Παρόλο που για ένα χορευτή η ύπαρξη του κινηματογράφου δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να δημιουργήσει μια χορογραφία, για ένα σκηνοθέτη η ύπαρξη μιας χορογραφίας αποτελεί πολλές φορές απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας σκηνής ή και μιας ολόκληρης ταινίας. Υπάρχουν σκηνές κατά τις οποίες η κίνηση των ηθοποιών βασίζεται σε μια συγκεκριμένη χορογραφία, αν και δεν χορεύουν.
«Χορός είναι ακόμα και μια τοποθέτηση. Ο τρόπος που κάθομαι, που στέκομαι, που τρώω» μας λέει η κ. Παγουλάτου, ιδιοκτήτρια της σχολής Χοροlogie Dance Centre, που μας υποδέχτηκε στη σχολή και μας μίλησε για τη σημασία της κίνησης και του χορού στην 7η Τέχνη. «Για τον Charlie Chaplin και τον Buster Keaton ο χορός ήταν η λύση, την εποχή του βωβού κινηματογράφου. Η κίνηση ήταν λύση» μας εξηγεί. «Ο χορός δεν έχει εθνικότητα. Είναι multilingual, όπως η μουσική, αλλά με ακόμα λιγότερους περιορισμούς. Ένας χορευτής μπορεί να δουλέψει οπουδήποτε στον κόσμο – ιδίως πριν από το συνδυασμό ήχου και εικόνας στο σινεμά, που σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή. Το πρώτο αμιγώς χορευτικό κομμάτι, όχι μιούζικαλ, αν δεν κάνω λάθος, ήταν του Ροδόλφο Βαλεντίνο. Όταν ενσωματώθηκε ο χορός στο σινεμά, στην πλήρη έκφρασή του, τότε άλλαξε κι ο τρόπος με τον οποίο κινηματογραφούνταν οι ταινίες. Έδωσε περισσότερα εργαλεία». Όταν τη ρωτήσαμε τι θα ήταν ο κινηματογράφος χωρίς το χορό, μας είπε ότι ο κινηματογράφος θα ήταν παγωμένος. «Μας συνεπαίρνει η στιγμή που υπάρχει κίνηση. Όλα έχουν κίνηση» μας λέει χαμογελώντας. «Γι’ αυτό έχουν τόσο μεγάλη επιτυχία τα μιούζικαλ. Ο λόγος μπορεί να σε προβληματίσει, αλλά δεν μπορεί να σε γεμίσει».
«Βασικό ζητούμενο είναι η επικοινωνία ανάμεσα στις διαφορετικές τεχνικές που συναντώνται στο χορό, για να δημιουργήσουν νέες ενδιαφέρουσες κινησιολογικές ποιότητες. Με τον ίδιο τρόπο μας εξάπτει το ενδιαφέρον και η ανάμειξη όλων των τεχνών μεταξύ τους με σκοπό τις αμοιβαίες ζυμώσεις και το “μπόλιασμα” της μιας Τέχνης με την άλλη» μας λέει ο κ. Αγγελής, ιδιοκτήτης της σχολής Cumana, που φιλοξενεί τα τελευταία χρόνια κάποιες από τις εκδηλώσεις του Athens Video Dance Project, ενός φεστιβάλ με short video dance works με dance films, documentaries και photo projections. «Μπορεί η μουσική και το θέατρο να είναι οι παραδοσιακοί “συνομιλητές” του χορού» μας εξηγεί, «αλλά δύσκολα νοείται σήμερα ο χορός χωρίς εικαστική αντίληψη, χωρίς φωτογραφία, χωρίς video... αλλά και χωρίς κινηματογράφο» καταλήγει.
5 + 1 σκηνές που ξεσήκωσαν τους θεατές
» Η σκηνή από την ταινία «Royal Wedding» (1951) του Stanley Donnen, όπου ο Tom (Fred Astaire) χορεύει στον τοίχο και μετά στο ταβάνι.
Ο χορός μπορούσε πολύ πιο εύκολα να μεταφέρει στο θεατή το συναίσθημα που υποτίθεται πως είχε συνεπάρει τον Tom, αφού ήταν τόσο ερωτευμένος που πετούσε ψηλά. Αυτό το συναίσθημα δεν θα μπορούσε να αποδοθεί καλύτερα χωρίς αυτή τη χορογραφία και, φυσικά, αν στη θέση του Fred Astaire χόρευε κάποιος άλλος.
» Η σκηνή από την ταινία «Singing in the rain» (1952) των Gene Kelly και Stanley Donnen, όπου ο Don (Gene Kelly) χορεύει τραγουδώντας στη βροχή, κρατώντας με το ένα χέρι την κολόνα και με το άλλο την κλειστή του ομπρέλα.
