Σε ποια Ευρώπη θέλουμε να ζήσουμε;

Πριν μερικές μέρες, στους χώρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στις Βρυξέλλες, έγινε μία εκτενής ενημέρωση σε δημοσιογράφους για τον ρόλο της Ε.Ε. στην ανάπτυξη των κρατών της Ευρώπης καθώς και την ιδιαίτερη σημασία των επερχόμενων Ευρωεκλογών. Επίσης, έγιναν εκτενείς αναφορές στο νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο περιόδου 2021-2027, η ψήφιση του οποίου έχει εγείρει πολλές συζητήσεις αλλά και διαφωνίες μεταξύ του Κοινοβουλίου και της Κομισιόν, ως προς το ύψος αυτού, την εξοικονόμηση και διαχείριση των πόρων.

Κατά τη διάρκεια του τριημέρου παρουσιάστηκαν εντυπωσιακά αποτελέσματα απορρόφησης κοινοτικών κονδυλιών από χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ισπανία, Σουηδία, Πορτογαλία, Λετονία στους αντίστοιχους τομείς μεταφορών, υγείας, προστασίας του περιβάλλοντος, παιδείας.

Οι εκλογές αυτές, οι πρώτες μετά το Brexit, είναι ιδιαίτερα κρίσιμες μιας και θα γίνουν μέσα σε ένα περιβάλλον έντονης αμφισβήτησης της Ε.Ε., η οποία φαίνεται να περνάει μία υπαρξιακή κρίση. Ωστόσο, μια πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου δείχνει μία συνεχή βελτίωση της εικόνας της Ε.Ε. στην κοινή γνώμη και ναι μεν αυτό είναι θετικό αλλά δεν πρέπει να θεωρηθεί καθησυχαστικό. 

Η Ε.Ε. βρίσκεται αντιμέτωπη με πληθώρα προβλημάτων τα οποία απειλούν σοβαρά τη δημοκρατία και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με τις δυνάμεις που επιθυμούν μία εμβάθυνση με δημοκρατικά χαρακτηριστικά και μία Ευρώπη πολιτικά, οικονομικά, οικολογικά ενωμένη, που θα επενδύει περισσότερο για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος, να είναι μειοψηφικές. 

Σοβαρά θέματα, όπως ο ορατός κίνδυνος αύξησης των ποσοστών των λαϊκών, ακροδεξιών και εθνικιστικών τάσεων, οι μεγάλες εισροές προσφύγων, ο θρησκευτικός φανατισμός του νότου που συχνά οδηγεί στην τρομοκρατία, η γήρανση του πληθυσμού, η οικονομική ύφεση, η κλιματική αλλαγή, τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν από την ψηφιακή τεχνολογία, είναι μερικά από αυτά που καλείται να αντιμετωπίσει η Ε.Ε. και απαιτείται συντονισμός και συνεργασία καθώς και διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για την αποτελεσματική επίλυσή τους, η οποία όμως θα σέβεται τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας. 

Η κάθε χώρα μόνη της μπορεί να κάνει λίγα, ενώ όλες ενωμένες μπορούν να κάνουν πολλά και να σταθούν, σαν μία συμπαγής μάζα, απέναντι σε δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ρωσία ή οι Ηνωμένες Πολιτείες, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία.

Σε όλες δε τις συζητήσεις γίνεται αναφορά στο Brexit, το οποίο μπορεί μεν να λειτουργεί ανασταλτικά για όποιες άλλες χώρες σκέφτονταν κάτι παρόμοιο, αλλά δημιουργείται μία μεγάλη τρύπα στον προϋπολογισμό της τάξης των 12-13 δισ. με τις πλούσιες χώρες που εισφέρουν τα περισσότερα, λαμβάνοντας και τα περισσότερα, να επιλέγουν μία τσιγκούνικη προσέγγιση για τα επόμενα χρόνια, η οποία τονίζει τις ανισότητες, δημιουργεί κλίμα δυσθυμίας και υποθάλπει τον ευρωσκεπτικισμό.

Κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης, είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τρεις έλληνες Ευρωβουλευτές και να ακούσουμε τις απόψεις τους για το θέμα του προϋπολογισμού, για το πού θα πρέπει να επενδυθούν οι πόροι της Ε.Ε., και τα αντίστοιχα οφέλη της Ελλάδας.

