Οι Ολλανδοί δίνουν «douze points» στην Ελλάδα

Η Μαρία Οικονομοπούλου είναι εικαστικός, με αμέτρητες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στο βιογραφικό της. Αναμειγνύει παραδοσιακές folk τεχνικές, αποκόμματα εφημερίδων, ξεχασμένες φωτογραφίες, κιμωλία, ζωγραφική και γραφικά σε ένα μαγικό αποτέλεσμα. Οι δημιουργίες της έχουν την μοναδική ικανότητα να συνδέονται με όλα τα είδη του κοινού, χωρίς μπαρόκ αναφορές, χωρίς περιττές υπερβολές. Γεννημένη και μεγαλωμένη στην Ελλάδα, έφυγε για σπουδές στην Ολλανδία και έκτοτε εγκαταστάθηκε εκεί. Δεν ξέχασε όμως την αγάπη της για την Ελλάδα και όταν της προτάθηκε να γίνει μέλος της συντακτικής ομάδας του ολλανδικού περιοδικού «Lychnari» δέχτηκε με μεγάλη χαρά. Με αφορμή την παρουσία της στην Αθήνα για την συμμετοχή της στην έκθεση Art Athina με τη γκαλερί Mulier Mulier, τη ρωτήσαμε για τη δουλειά της στην Ολλανδία, το περιοδικό, αλλά και το πώς μας «βλέπουν» οι Ολλανδοί.

Τι είναι και πως ξεκίνησε το περιοδικό «Lychnari»; Είναι ένα περιοδικό το οποίο ξεκίνησε το 1984 και εκδίδεται στην Ολλανδία αλλά αναφέρεται σε θέματα της Ελλάδας. Όχι μόνο όμως ιστορικά ή τουριστικά. Στην Ολλανδία υπάρχουν στο γυμνάσιο, στη θεωρητική κατεύθυνση, μαθήματα Ελληνικών. Αυτό σημαίνει ότι έχουν εκπαιδευτεί αρκετές γενιές Ολλανδών που έχουν μια πολύ βαθιά αγάπη για την Ελλάδα και ενδιαφέρον που ξεπερνά το ενδιαφέρον ενός απλού τουρίστα. Πάρα πολλοί συνεχίζουν μετά το σχολείο και μαθαίνουν νέα ελληνικά -με την προφορά του Erasmus βέβαια που είναι τελείως διαφορετική- αλλά ξέρουν να διαβάζουν καλά. Διαβάζουν, ενημερώνονται, έχουν μια σύνδεση με τη χώρα. Ακόμα κι εγώ που έχω μεγαλώσει στην Ελλάδα, πηγαίνοντας εκεί είδα πως γνώριζαν πράγματα που εγώ άκουγα για πρώτη φορά. Μετά το ’84 ξεκίνησαν να έρχονται εδώ για διακοπές, οπότε έχοντας τις γνώσεις του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, τις συνδύασαν με εικόνες του νέου κι έτσι έδεσε το παλιό με το νέο και μεγάλωσε ο θαυμασμός τους. Υπάρχει ένα μικρό τμήμα στο πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, που Ολλανδοί καθηγητές οι οποίοι γνωρίζουν πολύ καλά ελληνικά και μεταφράζουν ελληνικά κείμενα και βιβλία, διδάσκουν την ελληνική γλώσσα. Αυτοί λοιπόν έκαναν ένα ίδρυμα, το οποίο ονόμασαν Κοραή -από τον Αδαμάντιο Κοραή, ο οποίος είχε ζήσει κιόλας στο Άμστερνταμ- με σκοπό να διαδώσει την κουλτούρα της Νέας Ελλάδας.

