Απαγορεύστε τις απαγορεύσεις

Ο Γιώργος Ζαρκωτός, 53 ετών, κάνει χρήση ουσιών 35 χρόνια και τα τελευταία 4 είναι στο πρόγραμμα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ. Επίσης, είναι ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Θεραπευομένων ΟΚΑΝΑ. Με αφορμή το 10ο Αντιαπαγορευτικό Φεστιβάλ (Legalize Protestival) έχει κάποια πράγματα να πει. Όπως, ότι ο καθένας έχει δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει με τον εαυτό του, ότι το μεγαλύτερο μέρος των βλαβών από τα «ναρκωτικά» προκαλούνται από τις απαγορεύσεις και όχι από καθ’ αυτές τις ουσίες, ότι συντεχνίες επαγγελματιών φτιάχνουν καριέρες από την πολιτική της απαγόρευσης, ότι οι μεγαλέμποροι και τα καρτέλ θησαυρίζουν, ενώ οι χρήστες εξαθλιώνονται και πεθαίνουν στους δρόμους.

Γιώργο, είσαι υπέρ της κατάργησης της απαγόρευσης μόνο της κάνναβης ή όλων των ουσιών και γιατί;

Είμαστε (σαν σύλλογος, αλλά κι εγώ προσωπικά) υπέρ της κατάργησης της απαγόρευσης όλων των ουσιών κι όχι μόνο της κάνναβης.

Το γιατί είναι μια πολύ μεγάλη κουβέντα, αλλά επιγραμματικά να πω πως θεωρούμε ότι κάθε άνθρωπος έχει (ή θα έπρεπε να έχει) το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει με τον εαυτό του, με το σώμα του και με το μυαλό του, να κάνει χρήση όποιας ουσίας θέλει, τον ευχαριστεί ή πιστεύει πως του χρειάζεται, και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μου υποδείξει ή να μου απαγορεύσει τρόπους που με κάνουν να νιώθω καλύτερα, απ’ τη στιγμή που δεν βλάπτω κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό μου (αν βλάπτω τελικά, που κι αυτό είναι μεγάλη συζήτηση).

Πιστεύω (πιστεύουμε) πως το μεγαλύτερο μέρος των βλαβών από τα λεγόμενα «ναρκωτικά» είναι βλάβες που προκαλούνται από την απαγόρευση των ουσιών κι όχι απ’ τις ουσίες καθ’ αυτές.

Στα χιλιάδες χρόνια της ιστορίας και της προϊστορίας του ο άνθρωπος πάντα χρησιμοποιούσε ευφορικές ουσίες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, και ποτέ δεν θεωρούνταν πρόβλημα. Το «πρόβλημα των ναρκωτικών» δημιουργήθηκε ακριβώς όταν η αμερικάνικη κυβέρνηση αποφάσισε αυθαίρετα και κάτω απ’ την πίεση πουριτανικών ομάδων ότι υπάρχει πρόβλημα, και εφάρμοσε απαγορευτικές πολιτικές.

Εξάλλου, το παράδειγμα της ποτοαπαγόρευσης είναι χαρακτηριστικό για τον τρόπο που λειτουργούν οι απαγορεύσεις.

Είναι κοινός τόπος πλέον, ακόμα και στα Ηνωμένα Έθνη, ότι ο πόλεμος κατά των «ναρκωτικών» έχει αποτύχει παταγωδώς, ότι παρ’ όλα τα δισεκατομμύρια που ξοδεύονται κάθε χρόνο η χρήση ουσιών αυξάνεται, καθώς και οι βλάβες στη δημόσια υγεία. 

Σε τι και ποιον ωφελούν οι απαγορεύσεις;

Είναι πολύ ξεκάθαρο για μας, οι απαγορεύσεις των ουσιών ωφελούν μόνο αυτούς που τις εμπορεύονται. Καρτέλ, μεγάλα δίκτυα παραγωγής και διακίνησης, αυξάνουν καθημερινά τον κύκλο εργασιών τους.