Εκτός από το ΚΚΕ, του οποίου «η θέση είναι απέναντι από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που την βλέπει σαν πολέμιο και θεωρεί ότι τα κονδύλια διατίθενται μόνο για τους επιχειρηματικούς ομίλους και όχι για τις λαϊκές ανάγκες», όπως είπε ο κος Κ. Παπαδάκης, όλοι οι άλλοι, αν και προέρχονται από διαφορετικά κόμματα εκεί εμφανίζονται σαν μία «Εθνική Ομάδα», με ευρωπαϊκό προσανατολισμό και αμβλυμμένες τις επιμέρους διαφωνίες τους.

Η κοινή συνισταμένη είναι το όφελος της Ελλάδος και «πιέζουν να κλείσει η συμφωνία του προϋπολογισμού πριν τις ευρωεκλογές, όσο το δυνατόν πιο ψηλά και να είναι πιο κοντά στη θέση του Κοινοβουλίου και όχι της Κομισιόν, η οποία ζητά και περαιτέρω συρρίκνωση των κονδυλίων του προϋπολογισμού», όπως χαρακτηριστικά είπε ο κος Δ. Παπαδημούλης. Χαρακτήρισε δε την πρόταση της Κομισιόν όχι πολύ καλή «γιατί προσπαθεί να κάνει περισσότερα πράγματα με λιγότερα λεφτά, πράγμα πολύ δύσκολο».

Επίσης, ο κος Παπαδημούλης μας πληροφόρησε για «την στάση του Κοινοβουλίου, το οποίο έχει εγκρίνει τη χορήγηση περισσότερων χρημάτων στην έρευνα, καινοτομία ή εμβληματικά προγράμματα (π.χ. erasmus plus) τα οποία παράγουν μία προστιθέμενη αξία θετική για την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε μία περίοδο που αυτή αμφισβητείται έντονα». 

Στο ίδιο μήκος κύματος, αλλά πολύ πιο τολμηρός ως προς το ύψος του προϋπολογισμού, ήταν ο κος Μ. Κεφαλογιάννης. Εξηγώντας τη θέση του τόνισε πως «με 1.5% προϋπολογισμό δεν κάνουμε τίποτα. Αυτό ήταν όταν σκέφθηκαν να ξεκινήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση το 1962 και είχαν μόνο την κοινή αγροτική πολιτική. Αυτό το νούμερο, όχι απλώς πρέπει να διπλασιαστεί, αλλά να πολλαπλασιαστεί, να προχωρήσουμε σε πολιτικές ολοκλήρωσης και να συμφωνήσουμε με τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου. Και η Ευρώπη και η Ελλάδα χρειάζονται μία επανάσταση. Εμείς για να γίνουμε ένα κράτος πολυτελείας προσελκύοντας τους πάντες με ασφάλεια και ποιότητα υπηρεσιών και η Ευρώπη για να ξαναβρεί τη θέση της στον κόσμο». 

Επεσήμανε τον κίνδυνο τόσο για την Ευρώπη όσο και την Ελλάδα, αν επιμένουν στο να μην κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές. «Η Ευρώπη κινδυνεύει να πάθει αυτό που παθαίνει όποιος δεν εκσυγχρονίζεται. Κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Και ο προϋπολογισμός κινδυνεύει να είναι ο καταλύτης. Επειδή είχαμε αυτό τον προϋπολογισμό, επειδή δεν προχωρήσαμε τις ευρωπαϊκές πολιτικές ολοκλήρωσης, οποιαδήποτε κρίση ξεσπάει στον κόσμο, η Ευρώπη τη βιώνει με τον πιο δραματικό της τρόπο». Όσο δε για την Ελλάδα ήταν κατηγορηματικός. «Αν δεν βάλουμε μυαλό και αν δεν κάνουμε αυτά που πρέπει να κάνουμε, το 2022 θα παρακαλάμε για μνημόνιο και δεν θα βρίσκουμε».

Ο κος Μ. Κύρκος, από το Ποτάμι, συμφώνησε και αυτός ότι «είναι σημαντικό να κρατήσουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο το ποσό που θα πάρουμε», τονίζοντας όμως ότι εξίσου σημαντική πρέπει να είναι «η συζήτηση την επόμενη μέρα για το τι θα κάνουμε τα χρήματα αυτά, γιατί οι παθογένειές μας αποτυπώνονται στο πως χρησιμοποιούμε τα κονδύλια. Τέσσερα χρόνια αυτή η κυβέρνηση χάιδευε το πελατειακό κράτος, χωρίς να κάνει καμία τομή. Αν δεν γίνουν τομές δεν θα υπάρξει καμία ανάπτυξη στη χώρα, γιατί οι γείτονες τρέχουν και εμείς έρπουμε».

