδήγησης, αλλά όλοι το χρησιμοποιούν». 

Το νέο κόμμα

«Εδώ είναι έδρα κόμματος» δηλώνει ο Νίκος Λούβρος, ιδιοκτήτης του μπαρ Booze Cooperativa. Κατοχύρωσε από τον Άρειο Πάγο το καταστατικό του νέου κόμματος με την ονομασία Κ.Ο.Τ.Ε.Σ. (Καπνιστικές Ομάδες για την Τέχνη και την Εικαστική Συγκρότηση). Κι έτσι, στο Booze, όποιος θέλει καπνίζει. «Η οργάνωση για τη δημιουργία του κόμματος ξεκίνησε πριν από επτά μήνες. Ήθελα να βγω με κόκκινο, ριζοσπαστικά. Θα κατέβουμε στις εκλογές με το 95% των υποψηφίων να είναι γυναίκες» προσθέτει ο Νίκος.