Όταν φιμώνεται ο Τύπος

Μακάρι να ήταν πρωτοφανές και πρωτάκουστο να δέχεται βίαια επίθεση ο Τύπος. Εμπρησμοί, δολοφονίες, απειλές, δολιοφθορές, πραξικοπηματικές άρσεις λειτουργίας, από όλα έχει το διαχρονικό βιβλίο της φίμωσης του Τύπου, στο οποίο έχουν περαστεί (και θα περαστούν στο μέλλον) πολλές μελανές σελίδες της Ιστορίας. Ακολουθούν μερικές από αυτές (με χρονολογική σειρά).

Ελλάδα: Νικόλαος Μομφεράτος

Εκδότης της «Απογευματινής» (1980-1985) και εν γένει σημαντική φυσιογνωμία του κεντροδεξιού χώρου, καθώς και οικονομικός σύμβουλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή, υποδιευθυντής της Αγροτικής Τράπεζας και υπουργός Βιομηχανίας επί χούντας. Δολοφονήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1985, μαζί με τον οδηγό του, Παναγιώτη Ρουσέτη, στη συμβολή των οδών Βουκουρεστίου και Τσακάλωφ, στο Κολωνάκι. Πρόσφατα, ο γιος του αποθανόντος εκτόξευσε μύδρους κατά τον Δημήτρη Κουφοντίνα, που συμπεριέλαβε το περιστατικό της δολοφονίας Μομφεράτου στην αυτοβιογραφία του που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Λιβάνη.

Ιρλανδία: Βερόνικα Γκέριν

Ίσως η πιο διάσημη, προσωποποιημένη περίπτωση εγκληματικής, ανθρωποκτονικής φίμωσης του Τύπου. Η Ιρλανδή υπήρξε υπόδειγμα μάχιμης δημοσιογράφου στη χώρα της. Ριψοκίνδυνη, ανορθόδοξη, με πηγές στον υπόκοσμο, συγκρούστηκε ανοιχτά με το καρτέλ ναρκωτικών της Ιρλανδίας με μία σειρά από λίαν αποκαλυπτικά ρεπορτάζ για τον εργοδότη της, της Sunday Independent. Επιβίωσε με ένα τραύμα στο πόδι από μία μάλλον προειδοποιητική επίθεση στις 30 Ιανουαρίου 1995. Ένιωθε άτρωτη, αλώβητη, παρά τις δεκάδες απειλές που δέχθηκε από εκπροσώπους του οργανωμένου εγκλήματος. Δεν ήταν: στις 26 Ιουνίου 1996, ενώ διέσχιζε με το αμάξι της τα προάστια του Δουβλίνου, δολοφονήθηκε, με έξι πυροβολισμούς, από δύο άντρες που επενέβαιναν σε μοτοσικλέτα, μέλη της συμμορίας του φυλακισμένου αρχιμαφιόζου Τζον Γκίλιγκαν. Η δολοφονία της ξεσήκωσε την κατακραυγή της κοινής γνώμης, ενώ οδήγησε μέχρι και σε μερική αναδιάρθρωσης της νομοθεσίας, ευνοώντας ένα νέο νόμο προσαγωγής οργανωμένων εγκληματιών μέσω της παράνομης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων τους. Προτομή της κοσμεί το Κάστρο του Δουβλίνου. Ο εξαετής δημοσιογραφικός βίος της έγινε ταινία, με πρωταγωνίστρια την Κέιτ Μπλάνσετ.

