Παγκράτι αστικό & μποέμ
Μια γειτονιά που μπορείς να τη χαρακτηρίσεις κέντρο πάνω από το «κέντρο»
Εδώ θα βρεις παλιές οικογένειες, αλλά και μοναχικούς μποέμ τύπους που μπορούν να ζήσουν δίπλα και ανεξάρτητα. Πλατείες, άλσος, καινούργια μπαράκια δίπλα σε ιστορικές ταβέρνες συνθέτουν ένα ιδιαίτερο μικροκλίμα γι’ αυτή τη γειτονιά, που μπορείς να τη χαρακτηρίσεις κέντρο πάνω από το «κέντρο». Η A.V. αναζήτησε τα στέκια της.
Ανήκει στον Δήμο Αθηναίων, μοιράζεται το Καλλιμάρμαρο με το Μετς και συνορεύει με την Καισαριανή και τον Βύρωνα. Κυριολεκτικά μόνο λίγα βήματα από το Σύνταγμα, κι όμως εδώ πνέει ένας άλλος αέρας. Ίσως γιατί κυκλοφορεί πιο «ελεύθερα» με τόσους ανοιχτούς χώρους που διαθέτει: τις πλατείες (Παγκρατίου, Βαρνάβα, Προσκόπων, Πλαστήρα), το Καλλιμάρμαρο, το άλσος Παγκρατίου – ας υπολογίσουμε κι ότι βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το Ζάππειο. Ήταν πάντα μια «καλή αστική περιοχή χωρίς ποτέ να είναι δήθεν ή ελιτίστικη» μας λέει ο κ. Στεργίου, γέννημα θρέμμα Παγκρατιώτης. Ο κόσμος είναι πιο φιλικός, έχει τις δικές του καλλιτεχνικές γωνιές, το δικό του πάρκο, ενώ η περιοχή γύρω από την πλατεία Προσκόπων έχει καταχωρηθεί ως η γειτονιά του Μάνου Χατζιδάκι, αφού εδώ ήταν τα στέκια του.
Τη δεκαετία των 90s η διασκέδαση μετακινήθηκε προς την Υμηττού, ενώ σήμερα η περιοχή γύρω από την πλατεία Προσκόπων (ή Μάνου Χατζιδάκι, όπως λέει η ταμπέλα έξω από το Μαγεμένο Αυλό) έχει μια απίστευτη δυναμική καθώς συγκεντρώνει καλλιτεχνικά καφενεία, εστιατόρια και μπαράκια μοναδικής αισθητικής, όπως και νέα καταστήματα ανοίγουν συνεχώς στους γύρω δρόμους.
4 σημεία στη γειτονιά
Πλατεία Προσκόπων (πρώην Βατραχονήσι)
Εκεί που βρίσκεται σήμερα η πλατεία Προσκόπων βρισκόταν κάποτε το Βατραχονήσι, όπως μας λέει ο κ. Στεργίου (διατηρεί σήμερα το καφενείο Τρίγωνο στη συμβολή των οδών Αμύντα & Αρχελάου). «Κατέβαινε ο Αρδηττός και στη μέση υπήρχε ένα νησάκι που μαζεύονταν βατράχια. Έτσι ονομάστηκε Βατραχονήσι». Σήμερα είναι μάλλον δύσκολο να το φανταστείς.
Άλσος Παγκρατίου
Φυτεύτηκε το 1908 με τη φροντίδα της βασίλισσας Σοφίας και έχει έκταση 30 στρέμματα. Είναι ένας πνεύμονας πρασίνου μέσα στο κέντρο της πόλης που λίγα χρόνια πριν κινδύνεψε να «αξιοποιηθεί», όπως τόσοι και τόσοι άλλοι, γεγονός που συνάντησε τη σθεναρή αντίδραση των πολιτών. Μπήκαμε από μια είσοδο στη Σπύρου Μερκούρη και συναντήσαμε κόσμο όλων των ηλικιών. Είδαμε παιδιά, παππούδες, φωτογράφους, ζευγαράκια, τετράποδα, αλλά ακόμα και ανθρώπους που είχαν πάει για πικ-νικ (καθημερινή!), και ομολογουμένως ζηλέψαμε λίγο.
Μουσείο Β.& Ε. Γουλανδρή
Είναι πλέον γεγονός πως στο παλιό τριώροφο κτίριο της οδού Ερατοσθένους ξεκινούν όπου να ’ναι οι εργασίες κατασκευής του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Μετά από χρόνια αναμονής και διαδοχικές αλλαγές σε σχέση με την επιλογή ενός χώρου, ένα μουσείο για τους λάτρεις της μοντέρνας Τέχνης βρήκε επιτέλους στέγη. Οι γεωτεχνικές έρευνες έχουν λάβει χώρα και σύμφωνα με τον κ. Κουτσομάλλη, διευθυντή του Ιδρύματος, το μουσείο υπολογίζεται να παραδοθεί σε περίπου τρία χρόνια από τώρα. Με το καλό!