Γιατί προφανώς, υπό το καθεστώς απαγόρευσης, όλο αυτό το επικερδέστατο εμπόριο βρίσκεται στα χέρια των διαφόρων «μαφιών» και του οργανωμένου εγκλήματος, που θησαυρίζουν απ’ την απαγόρευση. Θησαυρίζουν από αυτόν τον τομέα της οικονομίας που οι ίδιες οι κυβερνήσεις έχουν παραδώσει στα χέρια τους, βοηθώντας τους κιόλας μαζικά στη διαφήμιση και προώθηση των προϊόντων τους, μια και η απαγόρευση και δαιμονοποίηση των ουσιών είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο προώθησης σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες.

Διαμορφώνουν τις τιμές όχι βάσει του κόστους, της προσφοράς και της ζήτησης, μα βάσει των κινδύνων σύλληψης, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη, και χωρίς κανέναν έλεγχο ποιότητας, πουλώντας νοθευμένα σκουπίδια για χρυσό…

Οι μεγαλέμποροι και τα καρτέλ θησαυρίζουν, ενώ οι χρήστες εξαθλιώνονται και πεθαίνουν στους δρόμους.

(Και βέβαια και κάποιες συντεχνίες επαγγελματιών που αυξάνουν τον κύκλο εργασιών τους και/ή φτιάχνουν καριέρες από την εφαρμογή των πολιτικών απαγόρευσης.)

Παράλληλα, και οι κυβερνήσεις έχουν μπει σ’ έναν φαύλο κύκλο, η προπαγάνδα περί «προβλήματος», «κινδύνων» και «μάστιγας των ναρκωτικών», έχει εδραιωθεί τόσο καλά στα μυαλά των φοβισμένων ανθρώπων, που δεν τολμούν να πάρουν ορθολογικές αποφάσεις με τον φόβο της κατακραυγής, λόγω της φοβίας που οι ίδιες έχουν δημιουργήσει 100 χρόνια τώρα.

Αλλά, τι φταίω εγώ να ταλαιπωρούμαι και να υποφέρω, να στιγματίζομαι σαν εγκληματίας και να πληρώνω «φόρο» στις μαφίες, γιατί οι γείτονές μου «δεν είναι ώριμοι ακόμα» να δεχτούν την πραγματικότητα;

Η κάνναβη είναι «προθάλαμος» για σκληρά ναρκωτικά; Σε εσένα έτσι λειτούργησε;

Η κάνναβη λειτουργεί σαν «προθάλαμος» μόνο και μόνο γιατί είναι σε καθεστώς απαγόρευσης. Η απαγόρευση λειτουργεί σαν προθάλαμος, όχι η κάνναβη. Όσοι θέλουν την κάνναβη παράνομη, στην ίδια μοίρα με τις υπόλοιπες παράνομες ουσίες, είναι γιατί χρειάζονται αυτόν τον «προθάλαμο» για να προωθούν καλύτερα τα εμπορεύματά τους.

Με την ίδια λογική, και το αλκοόλ (που η δράση του είναι πολύ πιο κοντά στη δράση των οπιοειδών απ’ ότι η κάνναβη) θα ήταν «προθάλαμος της ηρωίνης», αν ήταν παράνομο.

Το γεγονός ότι και για μένα λειτούργησε έτσι, σημαίνει πολύ απλά πως αν η κάνναβη ήταν νόμιμη, ίσως δεν θα είχα ποτέ περάσει σε άλλες ουσίες.

Και είναι άκρως υποκριτικές οι στατιστικές που κατά καιρούς παρουσιάζονται, ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των χρηστών «σκληρών ναρκωτικών» ξεκίνησε απ’ την κάνναβη, γιατί δεν παρουσιάζεται ποτέ το συντριπτικό ποσοστό των χρηστών κάνναβης που ποτέ δεν πέρασαν στα λεγόμενα «σκληρά».

