Εκκεντρικό εικαστικό δίδυμο. Πατέρες της σύγχρονης βρετανικής τέχνης. Σταρ. Θεμελιωτές της εννοιοκρατικής αβαν-γκάρντ. Πολλοί είναι οι χαρακτηρισμοί που τους έχουν αποδοθεί κατά καιρούς. Ακόμα περισσότεροι οι κόσμοι στους οποίους μπορεί κανείς να δραπετεύσει στα έργα τους. «Γιορτάζοντας» στις 17 Σεπτεμβρίου τα 70ά γενέθλια του, ο Γκίλμπερτ Προς εισέρχεται στην όγδοη δεκαετία του βίου του ακολουθώντας τον συνεργάτη και σύντροφό του Τζορτζ Πάσμορ, που έχει «πατήσει» τα 71. Τρέχουμε στο random 25+1 χαρακτηριστικές πληροφορίες από τον περιπετειώδη δημιουργικά βίο τους, που ζυγώνει τον μισό αιώνα.
England, 1980
Πιστοποιητικά γέννησης; Ο Γκίλμπερτ Προς γεννήθηκε στο Σαν Μαρίνο των ιταλικών Άλπεων, 17 Σεπτεμβρίου 1943. Ο Τζορτζ Πάσμορ στο Ντέβον της Αγγλίας, 8 Ιανουαρίου 1942.
Ο Σεπτέμβρης τους πάει πολύ. Η πρώτη τους γνωριμία πραγματοποιήθηκε στις 25 του μήνα εν έτει 1967 στο φημισμένο πανεπιστήμιο Saint Martin’s του Λονδίνου, όπου παρακολουθούσαν μαθήματα γλυπτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών του ιδρύματος.
Δημιούργησαν από κοινού το πρώτο τους έργο το 1969. Η «Ζωντανή Γλυπτική» τους βρίσκει να μιμούνται τις κινήσεις μιας μαριονέτας έχοντας βάψει με χρυσό τα πρόσωπα και τα χέρια τους. Μια εικαστική δήλωση για τη συμπόρευση τέχνης και προσωπικής ζωής.
Φτιάχνοντας ένα ολόδικό τους μεταπόπ καλλιτεχνικό κοκτέιλ από φωτογραφία, γλυπτική, σχέδιο και τσιτάτα συνθήματα κατέκτησαν τη διεθνή αναγνώριση.
1991, Νέα Υόρκη, ποζάροντας στον φακό του Abe Frajndlich
Ύμνησαν το σπέρμα, τα σκατά και τα ούρα ως υλικά καλλιτεχνικής δημιουργίας. Όταν ρωτήθηκαν «γιατί σκατά;» από εκπροσώπους του Τύπου για τη σειρά έργων «Σκατένιες γυμνές εικόνες» απάντησαν: «”Γιατί με τα σκατά;” ρωτάτε. Αν είχαμε φτιάξει μήλα, θα ρωτούσε κανένας “γιατί μήλα”; Τα μήλα θεωρείτε ότι τα έχει φτιάξει ο Θεός. Τα σκατά όχι».
Σήμα κατατεθέν του ζεύγους, τα τουίντ κουστούμια, πολλά από τα οποία επιμελείται προσωπικά ο ελληνοκύπριος σχεδιαστής Νικόλας Πέτρου.
Τα «φτωχά» αγγλικά του Γκίλμπερτ Προς όταν μετακόμισε από την Αυστρία και τη Γερμανία (όπου βρέθηκε για σπουδές στη σχολή τέχνης Βόλκενσταϊν, στη σχολή Χαλάιν και στην Ακαδημία Τέχνης του Μονάχου) στη Μεγάλη Βρετανία μπορούσαν να γίνουν αντιληπτά μόνο από τον συμφοιτητή του Τζορτζ Πάσμορ. Και έτσι ήρθαν πιο κοντά ο ένας στον άλλον.
Ο Τζορτζ Πάσμορ εγκατέλειψε σε ηλικία 15 ετών το σχολείο. Αργότερα σπούδασε στη σχολή τέχνης για ενήλικες του Ντάρλινγκτον για να καταλήξει στο St. Martins.
Παντρεύτηκαν κατά δήλωσή τους το 2008.
«Είμαστε πολύ καχύποπτοι με όσους δηλώνουν λάτρεις της φύσης. Τέτοιοι άνθρωποι τείνουν να είναι απολυταρχικοί. Σαν τους παπάδες» απάντησαν σε ερώτηση του συγγραφέα Μάικλ Μπρέιζγουελ όταν βρέθηκαν στο αμφιθέατρο του Νέου Κτηρίου του Μουσείου Μπενάκη το 2012.
