Τα έξι μαθήματα των ευρωεκλογών

Η σοδειά των ευρωεκλογών κρύβει πολλές εκπλήξεις, αλλά επιβεβαιώνει και τις μεγάλες τάσεις που είχαν προβλεφθεί. Οι τεκτονικές πλάκες της ευρωπαϊκής πολιτικής ζωής κινούνται αργά γιατί η εκλογή των 751 ευρωβουλευτών πραγματοποιείται σε 28 εθνικά πλαίσια και ο αριθμός των ευρωβουλευτών κυμαίνεται από 6 σε 96. Αυτό σημαίνει ότι η άνοδος ενός δημαγωγικού κόμματος σε μια μικρή χώρα που διαθέτει λίγους ευρωβουλευτές (όπως η Δανία) δεν έχει το ίδιο αποτέλεσμα με την άνοδο ενός σοσιαλδημοκρατικού ή δεξιού κόμματος σε μια μεγάλη χώρα (όπως η Γερμανία ή η Γαλλία). Η ανάλυση των αποτελεσμάτων περιπλέκεται από την απροσδόκητη παρουσία του Ηνωμένου Βασιλείου: όταν γίνει το Brexit θα απελευθερωθούν 73 έδρες, από τις οποίες οι 27 θα ανακατανεμηθούν σε διάφορες χώρες.

Εξι είναι τα μαθήματα αυτών των ευρωεκλογών.

1. Η συμμετοχή ήταν απρόσμενα υψηλή, κατά οκτώ μονάδες μεγαλύτερη σε σχέση με το 2014. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση από την πρώτη εκλογή του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου με καθολική ψηφοφορία το 1979, όταν το σώμα δεν είχε καμιά εξουσία. Το περίεργο είναι ότι όσο το ευρωκοινοβούλιο κέρδιζε εξουσίες, τόσο το ενδιαφέρον των πολιτών μειωνόταν. Η αύξηση της συμμετοχής αυτή τη φορά ενισχύει την ευρωπαϊκή δημοκρατική νομιμότητα και φέρνει σε μεγαλύτερο συντονισμό τα εθνικά και ευρωπαϊκά διακυβεύματα (περιβάλλον, μετανάστευση, οικονομία, ασφάλεια, εξωτερικές απειλές).

2. Οι συντηρητικοί και οι σοσιαλδημοκράτες χάνουν την πλειοψηφία του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και για να δημιουργηθεί οποιαδήποτε πλειοψηφία θα χρειαστούν οι Φιλελεύθεροι, ενδεχομένως και οι Πράσινοι. Τόσο το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα όμως όσο και οι σοσιαλιστές παραμένουν αναγκαίοι, καθώς δεν υπάρχει οποιαδήποτε εναλλακτική πλειοψηφία της κεντροαριστεράς ή της κεντροδεξιάς.

3. Στο νέο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, αποφασιστικό ρόλο θα παίξουν οι Φιλελεύθεροι. Προσοχή όμως: οι ομάδες δεν έχουν ακόμη συσταθεί. Και δεν είναι βέβαιο ότι όλοι οι Φιλελεύθεροι θα παραμείνουν στην ομάδα ALDE-Αναγέννηση, που μπορεί να είναι πιο φιλοευρωπαϊκή απ’όσο ορισμένα κόμματα θα επιθυμούν. Οι μεγάλοι ελιγμοί μόλις ξεκινούν.

4. Η έφοδος των λαϊκιστών ανακόπηκε, παρά την εντυπωσιακή επίδοση της Λέγκας του Ματέο Σαλβίνι. Ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν έλαβε δύο ευρωβουλευτές λιγότερους από το 2014 και η άκρα Δεξιά δεν πήγε τόσο καλά στην Ολλανδία, στη Σλοβακία ή στη Φινλανδία. Μη υπολογιζομένου του κόμματος του Ορμπαν, που θα παραμείνει στο ΕΛΚ, ο αριθμός των ευρωσκεπτικιστών βουλευτών αυξάνεται από 151 σε 171, κυρίως χάρις στη Λέγκα. Αλλά η ομάδα ENF (Ευρώπη των εθνών και των ελευθεριών) που συγκρότησαν η Λεπέν και ο Σαλβίνι μένει μακριά από τους 100 βουλευτές που ήλπιζε η πρώτη. Και στα δεξιά του ΕΛΚ παραμένουν τρεις δημαγωγικές ομάδες, γεγονός που εμποδίζει τους λαϊκιστές να επηρεάσουν αποφασιστικά τις εργασίες του κοινοβουλίου.

5. Οι Πράσινοι αυξάνουν τη δύναμή τους, παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις. Είναι αλήθεια όμως ότι αυτή η αύξηση είναι άνιση, αφού συγκεντρώνεται κυρίως στη δυτική Ευρώπη (Γερμανία, Ιρλανδία, Βέλγιο, Γαλλία).

6. Το ΕΛΚ, που ήλθε πρώτο, ανακοίνωσε αμέσως ότι διεκδικεί την προεδρία της Κομισιόν για τον Μάνφρεντ Βέμπερ. Όμως τουλάχιστον 11 χώρες διαφωνούν. Μόνο η Γερμανία τον υποστηρίζει με θέρμη, η υποχώρηση όμως των Χριστιανοδημοκρατών μειώνει την επιρροή τους. Οι πρόεδροι των πολιτικών ομάδων θα συναντηθούν αύριο το πρωί για να σχεδιάσουν μια κοινή θέση πριν από το δείπνο στις Βρυξέλλες, όπου θα επιχειρηθεί να συμφωνηθούν τα κριτήρια που πρέπει να πληροί ο επόμενος πρόεδρος. Στις διαπραγματεύσεις θα περιληφθούν χωρίς αμφιβολία και οι άλλες θέσεις που πρέπει να πληρωθούν, όπως των αντιπροεδριών της Επιτροπής, της προεδρίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της ΕΚΤ, καθώς και της θέσης του υπουργού Εξωτερικών της Ενωσης. Το παιχνίδι θα είναι ανοιχτό και σύνθετο.

(*) Ο Ζαν Κατρεμέρ είναι ανταποκριτής της Liberation στις Βρυξέλλες

ΠΗΓΗ: Liberation / ΑΠΕ - ΜΠΕ