Γιατί τόση μεγάλη «ουρά» για ένταξη στα προγράμματα του ΟΚΑΝΑ;

Κι αυτό είναι τεράστιο θέμα, σηκώνει πολύ κουβέντα…

Τα προγράμματα του ΟΚΑΝΑ είναι πολύ «δημοφιλή» στους χρήστες ουσιών γιατί απλά απαντούν στις κυριότερες ανάγκες των περισσοτέρων:

Να μειώσουν τις βλάβες από την παράνομη χρήση, να μην αναγκάζονται να παρανομούν, να μη χρειάζονται τεράστια χρηματικά ποσά κάθε μέρα, να μπορέσουν να συμμαζέψουν τις ζωές τους, να κερδίσουν ένα μίνιμουμ επίπεδο ποιότητας ζωής, που για τους περισσότερους ανθρώπους θεωρείται δεδομένο, και ίσως να αποκατασταθούν επαγγελματικά, οικογενειακά, κοινωνικά, οικονομικά.

Απ’ την άλλη, τα δειλά και φοβισμένα βήματα των κυβερνήσεων του τόπου δεν επέτρεπαν την επέκταση των μονάδων υποκατάστασης.

Η μεγάλη πλειοψηφία των χρηστών θεωρεί ότι τα προγράμματα υποκατάστασης είναι αυτό ακριβώς που χρειάζονται, αλλά οι κυβερνήσεις δεν ήταν πρόθυμες, δίσταζαν να χρηματοδοτήσουν μια τέτοια πολιτική (πολύ περισσότερο τα τελευταία χρόνια, με την οικονομική δυσπραγία λόγω της κρίσης χρέους).

Κάποιοι πιστεύουν ότι «συμφέρει» περισσότερο να αργοπεθαίνουν οι άνθρωποι στα πεζοδρόμια παρά να δαπανήσουν μερικά χρήματα για να προσφέρουν υπηρεσίες υποκατάστασης. Και βέβαια η πανταχού παρούσα προπαγάνδα, ότι μόνο τα στεγνά προγράμματα απεξάρτησης «κάνουνε δουλειά», και μόνο εκεί πρέπει να διοχετεύονται οι δαπάνες. Κυριαρχεί η άποψη ότι οι χρήστες είναι αναλώσιμοι, ότι «μόνο το ξερό τους το κεφάλι φταίει για την κατάντια τους», και «να πάνε στα στεγνά, να γίνουν καλά, αλλιώς να ψοφήσουν».

Οικονομικό λοιπόν το θέμα, μερικοί δεν κατανοούν πως κοστίζει περισσότερο, και οικονομικά και κοινωνικά, και στη δημόσια υγεία, να είναι οι χρήστες ουσιών στο πεζοδρόμιο και στην παρανομία, παρά να δαπανηθούν κάποια χρήματα για την υποκατάσταση και τη σωτηρία ανθρώπινων ζωών.

(Και μερικοί που τοποθετούν τα εργασιακά τους δικαιώματα -καθ’ όλα σεβαστά, βέβαια- πάνω από τις ζωές των ανθρώπων -για μας, περισσότερο σεβαστές... Και αγκυλωμένοι σε ιδεοληψίες, με τη λογική του «όλα ή τίποτα», προτιμούν να προσφέρουν «ποιοτικές υπηρεσίες» σε μερικούς, αφήνοντας τους υπόλοιπους στην εξαθλίωση, παρά να προσφέρουν κάτι λιγότερο –ό,τι μπορούν κάτω απ’ τις υπάρχουσες συνθήκες- αλλά σε όλους όσους έχουν την ανάγκη…)

Με δυο λόγια: Η «ουρά», η ντροπή της λίστας αναμονής στα προγράμματα υποκατάστασης υπάρχει γιατί υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν την ανάγκη τέτοιων προγραμμάτων, κι απ’ την άλλη μεριά δεν υπάρχει πολιτική βούληση να δαπανηθούν μερικά χρήματα για να καλυφθούν οι ανάγκες αυτών των ανθρώπων.