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) ιδρύθηκε το 1958 και από το 1989 εποπτεύεται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού. Πρόκειται για μία «πολυεπιστημονική δομή που απαρτίζεται από τρία ερευνητικά Ινστιτούτα, ένα στην περιοχή των Ανθρωπιστικών Επιστημών και δύο στην περιοχή των Θετικών Επιστημών, και από την υπηρεσία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης» σύμφωνα με τον κ. Βασίλη Γρηγορίου, πρόεδρο του ΕΙΕ, που μας μίλησε για τη σπουδαιότητα του Ιδρύματος.
«Αν και απασχολεί περίπου 1.500 άτομα, το ΕΙΕ έχει μια μακρόχρονη ιστορία στην εκπροσώπηση της χώρας σε διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς, επιτυγχάνοντας επιστημονική αριστεία παγκοσμίου επιπέδου» μας λέει ο κ. Γρηγορίου καμαρώνοντας, αφού αναμένεται μέσα στον Μάρτιο και η βράβευση του κέντρου ως ένα από τα καλύτερα της χώρας.
Ρωτώντας ποιες είναι οι πηγές εσόδων του, μου εξήγησαν ότι δεν είναι αποκλειστικά δημόσιοι φορείς, αλλά υπάρχει «εξωτερική χρηματοδότηση, κρατώντας σχέση με τη βιομηχανία, πουλώντας δικά της προϊόντα με στόχο την αυτονομία. Είναι σαν να δανείζει χρήματα στον εαυτό του και όμως πετυχαίνει και κάτι παραπάνω». «Πρέπει να είσαι μοντέρνος. Πρέπει να ακολουθείς τα σημεία των καιρών» μας λέει ο κ. Γρηγορίου. «Να παράγεις, να φροντίζεις να υπάρχουν ανταγωνιστικές προκηρύξεις, προϊόντα βασικά για την κοινωνία, ακολουθώντας το παράδειγμα της Δύσης, κρατώντας μια σύνδεση με την ελληνική οικονομία».
«Είναι σημαντικό να βρίσκουμε θέσεις για νέους επιστήμονες χωρίς να αναγκάζονται να φεύγουν» μας λέει. «Είναι πολύ σημαντική η δουλειά που γίνεται στο κέντρο». Μοναδικό άγχος και ένα μικρό παράπονο αποτελεί η ανασφάλεια των εργαζομένων. «Ο επιστήμονας αλλά και ο κάθε εργαζόμενος, για να μπορέσει να κάνει τη δουλειά του σωστά, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να νιώθει μια ασφάλεια. Να ξέρει ότι μπορεί να κάνει ακόμα και τη μακρόχρονη έρευνά του» μας εξηγεί, ενώ σημειώνει πως «πρέπει να υπάρχει στο περιβάλλον μια σταθερότητα για να επιτραπεί στους ανθρώπους να κάνουν τη δουλειά τους», αναφερόμενος στις συμβάσεις εργασίας.
Παγκράτι είναι...
Τα τρόλεϊ 2, 4 και 11 που το ενώνουν με τα Πατήσια.
Η σχετική ανηφορική του κλίση (από Ερατοσθένους μέχρι Φιλολάου).
Η Υμηττού (με την πασαρέλα της, λόγω των καφέ), που χωρίζει το πιο πυκνοκατοικημένο από το λιγότερο πυκνοκατοικημένο Παγκράτι.
Το Λούβρο, καφενείο στην Ερατοσθένους.
Ο απόηχος από τον καφέ του Λέντζου (έκλεισε).
Αυτοί που κάνουν τζόκινγκ στην πίσω πλευρά του Καλλιμάρμαρου.
Το καινούργιο θέατρο Skrow με το βράχο να μπαίνει στο θέατρο.
Το Chelsey Hotel στην πλατεία Πλαστήρα.
Ο Προφήτης Ηλίας στην Ευφράνορος.
Ο κινηματογράφος Παλλάς.
Ο Μαγεμένος Αυλός στην πλατεία Προσκόπων.
Το Lexikopoleio.
To 7o γυμνάσιο (Σπύρου Μερκούρη) και το 13ο δημοτικό σχολείο (Φιλολάου).
Το Άλσος Παγκρατίου ως τόπος συνάντησης των φιλόζωων της περιοχής.
Η υπόγεια ταβέρνα του Βάρναλη.
Τα πολλά ζαχαροπλαστεία της Ευτυχίδου.
Το Hot Dog στη Χρεμωνίδου.
Η πλατεία Δεληολάνη.
Το Mendez Café στη Φρύνης.
Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.
Φωτό: Γεωργία Πανακία, Παναγιώτα Μακροπούλου
Κεντρική Φωτό: Λουκία Μητσάκου (Ευχαριστούμε το γυμναστήριο Planet για τη φιλοξενία της φωτογράφου)