Πλατεία Ταξίμ: Τα παιδιά με τα κόκκινα μάτια

Είναι η τρίτη νύχτα που η Εμινέ παραμένει στο οδόφραγμα στην Πλατεία Ταξίμ, στην πλευρά που ξεκινά ο εμπορικός πεζόδρομος της Ιστικλάλ, ακριβώς εκεί που συνεργεία του Δήμου είχαν κρεμάσει τις προηγούμενες μέρες κόκκινα και μπλε σημαιάκια για να καλοδεχτούν τους τουρίστες. Μόνο που τώρα το πιο κεντρικό σημείο της Κωνσταντινούπολης δεν είναι πια τουριστική ατραξιόν, αλλά μια μαύρη τρύπα για χιλιάδες νέους, που διαδηλώνουν με μανία εναντίον του «εφέντι Ερντογάν» -όπως ειρωνικά γράφουν για τον Τούρκο πρωθυπουργό τα συνθήματα στις κατάστικτες βιτρίνες– και βέβαια εναντίον της Αστυνομίας, που έπνιξε με χημικά την πλατεία, ποδοπάτησε τους διαδηλωτές, για άλλη μια φορά σημάδεψε κατευθείαν στο ψαχνό.

Η Εμινέ είναι ένα κορίτσι με σγουρά μαλλιά, φοιτήτρια Μαθηματικών, που φορά την τσάντα χιαστί σαν σακίδιο κι έχει κατακόκκινα μάτια. Από την αϋπνία και τα χημικά. Όλοι εδώ έχουν κόκκινα μάτια. Η μυρωδιά από το καμένο σού φράζει τον λαιμό. Η άσφαλτος και οι πλάκες του πεζοδρομίου σε ολόκληρο το κέντρο της Κωνσταντινούπολης ξερνούν δακρυγόνα κι εκείνο «το πορτοκαλί χημικό», όπως λένε οι διαδηλωτές. Οι περισσότεροι φορούν χειρουργικές μάσκες και μαντήλια. Και βήχουν ασταμάτητα.

Δεν υπάρχει υποκατάστημα τράπεζας, κτίριο δημόσιας υπηρεσίας, μπουτίκ ρούχων δυτικής φίρμας και ακριβό κοσμηματοπωλείο πέριξ της Ταξίμ που να μην έχει καταστραφεί, μετά τη δολοφονική επέμβαση της Αστυνομίας. Στα οδοφράγματα σιγοκαίνε σκουπίδια και τραπέζια από καφετέριες. «Δολοφόνοι», «Ταγίπ, δολοφόνε», «Εμείς, Ταξίμ», «Πωλούνται σφαίρες», «Το σπρέι πιπεριού τσιτώνει το δέρμα» γράφουν τα συνθήματα στις στάσεις των μέσων μεταφοράς και στις θρυμματισμένες τζαμαρίες των τραπεζών, δίπλα σε διαφημιστικά μπάνερ καταναλωτικών δανείων. Κάθε τόσο ακούγεται ο υπόκωφος ήχος του σπασίματος, πολλοί τρέχουν προς τα εκεί, άλλοι χειροκροτούν κι ύστερα το βουητό κοπάζει. Κάποιοι άλλοι στήνουν κυκλικό χορό, κουνώντας κόκκινα μαντήλια και φωνάζοντας «ελευθερία». Τα παιδιά με τα κόκκινα μάτια ξαγρυπνούν στα οδοφράγματα. «Η Τιτίκα και ο Μάριος στα οδοφράγματα».

Αργά το βράδυ του Σαββάτου οι δυνάμεις της αστυνομίας είχαν αποτραβηχτεί στις παρυφές της Πλατείας Ταξίμ, μακριά από τα βλέμματα των διαδηλωτών. Αστυνομικοί στέκονταν όρθιοι πίσω από σιδερένια κάγκελα, που έκοβαν την πρόσβαση στους κάθετους δρόμους. Κάποιοι κοιμούνταν κάτω στο δρόμο, μετά από τις τυφλές επιχειρήσεις κατά των διαδηλωτών.