Η εμμονή τους με τις καρτ ποστάλ και τα φλάιερ κρατά καλά από το 1970 μέχρι σήμερα.
«Κύρια θεματική μας είναι ο κόσμος. Ο πόνος. Η έμπνευσή μας είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που είναι ζωντανοί κάθε μέρα στον πλανήτη, στην έρημο, στη ζούγκλα, στις πόλεις. Ενδιαφερόμαστε για τον άνθρωπο και την πολυπλοκότητα της ζωής» έχουν δηλώσει.
«Δεν πάμε σε μουσεία και κινηματογράφο από το 1979. Δεν θέλουμε να μολυνθούμε. Το άδειο κεφάλι είναι απαραίτητο, αν θες να δημιουργήσεις» δήλωσαν κατά τη διάρκειά της έκθεσής τους «Εικόνες Λονδίνου», όταν παρουσιάστηκαν στην Αθήνα, και στις οποίες πρωταγωνιστούν «σκληρές» λέξεις από τον άγριο κόσμο των μίντια. Για το εγχείρημά τους χρειάστηκε να κλέβουν καθημερινά επί έξι χρόνια αφίσες από τους λονδρέζικους δρόμους. Το σκορ σταμάτησε στις 3.712.
Όταν αποφάσισαν να «ασχοληθούν» με τη βρετανική σημαία και δημιούργησαν τον απαραίτητο ντόρο, δικαιολόγησαν την επιλογή τους με μια ερώτηση. «Όλοι εκμεταλλεύονται τη σημαία, είτε οι δεξιοί, που τη δοξολογούν, είτε οι αριστεροί, που την απεχθάνονται. Γιατί να μην την εκμεταλλευθούμε κι εμείς;».
Ο πειραματισμός τους με την επεξεργασία της εικόνας ξεκινάει το 1971. Κοινωνικός αποκλεισμός, ανεργία, θρησκεία, σεξ, ελπίδα, φόβος, πολιτική, θάνατος και ταυτότητα είναι μερικά από τα «αγαπημένα» θέματα που θα πρωταγωνιστήσουν στα έργα τους.
Πολιτικά συμπαθούν τους Συντηρητικούς.
Είναι άθεοι.
Περφόρμανς, γιγαντιαίες φωτογραφικές συνθέσεις, κολάζ με graphic style αισθητική αλλά και επιχρωματισμένη φωτογραφία. Πρωταγωνιστούν σε όλα. Τα ονομάζουν «γλυπτική».
Έθιξαν το ζήτημα του χουλιγκανισμού μέσα από 13 φωτογραφίες τους στη σειρά «Thirteen Hooligan Pictures» το 2004 εντρυφώντας στον ψυχισμό και το modus vivendi των «σκληρών» της κερκίδας.
Η φωτογραφική δουλειά τους «For Her Majesty» που απαντάται στο έτος 1972 ανήκει στο Τop 10 των πιο ακριβοπληρωμένων φωτογραφικών έργων με αντίτιμο 3,7 εκατομμυρίων δολαρίων.
Οι δημιουργικές πρακτικές και η κοσμοθεωρία τους αποτέλεσαν αντικείμενο του αφιερωματικού φιλμ «With Gilbert & George» του πρώην μοντέλου Τζούλιαν Κόουλ, ο οποίος πόζαρε για το εικαστικό δίδυμο πίσω στο 1986.
«Τέχνη για όλους», ένα από τα χαρακτηριστικά μότο τους.
Στο παρελθόν έγιναν στόχος κριτικής για υποτιθέμενα φιλοφασιστικά στοιχεία στην ταυτότητά τους όπως τα «δίδυμα» κουστούμια και τα σκίνχεντ πρόσωπα που φιγουράρισαν σε φωτογραφικές δουλειές τους.
«Ο λόγος για τον οποίον φτιάχνουμε εικόνες είναι για να αλλάξουμε τους ανθρώπους και όχι για να τους συγχαρούμε για το πώς είναι» έχουν πει εξηγώντας τις εικαστικές προθέσεις τους.
Πηγαίνουν στο σούπερ μάρκετ μόνο μια φορά τον χρόνο και ψωνίζουν όλα όσα χρειάζονται. Το λες και παραξενιά.
Συνέντευξη των Gilbert & George στο BBC και τον δημοσιογράφο Μαρκ Λόσον
