Chinatown

Η ακμή και η παρακμή της κινεζικής παροικίας στην Αθήνα, η στροφή από το εμπόριο ένδυσης και υπόδησης στον τουρισμό και τις εξαγωγές, η καθημερινότητα, οι συνήθειες και η ζωή 10.000 ανθρώπων που ήρθαν από την Κίνα και τώρα εργάζονται και ζουν γύρω από τις οδούς Πειραιώς, Κολοκυνθούς, Κεραμεικού και Αγησιλάου, στο Μεταξουργείο.

Είχε μακριά μαύρα μαλλιά, σχιστά μάτια και μια ομορφιά εξωτική. Φορούσε μαύρη ζακέτα, σορτς, λευκό καλσόν και μπότες και περπατούσε σχεδόν στις μύτες, λες και το πεζοδρόμιο της οδού Μυλλέρου, στο Μεταξουργείο, ήταν από ριζόχαρτο. Την πήρα από πίσω.

Σταμάτησε σε ένα κατάστημα με κινέζικα ρούχα και έπιασε την κουβέντα με μια άλλη Κινέζα και ήμουν έτοιμος να της πω «ντου γιου σπικ ίνγλις;», όταν εμφανίστηκε ένας Κινέζος με αυστηρή φυσιογνωμία, που φαινόταν για τύπος που ξέρει από κουνγκ φου, και κόλλησε στην παρέα τους. Παρ’ όλα αυτά τους είπα: «Χάι. Ντου γιου σπικ ίνγκλις; Άι εμ ζέρναλιστ εντ άι εμ ντούινγκ ε ρέπορταζ αμπάουτ τσάινα τάουν. Κεν γουί τοκ;». Δεν ήξεραν αγγλικά. Ούτε ελληνικά. Ή, τουλάχιστον, έτσι έλεγαν. Και καθώς και τα δικά μου αγγλικά είναι σαν κινέζικα, επισκεφθήκαμε την China Town την άλλη μέρα μαζί με τη φίλη Ελένη Μπεζιριάνογλου.

Στεκόμασταν έξω από το Μέγαρο Μυλλέρου, στην Αγησιλάου 45. Από πάνω μια μεγάλη επιγραφή «China Town», ένας κόκκινος δράκος και δεκάδες κουτιά air condition στα παράθυρα. Είχαμε ραντεβού στον 5ο όροφο, στα γραφεία της κινεζικής εφημερίδας «China Greece Times». Όταν μπήκαμε, η Ελένη κοιτούσε το ψάρι-τέρας στο ενυδρείο, ένας Κινέζος κοιτούσε την Ελένη κι εγώ κοιτούσα τη Λύδια Leung, την πολύ ευγενική διευθύντρια της εφημερίδας. Η Λύδια είναι από την Καντόνα, παντρεμένη με Έλληνα τον οποίο γνώρισε στην Κίνα, και ζει πλέον στην Ελλάδα πάνω από 10 χρόνια. Λέει ότι μέχρι και το 2009 ζούσαν στην Αθήνα περισσότεροι από 20.000 Κινέζοι αλλά σήμερα, λόγω της οικονομικής κρίσης, έχουν απομείνει οι μισοί ή και λιγότεροι, ότι η εφημερίδα πριν την κρίση έβγαινε σε 48 σελίδες και σήμερα σε 24, ότι τότε πουλούσε 5.000 φύλλα την εβδομάδα και τώρα 2.000. Ότι πολλά μαγαζιά, σχεδόν τα μισά, έχουν κλείσει, ότι κάποια made in china στην πραγματικότητα φτιάχνονται στην Ιταλία και την Ισπανία, στις εκεί κινέζικες κοινότητες οι οποίες είναι πολύ μεγαλύτερες από την ελληνική, ότι οι Κινέζοι δεν είναι ιδιαίτερα κλειστοί σαν άνθρωποι, είναι η δυσκολία της γλώσσας και η διαφορετική κουλτούρα που δείχνει να τους απομονώνει. Ότι φεύγοντας κάθε βράδυ για να πάει στο σπίτι της, στο Χαϊδάρι, κρατάει σφιχτά την τσάντα της γιατί τη φοβίζει λίγο η γειτονιά, ότι «κάποιοι Έλληνες είναι ρατσιστές, όχι τόσο με τους Κινέζους, όσο με ανθρώπους που έχουν πιο σκούρο χρώμα. Το ότι υπάρχει ρατσισμός φαίνεται και από την άνοδο της Χρυσής Αυγής» λέει.