«Γράψτε ό,τι περισσότερο μπορείτε. Μεταδώστε ότι η αστυνομία ρίχνει στο ψαχνό» λέει η Εμινέ. «Το φίλο μου τον έριξαν κάτω αστυνομικοί και τον χτυπούσαν στο πρόσωπο με τα κοντάκια των τουφεκιών που εκτοξεύουν δακρυγόνα. Υπάρχουν εκατοντάδες τραυματίες, κάποιοι τυφλώθηκαν», ο Χουσέν. Περιγραφές απανωτές, σαν πολυβόλο, «κάντε ό,τι μπορείτε», ξανά και ξανά. Τις πρώτες ώρες των ταραχών, το πρωινό της Παρασκευής, στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης είχε πέσει το δίκτυο του ίντερνετ, σε ορισμένες γειτονιές κόπηκε ακόμη και το ηλεκτρικό ρεύμα. Κανάλια και εφημερίδες στην αρχή υποβάθμισαν τη στάση της αστυνομίας. Το ίδιο απόγευμα δεν μπορούσαν να συνεχίσουν να το κάνουν.

«Η επανάσταση δεν θα μεταδοθεί στην τηλεόραση» γράφουν τώρα οι τοίχοι στην Ταξίμ. Καφετέριες και μπαράκια στην Ιστικλάλ και το Πέραν αναρτούν πινακίδες με κωδικούς ασύρματου ίντερνετ. Τα κοινωνικά δίκτυα παίρνουν φωτιά, οι περισσότεροι είναι με ένα κινητό στο χέρι.

Στην Ταξίμ διαδηλωτές έχουν ανάψει μετά τα μεσάνυχτα του Σαββάτου μια μεγάλη φωτιά για να διαλυθεί το νέφος των χημικών. Το εργοτάξιο από όπου ξεκίνησαν όλα, ένα μικρό πάρκο που πρόκειται να ξηλωθεί για να χτιστεί στη θέση του εμπορικό κέντρο, είναι λεηλατημένο. Η πιο μικρή αφορμή για το πιο μεγάλο ξέσπασμα. Βανάκια κρατικών υπηρεσιών είναι αναποδογυρισμένα και καμένα. Ορισμένοι προσπαθούν με σχοινιά να τα φέρουν ακόμη μία τούμπα. Πολλοί διαδηλωτές κοιμούνται εξουθενωμένοι μετά από τρεις μέρες βίαιων επεισοδίων. Χαμίνια με καροτσάκια κάνουν πλιάτσικο στα καλώδια των κατεστραμμένων αυτοκινήτων και τα μέρη που μπορούν πρώτα να αφαιρεθούν. Ένα μικρό πλακάτ αποτυπώνει το σπαρακτικό σπιράλ της οργής: Ταχρίρ-Σύνταγμα-Ταξίμ.

Στην Ταξίμ το πλήθος δεν είναι παντού και πάντα ομοιογενές, αντίθετα ορισμένες σκηνές είναι μάλλον αλλόκοτες. Κυματίζουν σημαίες με το σφυροδρέπανο και απέναντι εθνικιστικά σύμβολα. Συνθήματα φωνάζουν γυναίκες με μουσουλμανικές μαντήλες και άλλες που κρατούν σημαίες με τη φωτογραφία του Κεμάλ…

Η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν, που αντλεί δύναμη από τους μικρομεσαίους συντηρητικούς μουσουλμάνους στα αστικά κέντρα, αποπληρώνει τα τελευταία δάνεια προς το ΔΝΤ και εμφανίζει ανάπτυξη κοντά στο 5%. Βρίσκεται, ωστόσο, στο μάτι του κυκλώνα. Ανταποκριτές ξένων μέσων στα λινκ που στήνονται στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης και αναλυτές μεταδίδουν ότι η εύφλεκτη ύλη για το προχθεσινό ξέσπασμα ήταν πρωτίστως ο αυταρχισμός της κυβέρνησης και ακολούθως η διαφθορά σε όλες τις βαθμίδες του κρατικού μηχανισμού. Στο εκρηκτικό μείγμα προστέθηκαν τελευταία μια σειρά από νομοθετικά μέτρα κατά του αλκοόλ και του καπνίσματος – ο Ερντογάν χαρακτήρισε «αλκοολικούς» όσους πίνουν αλκοόλ. Και την ίδια ώρα, αυξάνονται οι καταγγελίες για λογοκρισία στα μέσα ενημέρωσης και προσβολή της κοινωνικής θέσης των γυναικών.

Ξημερώνει Κυριακή στην Πλατεία Ταξίμ και οι διαδηλωτές βρίσκονται ακόμη εδώ. «Η Τιτίκα και ο Μάριος στα οδοφράγματα». Η πιο μικρή αφορμή για το πιο μεγάλο ξέσπασμα. Και την πιο βίαιη επίθεση των δυνάμεων ασφαλείας εναντίον των αντικυβερνητικών διαδηλωτών. Τα παιδιά με τα κόκκινα μάτια και τα ανοιγμένα κεφάλια είναι ξάγρυπνα στην αρχή ενός γρανιτένιου καλοκαιριού.