Στεγνά προγράμματα, προγράμματα με υποκατάστατα ή και τα δύο;

Οπωσδήποτε και τα δύο. Κανείς δεν έχει το μαγικό ραβδάκι, την εξ αποκαλύψεως μέθοδο που θα βοηθήσει ανεξαιρέτως όλους τους χρήστες, παρά τα αντίθετα που ισχυρίζονται μερικοί.

Κάθε διαφορετικός άνθρωπος, κάθε διαφορετικός χρήστης, χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση, διαφορετική βοήθεια, ανάλογα με τις ανάγκες του και τα θέλω του.

Όλες οι θεραπευτικές προσεγγίσεις βοηθούν κάποιους ανθρώπους αντίστοιχα, μα καμιά δεν βοηθά όλους τους ανθρώπους σε όλες τις περιπτώσεις και σε όλες τις περιόδους της ζωής τους.

Το να γίνεται σύγκριση μεταξύ στεγνών προγραμμάτων και προγραμμάτων υποκατάστασης είναι λάθος, γιατί απαντούν σε διαφορετικές ανάγκες.

Εμείς πιστεύουμε στην αναγκαιότητα ύπαρξης όλων των θεραπευτικών προσεγγίσεων, και των στεγνών προγραμμάτων απεξάρτησης (τύπου κοινοτήτων του ΚΕΘΕΑ), και των ατομικών ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων, και της μεθόδου των 12 βημάτων, και των προγραμμάτων υποκατάστασης, είτε βραχείας, είτε μακράς διάρκειας.

Και βέβαια και στην αναγκαιότητα όλων των παρεμβάσεων μείωσης βλάβης (διανομής υλικών χρήσης, κέντρων ημέρας, χώρων ασφαλούς εποπτευόμενης χρήσης, χορήγησης των ίδιων των ουσιών εξάρτησης, πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ξενώνων διαμονής, ενημέρωσης και πληροφόρησης.)

Για μας δεν μπαίνει θέμα σύγκρισης λοιπόν, όλα χρειάζονται και είναι εξαιρετικά επιβλαβής η αντιμετώπιση σε επίπεδο σύγκρισης μεταξύ διαφορετικών παρεμβάσεων για διαφορετικές ανάγκες, μεταξύ προγραμμάτων με διαφορετικούς σκοπούς και στόχους.

(Εμφανίζονται κάποιες στατιστικές, ότι τα στεγνά προγράμματα έχουν 80% επιτυχία, δηλαδή το 80% των αποφοίτων παραμένουν μακριά από τη χρήση. Μα «ξεχνούν» να αναφέρουν πως στα στεγνά προγράμματα «αποφοιτούν» λιγότεροι από το 10% όσων ζητούν βοήθεια, οι υπόλοιποι διακόπτουν σε κάποιο σημείο της θεραπείας, κι αυτούς τους παραλείπουν στις στατιστικές, γιατί αλλιώς θα βλέπαμε πως η επιτυχία είναι κάτι λιγότερο από 8%! Με την ίδια λογική, και η επιτυχία των προγραμμάτων υποκατάστασης είναι 85%, μια κι από όσους τελειώνουν την επανένταξη του ΟΚΑΝΑ το 85% παραμένει μακριά απ’ τη χρήση. Αλλά είπαμε, ο στόχος των προγραμμάτων υποκατάστασης δεν είναι μόνο η απεξάρτηση, πρωταρχικός σκοπός είναι η μείωση βλάβης, η καλύτερη ποιότητα ζωής των χρηστών -και η απεξάρτηση για όσους το θέλουν- κι εκεί έχει πάνω από 90% επιτυχία).

Το 10ο Legalize Protestival δίνει ραντεβού το Σάββατο 10/5 στις 19.00 στην πλατεία Ελευθερίας (πρώην Κοτζιά). Θα ακολουθήσει μουσική παρέλαση-διαδήλωση προς Ψυρρή, Μοναστηράκι κ.λπ.