Γιατί «Δημοκρατία της Μακεδονίας»;

Πολλοί αναγνώστες με ρώτησαν γιατί έγραψα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», μερικοί μάλιστα με βρίσανε. Όπως είχα προαναγγείλει, σήμερα εξηγώ.  

Στο μακεδονικό ζήτημα, η επίσημη θέση της Ελλάδας είναι: 

Α. Δεν υπάρχει μακεδονικό έθνος 

Β. Υπάρχει μόνο ένα μεταπολεμικό κατασκεύασμα του Τίτο, με σκοπό οι Γιουγκοσλάβοι να διεκδικήσουν την ελληνική Μακεδονία 

Γ. Δεν αναγνωρίζεται κράτος που να έχει στην ονομασία του τη λέξη «Μακεδονία» ή παράγωγά της.  

Αφήνω στην άκρη ότι η Ελλάδα αναγνώριζε κανονικότατα την «Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας» ως τμήμα της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, αφήνω στην άκρη ότι η χώρα αυτή είναι μέλος διαφόρων διεθνών οργανισμών ως «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» (ΠΓΔΜ)- και όλα αυτά τα αναγνωρίζει η Ελλάδα, αν και έχουν την «κακιά λέξη» μέσα. Αφήνω επίσης στην άκρη ότι όλος ο κόσμος λέει το γειτονικό κράτος «Μακεδονία» σκέτο και μόνο στην Ελλάδα ονομάζεται «Σκόπια» και οι κάτοικοί του «Σκοπιανοί» (άκρως υποτιμητικό- σα να λέμε την Ελλάδα «Αθήνα» και τους Έλληνες «Αθηναίους»).

Τ΄ αφήνω όλα στην άκρη και επικεντρώνομαι μόνο στο αν υπάρχει ή όχι αυτό το έθνος. Πρώτα πρώτα, είναι άκρως προσβλητικό να λες στον άλλον «Δεν υπάρχεις. Δεν είσαι εθνικά Μακεδόνας, είσαι Βούλγαρος ή Σέρβος ή Αλβανός ή Έλληνας», τη στιγμή που σου λέει ο άλλος «είμαι Μακεδόνας». Δεύτερο, υπάρχουν πάρα πολλά ντοκουμέντα της ελληνικής πλευράς, που αποδέχονται τη μακεδονικότητα αυτού του έθνους. Ενδεικτικά: 

Α. Το ελληνικό κράτος στο μεσοπόλεμο εξέδωσε το αλφαβητάρι «Αμπετσένταρ» (επανεκδόθηκε τελευταία) για τα παιδιά που μιλάνε την «ανύπαρκτη» γλώσσα του «ανύπαρκτου» έθνους.

Β. Ο Μυριβήλης στην πρώτη έκδοση του «Η ζωή εν τάφω» μιλάει για «Μακεντόν ορτοντόξ» που συναντούν οι ήρωές του στο μακεδονικό μέτωπο του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ανθρώπους που αυτοπροσδιορίζονται σαφέστατα Μακεδόνες (σε μεταγενέστερες εκδόσεις το αφαίρεσε).

Γ. Οι απογραφές του ελληνικού κράτους, όταν είχαν ακόμα ένα κουτάκι που συμπλήρωνε ο καθένας την εθνικότητά του, κατέγραφαν και Μακεδόνες (τελευταία φορά το 1951). Μετά καταργήθηκε κι αυτό.

Δ. Οι ίδιοι οι Έλληνες δημιούργησαν την παραστατικότατη λέξη «Σλαβομακεδόνας» για να ξεχωρίσουν τους εθνικά Μακεδόνες από τους Έλληνες Μακεδόνες.

Αλλά το ζήτημα το έκλεισε, μια για πάντα, ο ιστοριοδίφης Δημήτρης Λιθοξόου, (lithoksou.net/),  που ερεύνησε τα αρχεία του Έλις Άιλαντ. Ως γνωστόν, το νησί αυτό της Νέας Υόρκης ήταν η επίσημη πύλη εισόδου μεταναστών στις ΗΠΑ. Εκεί, μεταξύ άλλων στοιχείων, καταγράφονταν και η εθνικότητα που δήλωνε ο κάθε μετανάστης. Λοιπόν το διάστημα 1897 - 1924, 8.608 άνθρωποι δήλωσαν εθνικότητα μακεδονική. Για να υπάρχουν άνθρωποι που το 1897, ήδη, δήλωναν ότι είχαν μακεδονική εθνική συνείδηση, αυτό σημαίνει ότι το συγκεκριμένο έθνος δημιουργήθηκε τουλάχιστον το 1860- 1870. Δηλαδή, πολλές δεκαετίες πριν τον Τίτο. Η σχετική σελίδα:. Ενώ τα αρχεία του Έλις Άιλαντ υπάρχουν στη διεύθυνση www.ellisislandrecords.org/search/search_new.asp. Αμερικάνικα στοιχεία από το 1897 και πέρα, δε νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει αμφισβήτηση. Συνεπώς το έθνος αυτό υπάρχει, είναι το νεότερο σλαβικό έθνος. Και κατοικεί  στο κράτος του, που το ονομάζει Δημοκρατία της Μακεδονίας. 

Υπάρχει όμως και πολύ μεγαλύτερη Μακεδονία της Ελλάδας, η μικρότερη βουλγάρικη Μακεδονία του Πιρίν και η μικρότατη αλβανική (Κοριτσά). Κι αυτό γιατί η μέχρι τότε ενιαία οθωμανική Μακεδονία μοιράστηκε μεταξύ των γειτόνων. Κι όπως γίνεται παντού και πάντα, πουθενά τα κρατικά σύνορα δε συνέπεσαν με την εθνική σύνθεση. Σχεδόν σε κάθε  κομμάτι της Μακεδονίας υπήρχαν Έλληνες, Τούρκοι, Βούλγαροι, Σέρβοι, Μακεδόνες, Αλβανοί, Τσιγγάνοι, Βλάχοι, Εβραίοι. Ειδικά μετά τη μικρασιατική καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε, στην ελληνική Μακεδονία οι Τούρκοι έφυγαν και στη θέση τους ήρθαν Έλληνες πρόσφυγες. 

