Αρχειο

Facebookaristas

Σκωπτική σημειολογία (κράξιμο) για τον ανθρώπινο συνωστισμό γύρω σου

Γιώργος Μπάκας
6’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

ΑΝΝΑ ΡΟΥΦΙΑΝΝΑ

H Άννα λατρεύει να ασχολείται με τις ζωές των άλλων περισσότερο από ό,τι με τη δική της. Παρακολουθεί ιδεοψυχαναγκαστικά όλα τα posts των φίλων της, διαβάζει όλα τα σχόλια, κατασκοπεύει τα προφίλ, τις φωτογραφίες, τα ενδιαφέροντα, ακόμη και αν χρειαστεί να ξημερώσει μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, αποκτώντας πολύτιμες πληροφορίες για τον τέταρτο ξάδερφο μιας δεύτερης ξαδέρφης της (από το άλλο το σόι) που μόλις ξέρασε πέντε σφηνάκια Jägermeister στην τοποθεσία Club Sandwich. Σε αντίθεση με τη Λέτα που κάνει solo καριέρα στο μόντελινγκ του Οίκου Ζούκερμπεργκ, η Άννα συνηθίζει να ανεβάζει φωτογραφίες παρεΐστικες, ακόμα και με ανθρώπους που μόλις έχει γνωρίσει, αποδεικνύοντας πόσο ευτυχισμένη είναι δίπλα σε ανθρώπους που αγαπάει και ας αγνοούν το όνομά της. Πρόσφατη έρευνα του Τμήματος Γραβατοδεσίας του Τ.Ε.Ι. Φαρσάλων, έδειξε πως οποιοδήποτε άγνωστο υποκείμενο βρεθεί κοντά της σε μικρότερη απόσταση των 5 μέτρων έχει 95% πιθανότητες να tag-αριστεί σε φωτογραφία της μέσα στο επόμενο 24ωρο. Η Άννα δεν ήταν ποτέ έξυπνη στο σχολείο, αλλά δεν ήταν ποτέ έξυπνη και στο σπίτι, οπότε δικαιολογείται η έλλειψη διακριτικότητας και η ασθενής αντίληψη μιας στοιχειώδους λογικής που προτείνει «όταν ξεβρακώνεσαι στα social media, να αφήνεις τους άλλους ντυμένους». Αγνοώντας αυτόν τον άγραφο κανόνα, όταν θέλει να πει κάτι η Άννα, δεν θα στείλει προσωπικό μήνυμα στο Inbox, αλλά θα το κοινοποιήσει στον Τοίχο, εκθέτοντας τους πάντες ανεπανόρθωτα: «Τι έγινε με τις αιμορροΐδες σου, όλα καλά;», «Πότε θα πάμε στο μαγαζί εκείνου του βλάκα που έλεγες;», «Σου πήρα σερβιέτες, τι ώρα να έρθω από το σπίτι;». Αν βρει και κούτρα wi-fi, την έβαψες! Από τη Γαύδο μέχρι το Διδυμότειχο, θα μάθουν όλοι οι άσχετοι πως τρως καζάν ντιπί στην τοποθεσία Patisserie Mon Amie, μαζί με τη Rena Dourou και τον John Dragasakis.