Και συνέχισε επισημαίνοντας πόσο επιτακτική είναι ανάγκη συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης: «Αν θέλουμε κάποια στιγμή η Ευρώπη να ανταγωνιστεί τις άλλες υπερδυνάμεις, πρέπει να κάνουμε την τομή και να πούμε ότι θα προχωρήσουμε σε ένα ευρωπαϊκό οικοδόμημα το οποίο μπορεί να έχει κοινό Υπουργό οικονομικών, μία οικονομική πολιτική, ένα ευρωμόλογο, ώστε να υπάρχει η απαραίτητη εμπιστοσύνη και να βοηθηθούν και οι χώρες που αντιμετωπίζουν πιο μεγάλα προβλήματα. Όσο μεταθέτουμε αυτή τη συζήτηση προς το μέλλον τόσο και οι όροι τους οποίους θα αποδεχθούμε, όταν γίνει, θα είναι χειρότεροι».

Συνοψίζοντας, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι, παρ' όλες τις αδυναμίες που έχει η Ε.Ε., όπως είναι η γραφειοκρατία, οι καθυστερήσεις στη λήψη αποφάσεων, τα υψηλά λειτουργικά κόστη, οι διαφωνίες μεταξύ των θεσμοθετημένων οργάνων, η απουσία κοινής οικονομικής πολιτικής, η αμφισβήτηση της πολιτικής ενοποίησης, αυτή εξακολουθεί να αποτελεί ένα μοναδικό, συνεχώς εξελισσόμενο, πολιτικό σύστημα, θεμελιωμένο πάνω στην ειρηνική συνεργασία και βασισμένο σε ανθρωπιστικές και προοδευτικές αξίες, το οποίο προσφέρει τεράστια οφέλη όχι μόνο στους ευρωπαίους πολίτες, αλλά και σε πολλά μέρη του κόσμου, όπου υπάρχει ανάγκη. 

Η ελεύθερη διακίνηση των πολιτών, κεφαλαίων, εμπορευμάτων, το κοινό νόμισμα, η εύρεση εργασίας σε οποιαδήποτε χώρα ανήκει στην Ένωση, τα κοινοτικά και εκπαιδευτικά προγράμματα, οι κοινοτικές οδηγίες, η χρηματοδότηση μέσω των διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων για έργα υποδομών, ενίσχυση της καινοτομίας, επιχειρηματικότητας, δημιουργίας θέσεων εργασίας, η γεωπολιτική προστασία, η μεγάλη σε διάρκεια ειρήνη σε μία ήπειρο που μαστιζόταν από τους πολέμους, η οικονομική και κοινωνική αλληλεγγύη είναι μερικά από τα προνόμια που απολαμβάνουμε ως Ευρωπαίοι πολίτες και δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε πως θα ήταν η ζωή μας χωρίς αυτά. Και πιο συγκεκριμένα η χώρα μας έχει ευεργετηθεί από την Ε.Ε., σε πολλαπλά επίπεδα.

Λόγω όμως όλων των προαναφερθέντων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ε.Ε., επιβάλλεται να γίνει αντιληπτό το πόσο κρίσιμες είναι αυτές οι εκλογές και να μην αντιμετωπιστούν χαλαρά και με στόχο τη διαμαρτυρία ή επιβράβευση της κυβέρνησης. 

Πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε η Ευρώπη να παραμείνει δημοκρατική, ποια θα είναι η δική μας θέση σε αυτήν και να συνειδητοποιήσουμε ότι σαν Ευρωπαίοι πολίτες έχουμε λόγο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ε.Ε. και αυτό μπορούμε να το πετύχουμε μόνο μέσω των Ευρωβουλευτών που θα στείλουμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν ενστερνιστεί τις αξίες της Ε.Ε. και να διαθέτουν τα απαιτούμενα προσόντα ώστε να δουλέψουν με στόχο μια ουσιαστικά πολιτικά και οικονομικά ενωμένη Ευρώπη.

Και όπως λέει μία αφρικάνικη παροιμία: «Αν θες να πας γρήγορα, πήγαινε μόνος. Αν θες να πας μακριά, πήγαινε με άλλους». Έτσι και εμείς, όλοι μαζί πρέπει να αποφασίσουμε σε ποια Ευρώπη θέλουμε να ζήσουμε και πόσο μακριά θέλουμε να την πάμε στο μέλλον.

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης και κινητοποίησης των πολιτών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει δημιουργήσει, σε 24 γλώσσες, την πλατφόρμα aftitiforapsifizw.eu καθώς και τη διαδραστική ιστοσελίδα «Τι κάνει η Ευρώπη για μένα», με εκατοντάδες, σύντομα παραδείγματα του πώς επηρεάζει θετικά τη ζωή μας η Ε.Ε.