Το ελληνικό κράτος επί Μεταξά απαγόρευσε τη μακεδονική γλώσσα. Αργότερα διατυπώθηκε η θέση του «ανύπαρκτου» μακεδονικού έθνους, το «Η Μακεδονία  είναι μία και είναι ελληνική» κλπ. Από την άλλη, ειδικά μετά το 1945, τα Σκόπια άσκησαν αλυτρωτική προπαγάνδα προς τους εθνικά Μακεδόνες της Ελλάδας, διεκδικώντας προσάρτηση της ελληνικής  Ελλάδας μέχρι τον Όλυμπο και δημιουργία ενιαίου «μακεδονικού» κράτους με πρωτεύουσα της Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, ξεκίνησαν μια ιλαρή προσπάθεια να ανακαλύψουν εθνικές ρίζες στην αρχαία Μακεδονία, διεκδικώντας Μεγαλέξαντρο, Βουκεφάλα, ήλιο της Βεργίνας και άλλα αρχαιομακεδονικά στοιχεία.

Σήμερα τα πράγματα έχουν φτάσει σ΄ ένα κάπως αστείο αδιέξοδο. Η Ελλάδα -σχεδόν μόνη της παγκοσμίως- αρνείται να χρησιμοποιήσει τη λέξη «Μακεδονία» στην ονομασία του γειτονικού κράτους, ενώ δε δέχεται ως εθνικά Μακεδόνες όσους  δικούς της πολίτες νιώθουν έτσι (μάλιστα τα τελευταία χρόνια οι περισσότεροι έχουν καταργήσει τον όρο «Σλαβομακεδόνες»). Οι γείτονες, πάλι, αρνούμενοι τη σλαβική καταγωγή τους, δηλώνουν «μεγαλεξαντρινοί», υπονομεύοντας τη δική τους  ιστορία και τη δική τους  εθνική ταυτότητα. Δεν πρόκειται μόνο για γελοιότητα, είναι και κακό του κεφαλιού τους.

Κι όμως, κανένας δεν μπερδεύει διεθνώς το κράτος της Μακεδονίας με την ελληνική Μακεδονία, τμήμα του ελληνικού κράτους, όπως κανείς δεν μπερδεύει τη Φλάνδρα του Βελγίου με τη Φλάνδρα της Γαλλίας, τη Γαλικία της Ισπανίας με τη Γαλικία της Πολωνίας, τη (πρώην Μεγάλη) Βρετανία με τη Βρετάνη της Γαλλίας (είναι μύθος ότι δήθεν ο Ντε Γκολ απαίτησε τη χρήση του όρου «Ηνωμένο Βασίλειο», προκειμένου η Βρετανία να μπει στην τότε ΕΟΚ) και πάει λέγοντας. Όσο δικαίωμα έχουν οι Έλληνες να έχουν Μακεδονία, τόσο δικαίωμα έχουν και οι γείτονες. Κι ούτε μπορεί κανείς να υποστηρίξει στα σοβαρά ότι 2.500.000 Έλληνες Μακεδόνες «απειλούνται» από λίγες δεκάδες χιλιάδες εθνικά Μακεδόνες, ούτε ότι απειλείται η Ελλάδα ως κράτος από το πολύ μικρότερο κράτος της Μακεδονίας (του οποίου το 40% μάλιστα είναι Αλβανοί με έντονες αποσχιστικές τάσεις- και ο νοών νοείτω).   

Ο προφανής συμβιβασμός θα επέλθει, αργά ή γρήγορα, στο εξής: το κράτος της Μακεδονίας θα παραιτηθεί από οποιαδήποτε αξίωση επί της ελληνικής Μακεδονίας και θ΄ αναγνωρίσει τα υφιστάμενα σύνορα. Η Ελλάδα, πάλι, θ΄ αναγνωρίσει το κράτος της Μακεδονίας με κάποιο όνομα όπως  Άνω / Βόρεια/ Νέα /Μακεδονία ή Μακεδονία του Βαρδάρη ή Δημοκρατία της Μακεδονίας κλπ. Ελπίζω ν΄ αναγνωρίσει και τη μακεδονική μειονότητα της Ελλάδας, αίροντας την καταπίεση δεκαετιών. Στη σύγχρονη εποχή, η εθνική συνείδηση του καθενός προσδιορίζεται από τον ίδιο και μόνο, όχι από τους άλλους. Επαναλαμβάνω, δε μπορείς να λες στον άλλον «δεν υπάρχεις», ενώ υπάρχει. Το ίδιο ακριβώς δικαίωμα αναγνωρίζω, εννοείται, στην ελληνική μειονότητα π.χ.  της Αλβανίας ή της Ίμβρου.   

Εγώ λοιπόν χρησιμοποίησα τον όρο «Δημοκρατία της Μακεδονίας»:

Α. Για ν΄ αντιδιαστείλω το γειτονικό κράτος με την ελληνική Μακεδονία

Β. Επειδή έτσι αυτοπροσδιορίζεται 

Γ. Επειδή ο όροι FYROM / ΠΓΔΜ, αν και περιέχουν τη λέξη «Μακεδονία»,  είναι κάπως «περίεργοι» για ονομασία κράτους

Δ. Επειδή έτσι προβλέπω πως θ΄ αναγνωριστεί.