n


ΛΕΤΑ ΣΤΑΡΛΕΤΑ

Η Λέτα ευλογεί το facebook που κατάφερε να τη μετατρέψει εν μία νυκτί σε celebrity χωρίς να χρειαστεί να πασχίσει ποτέ για κάτι δημιουργικό στη ζωή της, αν εξαιρέσεις μερικές γνώσεις που διαθέτει στο Photoshop, προκειμένου να ρετουσάρει ρυτίδες, μπιμπίκια και σπυριά. Αν κάνεις ένα γρήγορο scroll down στον Τοίχο της, σου δημιουργείται η ψευδαίσθηση πως η ζωή της είναι ένα ασταμάτητο και αχαλίνωτο πάρτι, αλλά και η απορία για το πότε ακριβώς συντελείται αυτό το πάρτι, τη στιγμή που βρίσκεται μονίμως online. Ό,τι και αν κάνει, όπου και αν βρεθεί, φροντίζει να το κοινοποιήσει, σε συνδυασμό με φωτογραφίες που την κολακεύουν και κείμενα που μαρτυρούν μια ευαίσθητη, λεπτή και ποιητική φύση. Αφού μοιραστεί το μεγάλο γεγονός της ημέρας («Espresso στη βεράντα, μουτς!», «Μαγείρεμα με Chrysa Tsoutsouni, είμαστε τρελές!», «It’s raining men ;-)», ή δημοσιεύσει φωτογραφία από το οικογενειακό της άλμπουμ, απολαμβάνοντας σχόλια όπως «αααααχχχχ τι γλυκούλι που ήσουν ρε φιλενάδα;», αναμένει ηδονικά έναν καταιγισμό likes από φίλους της, κοινώς από ένα σωρό κωλομπαράδες που γνώρισε κάποιο βράδυ στη Βαλαωρίτου, μόνο και μόνο για να τους προσθέσει στη λίστα των 1000+ ενισχυτών αυτοπεποίθησης. Δεν θέλω να το πω, αλλά σοβαρές επιστημονικές μελέτες συνδέουν τη συμπεριφορά της Λέτας με τη συμπεριφορά τετράποδων που, στερούμενα μιας υγιούς σεξουαλικής ζωής, τρίβονται σε μαξιλάρια και γόνατα ανθρώπων προς ανακούφιση. Δεν θέλω να το πω, αλλά όπως οι σταρλετίτσες πηδούσαν τη δεκαετία του ’30 από την πινακίδα του Χόλιγουντ, όταν έσβηνε το άστρο τους πριν καλά-καλά ανάψει, έτσι και η Λέτα θα αργοσβήσει σαν καμένο led, όταν ο ψηφιακός κόσμος του facebook γίνει πια παρελθόν. Δεν θέλω να το πω, αλλά «go die, Λέτα!».

n


ΜΑΤΟΥΛΑ ΑΙΣΘΗΜΑΤΟΥΛΑ

Η Ματούλα μοιάζει να ξεπήδησε μέσα από τις σελίδες κάποιου Άρλεκιν, αφού βρίσκεται μονίμως σε μια ψυχική αναστάτωση που δεν ξέρεις αν πηγάζει από κάποιο χωρισμό ή αν είναι πληγωμένη κατά φαντασίαν. Μονίμως αισθαντική, ρομαντική και ερωτευμένη με τη θλίψη, αναπαράγει φιλοσοφικά και λογοτεχνικά τσιτάτα και καταγράφει αποκαλυπτικές εμπειρίες, σκέψεις, συναισθήματα που δύσκολα θα έγραφες ακόμη και σε ένα ημερολόγιο, υπό τον φόβο τυχόν διάρρευσης. Καλημερίζει τους φίλους της με ένα όμορφο ηλιοβασίλεμα, τους καληνυχτίζει με τους στίχους κάποιου τροβαδούρου του έρωτα και εμπλουτίζει κάθε post της ημέρας με τον πρέποντα λυρισμό («Σκόρπια λόγια, βουβά ρολόγια, μια παπάγια μουχλιασμένη σε έναν πίνακα του Γκόγια», «Μαχαιριά στην καρδιά, ο θάνατος του Κονγκολέζου ποιητή Μαχμούτ Κοάλα Λουμπαλιά»). Ανάμεσα σε όλα τα άλλα, η Ματούλα πάσχει από μια ακατάσχετη νοσταλγία για το παρελθόν, χαρακτηρισμένη από τους γιατρούς και ως «βαριάς μορφής πρόωρη γήρανση με εμφανή σημάδια ηλιθιότητας». Ξεθάβει και ανεβάζει φωτογραφίες από το γυμνάσιο, από εκδρομές, από σχολικά και φοιτητικά πάρτι, κάνοντας ρόμπα όλους τους φίλους της που εκείνη την εποχή φορούσαν το πουκάμισο μέσα από το παντελόνι και τις φίλες της που άφηναν μουστάκι πριν γίνει μόδα από τους χίπστερς. Όπως παρατηρείται στις περισσότερες γυναικοπαρέες, που μόλις μια τσούπρα βρει γκόμενο εξαφανίζεται για καιρό και επιστρέφει αφού χωρίσει απαιτώντας friends reunion, έτσι και η Ματούλα, μόλις της κάτσει το αρσενικό, θα πατήσει μια καλή «διαγραφή λογαριασμού» στο facebook, μετανιωμένη που μοιράστηκε όλα της τα σώψυχα με ένα κάρο αγνώστους. Έπειτα από μερικούς μήνες θα επιστρέψει ξανά με την καρδιά χίλια κομμάτια και θα αρχίσει πάλι τις κλισέ παπαροσοφίες για τον έρωτα, τις σχέσεις και τους άντρες που δεν την καταλαβαίνουν...