Πρόκειται και πάλι για ένα χορό που αποτέλεσε την κορύφωση της ταινίας. Είναι η στιγμή της ανακούφισης, αφού έχει ξεσκεπάσει τη Lina και λίγο αφότου έχει καληνυχτίσει με ένα φιλί την αγαπημένη του Kathy. 60 χρόνια έχουν περάσει από τότε κι όμως κάθε φορά που ψιχαλίζει λίγο, πολύς κόσμος φέρνει στο μυαλό του αυτή τη σκηνή.
» Η σκηνή στο Blue Oyster (Salad) Bar από την ταινία «Police Academy» (1980) του Hugh Wilson, όπου ψάχνοντας για το πάρτι του Mahoney καταλήγουν να χορεύουν το «El Bimbo».
Η σκηνή χωρίς το χορό δεν θα μπορούσε ποτέ να προκαλέσει την ίδια σάτιρα. Ο χορός ήταν το μέσο με το οποίο μπορούσε να προκαλέσει περισσότερο γέλιο, αλλά και ειρωνεία, σε σχέση με μια σκέτη είσοδο στο μπαρ.
» Η σκηνή από την ταινία «Flashdance» (1983) του Adrian Lyne, όπου η Alex (Jennifer Beals) επαναλαμβάνει τη χορογραφία μετά από μια αποτυχημένη κίνηση περνώντας από οντισιόν.
Τι θα γινόταν αν αντί για τη χορογραφία παρακολουθούσαμε την Alex να βγαίνει χαρούμενη έξω από την αίθουσα που πραγματοποιήθηκε η οντισιόν, με το ίδιο τραγούδι να συνοδεύει τη σκηνή; Ενδεχομένως να μην προκαλούσε την ίδια συναισθηματική φόρτιση που προκάλεσε η σκηνή του χορού. Θα ήταν «λειψή σκηνή».
» Η τελευταία σκηνή από την ταινία «Dirty Dancing» (1987) της Eleanor Bergstein, όπου η Μπέιμπ (Jennifer Grey) καταφέρνει για πρώτη φορά να κάνει σωστά το lift. Με αυτή πραγματοποιείται και η κορύφωση της ταινίας, αφού με την κίνηση περνά στο θεατή η πραγματοποίηση ενός στόχου. Αν και ταινία χαμηλού προϋπολογισμού, ήταν το πρώτο φιλμ που κατάφερε να πουλήσει περισσότερες από 1 εκατ. βιντεοκασέτες. Ενδεχομένως η σκηνή να γνώρισε μεγαλύτερη επιτυχία κι από την ταινία. Ακόμα και σήμερα, κάθε φορά που ακούγεται το τραγούδι «(I’ve had) the time of my life» όλοι τη θυμούνται. Τον Αύγουστο του 2011, η Lionsgate προσέλαβε τον Kenny Ortega (χορογράφο του «Dirty Dancing») για να σκηνοθετήσει το remake.
» Η σκηνή που ο τυφλός Frank Slade (Al Pacino) χορεύει τάνγκο οδηγούμενος από το άρωμα μιας γυναίκας στην ταινία «Scent of a woman» (1992) του Martin Brest. Είναι η πιο χαρακτηριστική σκηνή για όποιον θελήσει να περιγράψει αυτή την ταινία. Παρόλο που δεν ήταν η πιο σημαντική σκηνή, ήταν εκείνη που κατάφερε να μιλήσει στο κοινό για το ένστικτο καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη, χάρη στη χορογραφία.
«Η κίνηση ποτέ δεν ψεύδεται. Είναι ένα βαρόμετρο που δείχνει την κατάσταση της ψυχής, σε όσους είναι ικανοί να το διαβάσουν». -Μάρθα Γκράχαμ
Στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, σε μία από τις ομορφότερες εμπορικές στοές, βρίσκεται το κατάστημα «Mossiou». 22 χρόνια φροντίζουν με αγάπη και συνέπεια τις ενδυματολογικές ανάγκες των ανθρώπων που αγαπάνε το χορό και το θέατρο. Όλα αυτά τα χρόνια οι συνεργασίες πολλές και ξεχωριστές, μαθητές χορού, επαγγελματίες, δάσκαλοι, σχολάρχες, ομάδες χορού, θεατρικές παραγωγές, Εθνική Λυρική σκηνή, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών… «Dance, Dance or We Are Lost»-Pina Bausch
Tο 1976 άνοιξε ένα κατάστημα - σημείο αναφοράς για όσους ασχολούνται με το χορό, επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά, για δασκάλους και μαθητές. Σήμερα, 37 χρόνια μετά, συνεχίζει να αναζητά τα καλύτερα για όλους τους φίλους του χορού. Το «Μάγια» συνεργάζεται με τους μεγαλύτερους οίκους παγκοσμίως και θα σας προσφέρει ό,τι καλύτερο υπάρχει γύρω από το χορό, από όλα τα είδη χορού (φλαμένκο, λάτιν, τάνγκο, κλακέτες, τζαζ κ.λπ.). Εσείς αρκεί να συνεχίσετε να χορεύετε!
