Ένα ταξίδι από την Αθήνα στην ακριτική Ορεστιάδα. Η ανταποκρίτρια της βρετανικής εφημερίδας, «The Guardian» Helena Smith, άφησε την πρωτεύουσα με αφορμή μια μυστηριώδη και ανεξιχνίαστη μέχρι στιγμής εξαφάνιση.
Συνέβη σ’ ένα μικρό ακριτικό χωριό, το Πραγγί, όπου κατέληξαν μετά από ένα δύσκολο ταξίδι 150 Σύριοι μετανάστες, ανάμεσά τους εγκυμονούσες, γυναίκες και παιδιά. Ένα γεγονός που δε μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Πόσω μάλλον το γεγονός ότι μετά την άφιξη της ελληνικής αστυνομίας στην περιοχή, όλοι αυτοί οι μετανάστες εξαφανίστηκαν. Κάποιοι είχαν μαζευτεί στην αυλή της εκκλησίας, κάποιοι άλλοι είχαν κουλουριαστεί ανάμεσα στα δέντρα του δάσους. «Έκτοτε, χάσαμε τα ίχνη τους. Απλά εξαφανίστηκαν. Έχουμε την πεποίθηση ότι “σπρώχτηκαν” από τα σύνορα πίσω στην Τουρκία», λέει ο Βασίλης Παπαδόπουλος στην Helena Smith, δικηγόρος που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων.
Φαίνεται, όμως, πως η Ελλάδα έχει ξεσηκώσει μία γενικότερη ανησυχία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς τις τακτικές που ακολουθεί για να κρατήσει τους μετανάστες μακριά. Παραβαίνοντας τις διεθνείς-υπογεγραμμένες από την Αθήνα- συμβάσεις, η Ακτοφυλακή και η Αστυνομία επιδίδονται σε μια συντονισμένη προσπάθεια ν’ ανακάμψουν την πορεία των μεταναστών στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας.
Οι αναγκαστικές και παράνομες «εκτοπίσεις» των προσφύγων πίσω στα σύνορα είναι το κέντρο αυτής της προσπάθειας, με τον αριθμό θανάτων μεταναστών όμως ν’ αυξάνεται ανησυχητικά. Αυτός είναι και ο λόγος που η Διεθνής Αμνηστία στην τελευταία της αναφορά, άσκησε αυστηρή κριτική στην Ελλάδα για το θέμα των μεταναστών και ειδικά των Σύριων, οι οποίοι προσπαθούν απεγνωσμένα να ξεφύγουν από τον εμφύλιο της χώρας τους.
«Ο αριθμός και η κλίμακα αυτών των εικαζόμενων συμβάντων δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες. Ακόμα δε γνωρίζουμε τι συνέβη στις δύο ομάδες στο Πραγγί. Κανένας δεν εγγράφηκε ποτέ στο Πρώτο Κέντρο Υποδοχής, όπως προβλέπεται από το Νόμο και έχουμε ζητήσει να διεξαχθεί έρευνα», δήλωσε η Καίτη Κεχαγιόγλου από το Ελληνικό Φυλάκιο της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε για τους Πρόσφυγες.
Η κατάσταση φαίνεται να επιδεινώνεται καθώς η Ελλάδα βρίσκεται εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης των τελευταίων χρόνων και «παλεύει» να κρατήσει τον οικονομικό και κοινωνικό της ιστό ενωμένο. Ειδικά τον τελευταίο χρόνο, οι Αρχές έχουν κατηγορηθεί για βίαιη σύλληψη μεταναστών, κακομεταχείριση, ξυλοδαρμούς και κατάσχεση των υπαρχόντων τους, ακόμα και βιασμούς ενώ η Ακτοφυλακή έχει κατηγορηθεί ότι παρατάει μετανάστες στα τουρκικά ύδατα αδιαφορώντας για την κατάληξή τους, τονίζει χαρακτηριστικά η Helena Smith.
Η γερμανική μη-κυβερνητική οργάνωση Pro-Asyl εκτιμά ότι 149 μετανάστες έχασαν φέτος τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να περάσουν τα ελληνικά θαλάσσια σύνορα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φύλαξης Συνόρων, Frontex, οι εβδομαδιαίες έρευνες για τον εντοπισμό παράνομων μεταναστών στο Αιγαίο αυξήθηκαν από 6 τον Ιούλιο σε περίπου 180 τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο, την περίοδο δηλαδή που τοποθετήθηκε το ελληνικό «Τείχος» με τα συρματοπλέγματα στα χερσαία σύνορα με την Τουρκία.