n


ΜΑΚΗΣ ΑΤΟΜΑΚΗΣ

Αν το facebook ήταν σκηνή θεάτρου και οι «friends» θεατές, φαντάσου έναν showman που κατεβαίνει στο κοινό και αρχίζει να χαστουκίζει όποιον δεν τον προσέχει. Θέλοντας να βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο της προσοχής, ο Μάκης έχει βαλθεί να πείσει όλο τον ψηφιακό ντουνιά για το πόσο φοβερός, ταλαντούχος και πνευματώδης τύπος είναι, αναρτώντας posts με απόψεις επί παντός του επιστητού και σχολιάζοντας με παροιμιώδη νηφαλιότητα τα τεκταινόμενα στην πολιτική, τον αθλητισμό, τις τέχνες και πάει κλαίγοντας. Όπως η Λέτα έτσι και αυτός, νιώθει σαν ένας μικρός celebrity του facebook, σαν παρουσιαστής ενός 24ωρου ηλεκτρονικού μαγκαζίνο, φαντασιωνόμενος γκομενίτσες να περιμένουν εναγωνίως κολλημένες στην οθόνη τους την επόμενη κίνησή του, το επόμενο statement, το νέο του φιλοσοφικό απόφθεγμα/ευφυολόγημα. Το κάθε like που εισπράττει συνιστά επιβεβαίωση μιας προικισμένης φύσης και λειτουργεί σαν ένεση αυτοπεποίθησης και ψυχολογικής ανάτασης, ενώ η διαπίστωση πως η επιδειξιμανία του έχει ενισχύσει το προφίλ του και στον μη εικονικό κόσμο τον κάνει να ξοδεύει ακόμη περισσότερη φαιά ουσία πάνω στο self promotion, εξαρτημένος από το αδηφάγο κοινό του. Επειδή όμως τίποτα σε αυτήν τη ζωή δεν είναι τσάμπα, στο πλαίσιο του «δούναι και λαβείν» ο Μάκης θα αφιερώσει, βάσει καθιερωμένου προγραμματισμού, ένα κομμάτι της ημέρας ανταποδίδοντας τα likes στους οπαδούς του και έτσι θα νιώθει σίγουρος πως, όταν ξανανοίξει τον υπολογιστή, θα έχει πλημμυρίσει η μπλε μπάρα με τα κόκκινα σημάδια της επιτυχίας. Όσοι πιστεύουν πως όλο αυτό το σόου αυτοπροβολής αποτελεί ερωτικό κάλεσμα, όπως της Λέτας, είναι γελασμένοι. Ο Μάκης αγαπάει τόσο πολύ τον εαυτό του, που αρνείται πεισματικά να τον μοιραστεί με άλλους. Ως εκ τούτου, εξασκεί την τέχνη του αυνανισμού, και σε εγκεφαλικό αλλά και σε σεξουαλικό επίπεδο.