Ρωσία: Άννα Πολιτκόσφκαγια

Η Ρωσίδα «Βερόνικα Γκέριν». Πρωτοστάτησε σε ρεπορτάζ από την Τσετσενία όπου και φυλακίστηκε από ντόπιους αξιωματούχους, συνελήφθη, ανακρίθηκε και βασανίστηκε από Ρώσους στρατιώτες, αγωνίστηκε κατά της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα της, συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των ομήρων από το θέατρο της Μόσχας τον Οκτώβριο του 2002, παρακολούθησε με κλιμακούμενη απελπισία την εξαφάνιση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στη χώρα της (όπως ανέφερε η ίδια), άσκησε οξεία κριτική στην κυβέρνηση Πούτιν (και) μέσω του βιβλίου της «Η Ρωσία του Πούτιν». Επέζησε δολοφονικής επίθεσης με δηλητήριο το 2004. Βρέθηκε νεκρή, με μια σφαίρα στο κεφάλι και άλλη μία στην καρδιά, στο διαμέρισμά της στη Μόσχα, στις 7 Οκτωβρίου 2006, ανήμερα των γενεθλίων του Πούτιν. Τον Μάρτιο του 2014, πέντε άντρες καταδικάστηκαν για την (πληρωμένη) δολοφονία της. Συνολικά 17 δολοφονίες δημοσιογράφων έχουν επισήμως καταγραφεί στη Ρωσία από το 2000.

Ινδία: Dinarakan

Τα γραφεία της εφημερίδας Dinarakan δέχθηκαν επίθεση με εύφλεκτο υλικό από ομάδα εξαγριωμένων διαδηλωτών, που διαμαρτύρονταν για τη δημοσκόπηση που διεξήγαγε η εφημερίδα για τον πιθανό διάδοχο πολιτικού κόμματος. Απολογισμός: τρεις ζωές υπαλλήλων της εφημερίδας. Συνελήφθησαν και κατόπιν αθωώθηκαν 17 άτομα.

Γαλλία: Charlie Hebdo

Το Νοέμβριο του 2011, ένα εξώφυλλο κόστισε το σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo τα γραφεία του. Το εξώφυλλο του μοιραίου τεύχους-αφιέρωμα στην Αραβική Άνοιξη απεικόνιζε τον Μωάμεθ σε προκλητική καρικατούρα, ενώ ο προφήτης προαναγγελλόταν ως «αρχισυντάκτης» του ερχόμενου τεύχους. Εξτρεμιστική ομάδα απάντησε ρίχνοντας μολότοφ και καταστρέφοντας έτσι τα γραφεία του περιοδικού.

Τουρκία: Εντέρ Αϊτάτς

Στην Τουρκία, ως γνωστόν, η φίμωση του Τύπου, η καταπάτηση του δικαιώματος της ελεύθερης και ανεμπόδιστης έκφρασης του Τύπου, είναι κάτι παραπάνω από παγιωμένες. Άλλωστε, η Τουρκία έχει στο ενεργητικό της έναν πρωτοφανή αριθμό κρατικών συλλήψεων δημοσιογράφων. Πιο πρόσφατο περιστατικό, η σύλληψη του δημοσιογράφου (της Taraf) και συγγραφέα Εντέρ Αϊτάτς, τον Απρίλιο του 2014. Αιτία; Ότι προσέβαλε τον πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο… Twitter. Προηγουμένως, ο δημοσιογράφος είχε τεθεί σε κατ΄οίκον περιορισμού λόγω της ανάμειξής του σε διαρροής στο Ίντερνετ απόρρητης συνομιλίας Τούρκων αξιωματούχων για την κρίση στη Συρία. Όλα αυτά, φυσικά, στο πλαίσιο του κολοσσιαία σκανδάλου κρατικής διαφθοράς που ξέσπασε στη γειτονική χώρα την περασμένη άνοιξη.

Ουκρανία: Provintsiya

Η επαρχιακή εφημερίδα Provintsiya, με έδρα στην ουκρανική πόλη Κονσταντίνοφκα, ασκούσε δριμεία κριτική στην αυτοανακηρυχθείσα κυβέρνηση των φιλορώσων αυτονομιστών. Το αποτέλεσμα; Στις 22 Απριλίου 2014, άγνωστοι έριξαν μολότοφ στο κτίριο που στεγάζονται τα γραφεία της εφημερίδας. Η πυρκαγιά κατέστρεψε την αίθουσα σύνταξης ειδήσεων. Είχε προηγηθεί, μέρες πριν, απειλητικό μήνυμα με γκραφίτι στην είσοδο του κτιρίου, «Αρκετά με τα ψέματά σας!»