Σελίδες της εφημερίδας «China Greece Times» που χρησιμοποιεί την καντονεζική διάλεκτο

Κάτω στο δρόμο ένας τύπος είχε απλώσει και πούλαγε λάχανα πάνω στο πεζοδρόμιο, καμιά δεκαριά παίζανε χαρτιά σε ένα χαρτόκουτο και μέσα στις στοές και το αίθριο της China Town, η οποία έχει εισόδους από Πειραιώς και Αγησιλάου, κάμποσα Κινεζάκια παίζανε, τρέχανε και φωνάζανε, παραδίπλα πέντε-έξι Έλληνες έκαναν χρήση και πιο πέρα δυο μετανάστες έσερναν ένα καροτσάκι με σκραπ. Στη σκιά της τεράστιας γκρίζας πολυκατοικίας, με δυάρια και τριάρια διαμερίσματα, με ρούχα και γλάστρες κρεμασμένα στα μπαλκόνια και άπειρα κινέζικα ονόματα στο θυροτηλέφωνο.

Η γειτονιά της Μυλλέρου

Ελληνικά vs κινέζικα

Πάνω στην Αγησιλάου ένα μεγάλο κατάστημα φαίνεται πως ειδικεύεται στα γυναικεία εσώρουχα. Χιλιάδες εσώρουχα, κόκκινα, πράσινα, κοκκινοπράσινα, με φιογκάκια, σέξι, με κινέζικα ιδεογράμματα, τα πάντα, σε τιμές από 1 ευρώ. Αλλού ρούχα, παπούτσια, είδη προικός, φουλάρια, ηλεκτρικές συσκευές, κούκλες βιτρίνας, σούπερ μάρκετ μόνο με κινέζικα, ακόμα και τα αναψυκτικά.

Κάποιοι Έλληνες έμποροι διαμαρτύρονται ότι δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τα κινέζικα προϊόντα, αφού αυτά παρασκευάζονται σε εκατομμύρια κομμάτια και είναι πολύ φθηνά. Κάποιοι άλλοι βρήκαν την εύκολη λύση: αγοράζουν από τους Κινέζους και τα πουλάνε στο μαγαζί τους στη διπλάσια τιμή. «Είναι ο πιο σίγουρος δρόμος για να κλείσουν μια ώρα αρχύτερα, άλλωστε ποιος ο λόγος να υπάρχουν» λέει ένας άνθρωπος της αγοράς. Στην Πειραιώς, δίπλα στα κινέζικα κι ένα κατάστημα με επιγραφή «μόνο ελληνικά». Ο Γιώργος, που μεγάλωσε στο Μεταξουργείο, λέει ότι οι Κινέζοι είναι πολύ ήσυχοι άνθρωποι και ότι θα πρέπει κανείς να είναι πραγματικά πολύ παράξενος για να καταφέρει να τσακωθεί μαζί τους, ότι υπάρχει εκμετάλλευση από Έλληνες ιδιοκτήτες καταστημάτων, οι οποίοι σε Κινέζους τα νοικιάζουν πολύ πιο ακριβά απ’ ό,τι σε έναν Έλληνα, αλλά και ότι ο ίδιος γνωρίζει καταστήματα στα οποία φτιάχνονται απομιμήσεις επώνυμων brands και ότι οι αρχές, για κάποιον απροσδιόριστο λόγο, είναι σαν να δείχνουν μια ανοχή στην κινεζική αγορά. Ο Σωτήρης Αντωνίου, διευθυντής του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, λέει ότι «από τη στιγμή που λέμε ότι κυνηγάμε τη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή και τα καταστήματα αυτά θα πρέπει να λειτουργούν όπως τα νόμιμα ελληνικά καταστήματα. Να υπάρχει έλεγχος στις πύλες εισόδου της χώρας (λιμάνια, τελωνεία κ.λπ.) αλλά και στην πηγή, στους χονδρεμπόρους και στα σημεία πώλησης, τα καταστήματα και τις παραλαϊκές. Πολλά από αυτά τα προϊόντα διακινούνται χωρίς παραστατικά, χωρίς να έχουν τις προδιαγραφές όπως αυτές ορίζονται από τις οδηγίες της ΕΕ, με αποτέλεσμα τον αθέμιτο ανταγωνισμό έναντι των ελληνικών εταιρειών. Ζητάμε να υπάρχει ίση αντιμετώπιση για όλους».

