Επιγραφή μόνη, ψάχνει παρέα

Στις 5-7 Φεβρουαρίου, το Επιγραφικό Μουσείο, στα Εξάρχεια, άνοιξε τις πόρτες του σε μια πολυσυλλεκτική γιορτή

Περισσότερες από 13.000 επιγραφές. Οι πιο πολλές στα ελληνικά, άλλες στα λατινικά και τα εβραϊκά. Φυλάσσονται στον ίδιο χώρο από το 1885. Η Ακίκο Μόρο από το Τόκιο το γνωρίζει. Ο Ρόμπιν Όσμπορν από την Μελβούρνη και ο Γκρέιαμ Όλιβερ από την Οξφόρδη τις έχουν επισκεφτεί. «Αλλά το βιβλιοπωλείο που είναι ένα στενό πιο πάνω, ούτε μας ξέρει, ούτε μας έχει επισκεφτεί», παραπονιέται η Μαρία Παναγούλη.

Είναι υπάλληλος του Επιγραφικού Μουσείου στην Τοσίτσα 1. Ένα μουσείο μοναδικό στο είδος του στον κόσμο. Άγνωστο στους περισσότερους Αθηναίους αλλά και στους γείτονές του. Το Επιγραφικό Μουσείο βαρέθηκε να περιμένει. Αποφάσισε να κάνει ένα άνοιγμα στη γειτονιά του με μια πολυσυλλεκτική γιορτή από τις 5 έως τις 7 Φεβρουαρίου. 

Άνοιγμα κυριολεκτικό, αφού άνοιξαν οι πόρτες που ενοποιούν τις αίθουσες των εκθεμάτων με τα αίθρια του μουσείου, αλλά και άνοιγμα μεταφορικό: το μουσείο κάλεσε τους γείτονές του όχι μόνο να το γνωρίσουν αλλά και να επιχειρήσουν διαφορετικές αφηγήσεις και διαφορετικές αναγνώσεις σε αυτό. «Βαρεθήκαμε να βλέπουμε μόνο τους ειδικούς επιγραφολόγους να μπαίνουν στο μουσείο. Θέλαμε να μπει και άλλος κόσμος. Από εκεί ξεκίνησε η πρωτοβουλία», εξηγεί η επικεφαλής της καλλιτεχνικής επιμέλειας της εκδήλωσης, Άννα Παπανικολάου – Πετριόλι. 

«Το ενδιαφέρον των επιγραφών είναι μεγάλο αλλά θέλει ψάξιμο», επισημαίνει η Μαρία Παναγούλη, επικεφαλής της ομάδας που επιμελήθηκε την εκδήλωση και εξηγεί γιατί: «Ό,τι απασχόλησε μια κοινωνία κάποτε είναι γραμμένο πάνω στις επιγραφές. Είναι οι εφημερίδες της αρχαιότητας, τα ΦΕΚ της αρχαιότητας. Όπως για παράδειγμα βρήκαμε μια επιγραφή που μιλάει για μια επιδημία της εποχής, κάτι σαν την γρίπη Η1Ν1, και για έναν γιατρό που ήρθε στην Αθήνα για να βοηθήσει, με τις γνώσεις του, την κατάσταση». 

Για τη διοργάνωση της γιορτής έτρεξαν όλοι οι υπάλληλοι του μουσείου, ασχέτως εργασιακής σχέσης: μόνιμοι, έκτακτοι, ασκούμενοι. Όπως η Μαρία Ηλβανίδου, της οποίας η σύμβαση λήγει μόλις τελειώσει η γιορτή: «Θέλαμε το Επιγραφικό Μουσείο αλλά και κάθε μουσείο να μην είναι σαν ένα νησί, μόνο του. Να μην κάνει εκδηλώσεις και να περιμένει πότε θα έρθει ο κόσμος. Θέλαμε να αποτελεί συστατικό της περιοχής στην οποία βρίσκεται. Τι σημαίνει να υπάρχει ένα μουσείο σε μια περιοχή; Τι αντίκτυπο έχει στην καθημερινότητα των κατοίκων; Το γνωρίζουν; Είναι κομμάτι της βόλτας τους; Έχει κάτι να τους πει; Όλα αυτά τα ερωτήματα ήταν η αφετηρία μας». 

Η γειτονιά του μουσείου είναι πεζόδρομος. Από την μια μεριά το Πολυτεχνείο και από την άλλη το Αρχαιολογικό Μουσείο. Και στη μέση οι νεραντζιές και οι μόνιμοι θαμώνες – εξαρτημένοι από ναρκωτικά. Τα τελευταία χρόνια είναι λιγότεροι. Πίεσαν προς αυτήν την κατεύθυνση και οι υπάλληλοι του Επιγραφικού Μουσείου. «Είναι ταυτόχρονα ορατοί και αόρατοι. Είναι η παθογένεια του συστήματος», λέει η Άννα Παπανικολάου – Πετριόλι και η Μαρία Παναγούλη συμπληρώνει, «Έχει κάτι η Τοσίτσα. Δεν ξέρω ακριβώς τι είναι και πώς να το εξηγήσω. Ναι, η Τοσίτσα είναι ήσυχη αλλά συγχρόνως βράζει. Πάντα κάτι γίνεται. Ο στόχος μας είναι κάποια στιγμή η Τοσίτσα να πει κάτι παραπάνω από αυτήν την σιωπή. Να μιλήσει. Θέλουμε να μπορούμε να βγούμε και να μιλήσουμε με τους απέναντι. Κάτι που δεν το είχαμε κάνει όλα αυτά τα χρόνια. Έχουμε απέναντι την Καλών Τεχνών. Δεν ξέραμε κανένα και δεν μας ήξερε κανείς. Τώρα με αυτήν την κίνηση γνωρίσαμε φοιτητές, καθηγητές».

Η Μαρία Παναγούλη τονίζει ότι η όλη διοργάνωση στήθηκε με πολύ προσωπική δουλειά και καθόλου κρατική επιχορήγηση, «Θέλαμε να είναι κάτι που θα γίνει από εμάς, για εμάς. Κάθε φορέας – ιδιώτης που θα έλθει στο μουσείο να έχει τη δυνατότητα να κάνει την δική του πρόταση χωρίς να τον εμποδίσουμε σε τίποτα». 

Μερικές από τις δραστηριότητες του τριήμερου ήταν έκθεση εικαστικών με τη συμμετοχή της Σχολής Καλών Τεχνών και της Σχολής Μηχανικών του ΕΜΠ. «Ιστορίες για περίεργα παιδιά», αφήγηση παραμυθιών του Χρήστου Μουλώτη, «Ανακαλύπτω τα αρχαία παιχνίδια», ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και διαδραστικές εγκαταστάσεις με ήχο και εικόνα από τους 2monochannels.