Σε ποιους απευθύνεται; Και γιατί «Lychnari»; Ονομάστηκε λυχνάρι γιατί δίνει φως, φωτίζει όλα εκείνα που συνήθως η τηλεοπτική ενημέρωση αφήνει απ’ έξω. «Verkenningen in het Griekenland van nu» σημαίνει «Ερευνώντας την Ελλάδα του σήμερα». Είναι συνδρομητικό, βγαίνει 5 φορές το χρόνο και αυτή τη στιγμή μετράει 1200 συνδρομητές. Κατά κύριο λόγο Ολλανδούς, οι Έλληνες ενημερώνονται κυρίως μέσω internet στη γλώσσα τους. Η θεματολογία καλύπτει επικαιρότητα, τουριστικό ενδιαφέρον, πολιτιστικά δρώμενα, νέα βιβλία και μουσικά άλμπουμ, ελληνική κουζίνα και πολλά άλλα.

Η συντακτική ομάδα αποτελείται από Έλληνες ή Ολλανδούς; Μέχρι στιγμής εγώ είμαι η πρώτη Ελληνίδα που συμμετείχε στην συντακτική επιτροπή του περιοδικού, όλοι μέχρι τώρα ήταν Ολλανδοί, οι οποίοι βέβαια έχουν δίπλωμα μετάφρασης ελληνικών. Το θέμα είναι να παρουσιάσουμε την Ελλάδα σε κάποιον χωρίς ψέματα ή υπερβολές. Είχαμε μια στήλη που λεγόταν «Τα Επίκαιρα» και την ενημερώναμε από μια ανταποκρίτρια της Ολλανδικής τηλεόρασης που μένει εδώ, στην Ελλάδα. Από το 2009 αυτή η ανάγκη όμως σταμάτησε γιατί η Ελλάδα βρισκόταν διαρκώς στην επικαιρότητα. Αποφασίσαμε λοιπόν ότι είναι καλύτερα να αφήσουμε τους Έλληνες να μιλήσουν για την επικαιρότητα και δημιουργήσαμε τη στήλη «Ματιές», όπου μεταφράζουμε άρθρα από περιοδικά και εφημερίδες της Ελλάδας. Η ενημέρωση που έρχεται στην Ολλανδία, θεωρούμε ότι είναι μαύρο και άσπρο. Κάτι ανάμεσα σε «τους καημένους τους Έλληνες που τους τα παίρνουν όλα» και «παράτα τους μωρέ που νομίζουν ότι μπορούν να μας δουλεύουν». Δημιουργείται λοιπόν μια εντύπωση για την Ελλάδα και τους πολίτες της σα να είναι ανεγκέφαλοι. Έτσι αποφασίσαμε να δημοσιεύουμε άρθρα ανθρώπων οι οποίοι αποδεικνύουν ότι δεν είναι «ανεγκέφαλοι» με αυτά που γράφουν, όπως του Φ. Γεωργελέ, του Τ. Θεοδωρόπουλου ή της Α. Γραμμέλης. Αυτή πιστεύουμε ότι είναι η ευθύνη μας, να καλύψουμε τη γκρίζα ζώνη. Δυστυχώς, η μερίδα ανθρώπων τους οποίους επηρεάζουμε με την ενημέρωση που προσφέρουμε είναι πολύ μικρή. Κατά κύριο λόγο κυριαρχούν τα δίπολα, όπως στην Ελλάδα.

Με τι ασχολείστε αυτή την περίοδο; Τώρα προς τιμήν της φίλης και συνεργάτιδας μας Φανής -που έκανε μοντάζ σε ταινίες και μας βοηθούσε πολύ στο περιοδικό- η οποία απεβίωσε το 2013, ξεκινήσαμε μια παρουσίαση ελληνικών ντοκιμαντέρ όπως το «Εν Καρδία» και το «Μανάβη». Τα εισιτήρια ωστόσο, εξαντλήθηκαν πολύ γρήγορα, άρα μάλλον θα χρειαστεί να το επαναλάβουμε. Σκεφτόμαστε να το κάνουμε 2 φορές το χρόνο, γιατί υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον καθώς οι ελληνικές ταινίες προβάλλονται στο εξωτερικό, ενώ τα ελληνικά ντοκιμαντέρ όχι.

