Υπάρχουν κάποιες σχολικές αίθουσες αλλιώτικες από τις άλλες. Εκεί, οι μαθητές δεν πάνε εκδρομές, ούτε επιστρέφουν σπίτι τους μετά το σχόλασμα. Εκεί, τα σχολεία περιστοιχίζονται από ψηλά και αδιαπέραστα κάγκελα. Δεν μπορούν να τα πηδήξουν για να κάνουν κοπάνα. Είναι τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας μέσα στις φυλακές.
Μέσα από το πρόγραμμα του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης «ΕΜΣΤ χωρίς σύνορα», οι φυλακισμένοι μαθητές κατάφεραν να ανοίξουν τα φτερά τους και να ταξιδέψουν μακριά, να βγουν από το περιθώριο. Και για πρώτη φορά ίσως, μέσα από την τέχνη, ένιωσαν ότι κάποιος ακούει αυτά που έχουν να πουν.
Από τις καρτ ποστάλ των μαθητών που φτάνουν στο ΕΜΣΤ
Οι καλλιτέχνες Αλέξανδρος Γεωργίου και Τζένιφερ Νελσον επισκέφτηκαν το 2ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των φυλακών Κορυδαλλού και παρουσίασαν στους μαθητές σύγχρονα έργα τέχνης, για τη βία, τον εγκλεισμό και τις διακρίσεις όπως: «Το κουτσό» του Βλάσση Κανιάρη, το «Acropolis Redux» του Κέντελ Γκιρς, «η Σχεδία» του Μπιλ Βιόλα, το «Ρυζόσπιτο» του Βόλφγκανγκ Λάιμπ, «το Ποτάμι της ζωής» της Δανάης Στράτου, τα «Βυθισμένος», «Ελέφαντας» και «Σταυρός» του Αλέξανδρου Γεωργίου, αλλά και έργα των Ματίς, Πικάσο, Μπόις, Μπάνκσι.
Από τα έργα που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος: Δανάη Στράτου, Το Ποτάμι της ζωής , 2004
«Η φωνή των κρατουμένων»
O Aλ. Γεωργίου τους έμαθε πώς να ταξιδεύουν με τη φαντασία τους, χρησιμοποιώντας τα περιστατικά της σκληρής πραγματικότητας την οποία βιώνουν. Η Τζ. Νέλσον, με τη σειρά της, χρησιμοποίησε ένα άδειο κάδρο για να εξηγήσει ότι μπορούμε να αλλάξουμε την πραγματικότητα, αλλάζοντας τον τρόπο που την αντιλαμβανόμαστε. Παράλληλα, κατέγραψε τις εξομολογήσεις τους και δημιούργησε ένα ηχητικό έργο που θα αποτυπώνει τη «φωνή» των κρατουμένων.
Η Τζένιφερ Νέλσον σε μια άσκηση όρασης και ερμηνείας της
πραγματικότητας στη σχολική αίθουσα του 2ου ΣΔΕ των φυλακών Κορυδαλλού
Αίτημα και ανάγκη των παιδιών ήταν κυρίως ένα: «ελευθερία». Αυτό κατέγραψαν σε κόλλες Α4 κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, αντλώντας έμπνευση από το έργο του ακτιβιστή καλλιτέχνη Κάρλος Μότα («Κομμάτια γκράφιτι: Σε ποιον ανήκει ο δρόμος;», εικαστική εγκατάσταση με πολιτικά συνθήματα δρόμου από διάφορες πόλεις του κόσμου). Τα συνθήματα στολίζουν σήμερα το φανελοπίνακα της τάξης.
Οι μαθητές, τέλος, έφτιαξαν τα δικά τους έργα. Ήδη τα πρώτα έχουν αρχίσει να φτάνουν στην ταχυδρομική διεύθυνση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Γι’ αυτό και ο τίτλος «Αποστολέας: 2ο ΣΔΕ Κορυδαλλού». « Άλλωστε, γι’ αυτά τα παιδιά το ταχυδρομείο είναι συνήθης τρόπος επικοινωνίας», όπως λέει η Μαρίνα Τσέκου, υπεύθυνη του προγράμματος του μουσείου. «Μέσα από τις πέντε επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν τα παιδιά ζωγράφισαν και έγραψαν πράγματα που ήθελαν να βγάλουν από μέσα τους και μέσα από αυτή τη διαδικασία εξοικειώθηκαν ταυτόχρονα με κάποιες καλλιτεχνικές φόρμες».
Από τις καρτ ποστάλ των μαθητών που φτάνουν στο ΕΜΣΤ
«Ένιωσαν ότι βγαίνουν από το καβούκι της φυλακής»
Το σχολείο 2ης ευκαιρίας δέχεται πάρα πολλές αιτήσεις. Κάθε χρόνο έχουν περίπου 300 αιτήσεις από τις οποίες μόνο οι 80 γίνονται δεκτές. Ο μέσος όρος ηλικίας των παιδιών είναι 21-40 χρόνων. Μία χρονιά υπήρξε και ένας μαθητής 74 χρόνων.
Όπως μας λέει ο κ. Ζουγανέλης, διευθυντής του σχολείου, «τα παιδιά ένιωσαν ότι ταξιδεύουν, ότι βγήκαν από το καβούκι της φυλακής». Στην πρώτη επαφή υπήρχε μία διστακτικότητα εκ μέρους των παιδιών. «Πάντα υπάρχει αυτό στην πρώτη επαφή. Στη συνέχεια όμως οι μαθητές αποδείχτηκαν πολύ καλοί «δέκτες». Η κ. Nelson είχε μία εκφραστικότητα στην κίνησή της και η ματιά της καθήλωνε και έπειθε τα παιδιά. Ήταν τόσο ζεστή σαν προσωπικότητα που και ο πιο «δύσκαμπτος» επικοινώνησε».
Μέσα από το πρόγραμμα «έχουν αναδειχθεί κάποια ταλεντάκια στη ζωγραφική και στην αγιογραφία. Τα παιδιά αυτά, πιστεύω, «έχουν» περισσότερο την εικαστική έκφραση από εμάς γιατί διεισδύουν στον πόνο. Ο εγκλεισμός είναι ερέθισμα για να εκφράσουν την ανάγκη τους για ελευθερία».
Σιγά-σιγά, τα έργα που φιλοτέχνησαν οι μαθητές καταφτάνουν στην διεύθυνση του μουσείου. Στη συνέχεια η κ. Nelson θα δημιουργήσει ένα συνολικό έργο με τις καρτ-ποστάλ και με ηχητικό υλικό από μαρτυρίες των παιδιών, το οποίο θα παρουσιαστεί στο χώρο του μουσείου, κατά πάσα πιθανότητα στο καινούριο κτίριο στο Φιξ.
13°