Εμπνευσμένη από την ταινία «Μίλα της». του Πέδρο Αλμοδοβάρ (2002)
Η Cumana φιλοξενεί σε ένα χώρο 240 τ.μ. στο Γκάζι διάφορα είδη χορού και κίνησης: σύγχρονο, αυτοσχεδιασμό, capoeira, yoga, ακροβατική κίνηση, house, tango... Ζητούμενο είναι η επικοινωνία ανάμεσα στις διαφορετικές τέχνες και τεχνικές που συναντώνται στο χώρο, προκειμένου να δημιουργηθούν νέες ενδιαφέρουσες κινησιολογικές ποιότητες.
Αναπαράσταση από την ταινία «Cirque du Soleil: Worlds Away» (2012)
Σχολή χορού με ιστορία από το 1976 και παράδοση στο μπαλέτο και τους μοντέρνους χορούς. Όπως φαίνεται και στη φωτογραφία, ο χορός μπορεί να συνδυαστεί με τα ακροβατικά, βοηθώντας το σώμα μας μέσα από το stretching να επιτύχει τις μεγαλύτερες δυνατότητές του και να το διατηρήσουμε υγιές και δυνατό για μια ζωή. Στη σχολή, η οποία στεγάζεται σε ένα κτίριο 340 τ.μ., διδάσκονται επίσης ζούμπα, πιλάτες, yoga, latin, hip hop και r’n’b, καθώς και πολεμικές τέχνες και αυτοάμυνα. Με τμήματα αρχαρίων και προχωρημένων.
Εμπνευσμένη από την ταινία «Καμπαρέ» του Μπομπ Φος (1972), στιγμιότυπο από το μάθημα του Chuck Foster
Το ΧΟΡΟlogie Dance Centre είναι ένα εργαστήρι Υψηλής Χοροποιίας. Από τον Οκτώβριο του 2003 η Ζέφη Μπαρτζώκα, η Εύα Παγουλάτου και μία ομάδα καταξιωμένων και διακεκριμένων επαγγελματιών χορευτών προσεγγίζουν την τελειότητα της έκφρασης μέσω της κίνησης και του χορού. Στη σκιά της Ακρόπολης και σε μία από τις πιο δημιουργικά ενεργές γειτονιές της Αθήνας η «κρυμμένη γλώσσα της ψυχής» (χαρακτηρισμός της Martha Graham για το χορό) γίνεται καθημερινή πράξη και αποκάλυψη. Πιστεύοντας σταθερά και επίμονα ότι ο δρόμος προς την αυτοβελτίωση περνά μέσα από την εξειδίκευση, στο ΧΟΡΟlogie Dance Centre διδάσκονται επιλεγμένα μόνο οι κλασικές μορφές χορού (κλασικό μπαλέτο που βασίζεται στο σύστημα της Γαλλικής Ακαδημίας χορού και του οποίου την επιμέλεια έχει ο διάσημος από τα μπαλέτα Bejart, Daniel Lommel), αλλά και σύγχρονος - μοντέρνος χορός, barre a terre και jazz. Το ΧΟΡΟlogie Dance Centre είναι επίσημα αναγνωρισμένο κέντρο του Imperial Society of Teachers Diploma του Λονδίνου (ISTD) όπου, και υπό την επιμέλεια της Χριστίνας Φωτεινάκη, διδάσκονται τα μαθήματα για τα ανώτερα διπλώματα διδασκαλίας DDI, DDE που αφορούν την ακαδημαϊκή κατάρτιση όσων επιθυμούν να ασχοληθούν με τη διδασκαλία του χορού. Παράλληλα λειτουργεί και το Dance Texture ISTD, ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης που αφορά χορευτές και δασκάλους χορού, με διάθεση να καλλιεργήσουν ολοκληρωμένα τόσο τις γνωστικές, όσο και τις κινητικές τους δεξιότητες, ενώ το βασικό πρόγραμμα εμπλουτίζεται συχνά από σεμινάρια που παραδίδονται από καλεσμένους, διακεκριμένους παγκοσμίως Έλληνες και ξένους χορευτές.
Φωτογραφίες: Ειρήνη Παπαβασιλείου
Dancers, Κωστής Γεωργίου. Ο ανήσυχος καλλιτέχνης, μετά από σημαντικές εκθέσεις σε όλο τον κόσμο, έρχεται στη γενέτειρά του για μια έκθεση στην οποία 25 περίπου γλυπτά έργα συνθέτουν με θεατρικό τρόπο μια «Κλειστή Εδέμ» (Hortus Clausus), όπως άλλωστε είναι και ο τίτλος της.