Πως αντιμετωπίζουν οι Ολλανδοί τους Έλληνες και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα μας; Οι Ολλανδοί νοιάζονται πολύ τους Έλληνες και την Ελλάδα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά να μου λένε «Ποπο τι γίνεται στην Ελλάδα, εμείς περιμένουμε να έρθουν στα supermarket τα ελληνικά κεράσια για να τα αγοράσουμε, να υποστηρίξουμε όσο γίνεται αγοράζοντας ελληνικά προϊόντα». Συμβαίνει με πολλούς, ρωτάνε τι μπορούν να κάνουν, να βοηθήσουν, να στηρίξουν. Πριν λίγο καιρό, είχε αναφερθεί στη στήλη μας «Τα καλά νέα» μια πολυκατοικία για άστεγους πίσω από το Πολυτεχνείο, και μας έπαιρναν τηλέφωνο λέγοντας ότι θέλουν να συνδράμουν, να συμβάλλουν, να βοηθήσουν. Και τους φέραμε σε επαφή και βοήθησαν.

Έχει παρατηρηθεί άνοδος της ακροδεξιάς και στην Ολλανδία. Υπάρχουν φαινόμενα ρατσισμού; Και πως επηρεάζουν τους Έλληνες; Πράγματι το ποσοστό της ακροδεξιάς στην Ολλανδία έχει αυξηθεί και τώρα βρίσκεται στο 10%. Υπάρχουν φαινόμενα ρατσισμού αλλά όχι σε τέτοιο σημείο «καφρίλας» όπως στην Ελλάδα. Άλλωστε η Ολλανδία είναι μια σωστά δομημένη δημοκρατία που δεν επιτρέπει έκτροπα. Ωστόσο, για τα δεδομένα της, τα φαινόμενα που επικρατούν τώρα και η άνοδος της ακροδεξιάς είναι απίστευτα. Νομίζω πως οι Έλληνες δεν επηρεάζονται τόσο από τις ρατσιστικές συμπεριφορές. Ίσως επειδή λόγω του υψηλού μορφωτικού τους επιπέδου αφομοιώνονται γρήγορα κοινωνικά. Κι εγώ προσωπικά, όσα χρόνια ζω στην Ολλανδία, δεν έχω αντιμετωπιστεί ποτέ ρατσιστικά λόγω της καταγωγής μου.

Πιστεύετε ότι η Ελλάδα διαφημίζει και προωθεί σωστά τον εαυτό της στο εξωτερικό, ώστε να προσελκύει τουρίστες; Σε καμία περίπτωση. Γιατί είναι ένα καθήκον το οποίο έχει αναλάβει το ελληνικό κράτος και δεν έχει την απαραίτητη οργάνωση για να το κάνει σωστά. Κάποιοι Έλληνες εδώ, είχαμε πάει στην πρεσβεία και είχαμε προσφέρει ως καλλιτέχνες τα έργα μας δωρεάν, για διαφήμιση και προώθηση της ελληνικής κουλτούρας και είχαν αρνηθεί. Αντ’ αυτού στολίζουν το προξενείο με χάρτινες αφίσες που σκίζονται και χαλάνε αμέσως από τις καιρικές συνθήκες. Πήγαμε πρόσφατα και τους είπαμε για την προβολή των ελληνικών ντοκιμαντέρ που ετοιμάζουμε και το γεγονός ότι έχουν ήδη εξαντληθεί τα εισιτήρια και το μόνο που ζητήσαμε ήταν να μας παραχωρήσουν μια αίθουσα. Κάτι το οποίο τελικά για αδιευκρίνιστους λόγους δεν έγινε και αναγκαστήκαμε να βρούμε μόνοι μας κάποια άλλη αίθουσα. Δυστυχώς ότι γίνεται σωστά, γίνεται μόνο από ιδιωτική πρωτοβουλία.

Φωτό: Odysseas Lekkas