Θύελλα αντιδράσεων ξεσήκωσαν, όμως, και τα φημολογούμενα σχόλια του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας, Νίκου Παπαγιαννόπουλου κατά τη διάρκεια κρυφά καταγεγραμμένης σύσκεψης: «Αν μου έλεγαν ότι μπορώ να πάω σε μια χώρα, να είμαι κρατούμενος για τρεις μήνες και μετά ελεύθερος να κλέβω και να ληστεύω…θα ήταν τέλεια! Πρέπει να κάνουμε τις ζωές τους ανυπόφορες.» Αφότου δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό hot doc, η Διεθνής Αμνηστία ζήτησε να διεξαχθεί έρευνα για την εγκυρότητα αυτών των σχολίων.
Εμπειρογνώμονες στο θέμα της μετανάστευσης ισχυρίζονται ότι η παρούσα κατάσταση στην Ελλάδα οφείλεται εν μέρει στην αύξηση της ξενοφοβίας στη χώρα αλλά και στην έντονη πίεση που της ασκείται από την Ε.Ε. να σταματήσει την παράνομη εισροή μεταναστών χωρίς ταξιδιωτικά έγγραφα. Την προηγούμενη εβδομάδα, η Τουρκία υπέγραψε σύμφωνο με την Ε.Ε. επαναπατρισμού των μεταναστών που εισέρχονται παράνομα στο μπλοκ των 28 κρατών μελών της Ε.Ε., με αντάλλαγμα να επιτραπεί στους πολίτες της να ταξιδεύουν στην Ευρώπη χωρίς βίζα.
Ο Martin Baldwin-Edwards, επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Μετανάστευσης στη Μεσόγειο, με έδρα την Αθήνα, δηλώνει πως πρόκειται για μία πολύ σημαντική κίνηση. Δεδομένου ότι η Τουρκία είναι η κύρια πύλη της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, όσο περισσότερο εντάσσεται στα ευρωπαϊκά δρώμενα κι αναλαμβάνει την ευθύνη της διαχείρισης των νοτιοανατολικών συνόρων της Ευρώπης, τόσο περισσότερο θα μειωθεί η πίεση της Ελλάδας.
Πρόσφατα, συγκεντρώθηκαν διαδηλωτές έξω από το αρχηγείο της Αστυνομίας στην Ορεστιάδα διαμαρτυρόμενοι για το περιστατικό στο Πραγγί. Αντιπροσωπεία των διαμαρτυρομένων συναντήθηκε με τον αστυνομικό διευθυντή Ορεστιάδας, κ. Πασχάλη Συριτούδη και του επέδωσε επιστολή-διαμαρτυρία. Οι συγγενείς των Σύριων μεταναστών από την Ελλάδα και τις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις δήλωσαν ότι επικοινώνησαν μαζί τους όταν πέρασαν τα σύνορα και τους είπαν την ακριβή τοποθεσία τους, στο χωριό Πραγγί. Η εκδοχή της Αστυνομίας πάλι διαφέρει καθώς υποστηρίζει ότι δέχθηκε κλήση αλλά όταν έφτασε στην περιοχή βρέθηκαν μόνο 13 πρόσφυγες, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στο Ισαάκιο και μετά από δύο ημέρες στο Κέντρο Πρώτης Υποδοχής στην Ορεστιάδα.
Ανάμεσα στους διαδηλωτές βρισκόταν και η δημοσιογράφος της τοπικής εφημερίδας «Μεθόριος», Νατάσα Γκάρα, η οποία αφού πέρασε κάποιες μέρες ερευνώντας την υπόθεση, δήλωσε: « Εάν η Αστυνομία ισχυρίζεται ότι όλοι οι κάτοικοι στο Πραγγί, είναι τρελοί και νομίζουν ότι είδαν 150 άντρες, γυναίκες και παιδιά, τότε προφανώς και λέει ψέματα». Ο αστυνομικός διευθυντής δήλωσε πως για την υπόθεση βρίσκεται σε εξέλιξη Ένορκη Διοικητική Εξέταση (Ε. Δ. Ε. ), ενώ εξέφρασε και αμφιβολίες για το αληθές των καταγγελιών που ήρθαν στη δημοσιότητα. Απέκλεισε δε τους ισχυρισμούς περί «πάγιων πρακτικών επαναπροώθησης», αλλά και περί βίαιων συμπεριφορών από μέρους αστυνομικών σε βάρος μεταναστών-προσφύγων.
11°