Η επιχειρηματική στροφή

Μια μέρα στο σχολείο της Αγησιλάου 45 είχανε γιορτή και ο Τζανκ, ένας τύπος γύρω στα 30 από το Πεκίνο («μία ώρα με το αμάξι») έφτιαχνε «τάμπρι», ένα παραδοσιακό φαγητό με ζυμάρι που το έκοβε σε μικρά κομματάκια και μετά έβαζε κιμά, λάχανο και κρεμμύδια. Μια μικρή Κινεζούλα, το πολύ 7 χρονών, έκανε νευριασμένη νοήματα να πάρω κάτι πράγματα που είχα αφήσει στο θρανίο της για να μπορέσει να κάτσει να φάει, και η δασκάλα της, η Άννα Λι, μου έλεγε ότι έχει και Έλληνες φίλους, ότι δεν ισχύει πως οι Κινέζοι δεν βγαίνουν ποτέ έξω για διασκέδαση, ότι κυρίως πηγαίνουν για φαγητό ή συγκεντρώνονται σε σπίτια, ότι εκείνης της αρέσει ο ελληνικός τρόπος ζωής, ο καιρός, το φαγητό, οι βόλτες στο Μοναστηράκι, οι διακοπές στα νησιά το καλοκαίρι. Και ότι δεν της αρέσει που πολλές φορές για να κάνει μια δουλειά θα πρέπει να περιμένει με τις ώρες «γιατί οι Έλληνες τα κάνουν όλα με το πάσο τους».

Ο Τζανκ από το Πεκίνο διακόπτει το μαγείρεμα και ποζάρει με φίλους του

Κατεβαίνοντας με τα πόδια τους 5 ορόφους του κτιρίου, πολλά καταστήματα ήταν κλειστά. Όπως και στους γύρω δρόμους. Η Σταματίνα Μάρκου, υπεύθυνη του γραφείου Τύπου του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου, λέει ότι όντως έχουν κλείσει αρκετά καταστήματα ένδυσης και υπόδησης, και ότι αρκετοί Κινέζοι στράφηκαν στον τουρισμό και τη μεσιτεία αλλά και στην εξαγωγή ελληνικών προϊόντων στην Κίνα, ιδίως ελαιόλαδο. Το Ελληνοκινεζικό Επιμελητήριο έχει σκοπό να βοηθήσει την επιχειρηματικότητα από και προς την Κίνα και, ανάμεσα στα άλλα, δίνει κάποιες συμβουλές σε Έλληνες που θέλουν να κάνουν δουλειές με Κινέζους. Στην ιστοσελίδα του (chinese-champer.gr) λέει για το δείπνο: «Το δείπνο σε εστιατόριο είναι ο συνήθης τρόπος ψυχαγωγίας των Κινέζων. Οι προσκλήσεις για δείπνο πρέπει να απαντώνται προφορικώς αν είναι προφορικές και εγγράφως εν είναι γραπτές. Τυχόν αρνητική απάντηση πρέπει να είναι δικαιολογημένη. Οι Κινέζοι δειπνούν νωρίς, από τις 18.00 έως τις 21.00 το αργότερο. Στα ραντεβού καταφθάνουν συνήθως νωρίτερα από τη συμφωνημένη ώρα, γι’ αυτό είναι προτιμότερο να πηγαίνετε στα ραντεβού σας ένα τέταρτο νωρίτερα. Εάν κατά την άφιξή σας στο χώρο του δείπνου οι Κινέζοι οικοδεσπότες σάς χειροκροτήσουν, χειροκροτείστε τους και εσείς…».