n


ΘΩΜΑΣ FANTHOMAS

Ο Τοίχος του Θωμά μοιάζει εγκαταλειμμένος σαν παλιό ημερολόγιο, δίνοντας την αίσθηση του πολυάσχολου ανθρώπου που δεν έχει χρόνο για socializing στο διαδίκτυο ή ανθρώπου που προτιμά την αληθινή επαφή και τις «υγιείς» κοινωνικές σχέσεις. Αν παρατηρήσεις λίγο πιο προσεκτικά, θα διαπιστώσεις πως ο Θωμάς έχει πάρει πολύ πιο σοβαρά την υπόθεση facebook από όσο νόμιζες. Μπορεί να κάνει posts πολύ αραιά, αλλά φροντίζει τη σελίδα του με ευλαβική επιμέλεια, με καθαρά κείμενα, σωστή ορθογραφία, πεζοκεφαλαία γράμματα, σωστά διαστήματα. Ποστάρει κάτι αφού καταλήξει έπειτα από ώρες διαβούλευσης με τον σοφιστικέ εαυτό του για το μέγεθος του εντυπωσιασμού που θα προκαλέσει, και ειδικά στο γυναικείο φύλο. Ανεβάζει τραγούδια που έχουν κυκλοφορήσει λίγες ημέρες πριν και προτείνει ταινίες που έχουν rating τουλάχιστον πάνω από 8 στο Imdb. Στα άλμπουμ του δεν διατηρεί καθόλου προσωπικές φωτογραφίες, μονάχα καλλιτεχνικές, ενώ συνηθίζει κατά καιρούς να κάνει ξεσκαρτάρισμα διαγράφοντας παλιά posts και φωτογραφίες που θεωρεί πως δεν τον αντιπροσωπεύουν πλέον. Ο Θωμάς είναι μονίμως offline στο chat, αλλά παρακολουθεί αθόρυβα και με αρρωστημένη μανία καθετί που ανεβάζουν οι γνωστοί και άγνωστοι φίλοι του, δεν κάνει σχόλια ποτέ στα posts των άλλων φοβούμενος μην μπλέξει με τον Μίστερ Μυγάκι και, αν κάνει, θα το επεξεργαστεί επί ώρες κατασπαταλώντας όλο τον ελεύθερο χρόνο του. Η καθυστερημένη (με max limit τα 5 λεπτά) ανταπόκριση των φίλων του σε κάποιο προσωπικό του post αρκεί για να θέσει σε λειτουργία έναν περίπλοκο μηχανισμό αυτοαμφισβήτησης, με αποτέλεσμα να το διαγράψει αμέσως, να πέσει σε βαριά κατάθλιψη για την κακή επιλογή του και να χαθεί για μήνες. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις Φαντομάδων που έχουν διαγράψει ολόκληρο λογαριασμό ως αυτοτιμωρία για κάποιο post με μηδενικά likes.

n


ΜΙΣΤΕΡ ΜΥΓΑΚΙ

Πλειστάκις έχει παρατηρηθεί πως τη στιγμή που οι χρήστες του facebook ανακράζουν εν είδει σχολιασμού «χαχαχαχαχαχα», «χιχιχιχιχιχι», «κλαίω!!!!!!», διατηρούν νυσταγμένες χλωμές εκφράσεις που αποπνέουν πλήξη, μιζέρια και μοναξιά. Στον αντίποδα αυτής της υποκριτικής στάσης βρίσκεται ο Μίστερ Μυγάκι, ο οποίος, αντί να σπάσει το κεφάλι του στον τοίχο, εκτονώνεται στον Τοίχο του facebook βγάζοντας όλη τη χολή και όλη την οργή του για ό,τι του συμβαίνει με ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές. Εν βρασμώ ψυχής, θα τα χώσει σε όλους και όλα, θα ειρωνευτεί, θα μαλώσει με τους πάντες στις φόρμες σχολιασμού, βρίζοντας, εκτοξεύοντας προσβλητικούς χαρακτηρισμούς και βιάζοντας με βαναυσότητα ακόμα και τον πιο χαλαρό διάλογο σε ένα post για τις top 10 παραλίες του κόσμου («Οι παραλίες μας μάραναν, εδώ δεν έχουμε να φάμε!») ή για τον τελικό του Champions League («Για το μνημόνιο έχεις να πεις κάτι;»). Παρακολουθώντας με ενδιαφέρον την πολιτική επικαιρότητα θα καταγγείλει πολιτικούς, θα γράψει σχόλια συγκεχυμένης πολιτικής προέλευσης που διατρέχουν όλο το κομματικό φάσμα, θα αποκαλέσει πρόβατα όλους αυτούς που δεν ξεσηκώνονται καθισμένοι όλη μέρα μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους(;) και θα δείξει ευαισθησία σε ζητήματα προσωπικών δεδομένων, ανεξαρτήτως αν έχει συνεργαστεί ασυνείδητα στη σύνταξη του ηλεκτρονικού του φακελώματος περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω, το Μυγάκι του facebook περνάει στον ψηφιακό κόσμο απαρατήρητο μην καταφέρνοντας να αποσπάσει την προσοχή ή τα likes των φίλων του, που τον αποφεύγουν πλέον και στην πραγματική ζωή. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζει απτόητα και με ανεξάντλητη αντοχή έναν αδιάκοπο, μοναχικό και αντιπαραγωγικό αγώνα αλλαγής του πολιτικού καθεστώτος και της ζωής του εν γένει.

n