Λέγεται «Νεκρή Ζώνη», «Πράσινη Γραμμή» ή «Παρεμβαλλόμενη γραμμή του Ο.Η.Ε. στην Κύπρο» και είναι ένα επώδυνο όριο διχασμού. Μια λωρίδα γης χωρίς ζωή, η ζώνη του πένθους μεταξύ των ελεύθερων και των κατεχόμενων από την Τουρκία περιοχών της Κύπρου. Κι ενώ η Λευκωσία εξακολουθεί, μετά την πτώση του τοίχους του Βερολίνου (1989), να είναι η μοναδική πρωτεύουσα της Ευρώπης που παραμένει διχασμένη οι νέοι αρχιτέκτονες οραματίζονται την «Πράσινη Ζώνη» αλλιώς. Πώς θα ήταν αν έπαυε να διαχωρίζει τοπία και οικισμούς από την ανατολή προς την δύση της κυπριακής πρωτεύουσας;
Αυτό το ιδιαίτερο χωρικό τοπίο ιντριγκάρει φαίνεται τους φοιτητές του Πολυτεχνείου, που έβαλαν στόχο να μελετήσουν τις δυνατότητες μετατροπής μία νεκρής, ασυνεχούς ζώνης σε χώρο ενοποιητικό. Οι φοιτητές του 9ου εξαμήνου της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου έκαναν όλη τη χρονιά εργασίες και μελέτησαν διεξοδικά την ταυτότητας που θα αναλάμβανε, πιθανώς, η νεκρή ζώνη στην περίπτωση μιας ενιαίας Λευκωσίας.
«Με ποιον τρόπο η αρχιτεκτονική μπορεί να συμβάλει στην ανάδειξη της νέας ταυτότητας του τόπου αυτού κατά την επαναφορά της στην ζωή της πόλης και των κατοίκων της; Ποιες «υφάνσεις» θα επιτρέψουν τη συρραφή της πόλης;»* Αυτά τα ερωτήματα γεννήθηκαν στους φοιτητές που τώρα παρουσιάζουν το έργο τους στην ελεύθερη έκθεση «Στρατηγικές Συρραφής της Νεκρής Ζώνης» στο σπίτι της Κύπρου.
Αν και αναπάντεχη σκέψη για τους περισσότερους από εμάς, μια νεκρή, ακατοίκητη ζώνη παρουσιάζει μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, αφού όπως λένε οι ειδικοί «αποτελεί μια ‘αυτόνομη’ πλέον οντότητα με χαρακτηριστικά που συνδέονται άμεσα με το δίπολο Μνήμη/ Λήθη, αλλά και με άλλα νοητικά και χωρικά δίπολα (ανοικτό - κλειστό/ κτισμένο - άκτιστο). Αποτελεί έτσι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού που καλείται ‘μη τόπος’ ή ‘τόπος του Κανένα’(no man’s land)».
Το πάχος της γραμμής αυξομειώνεται με τα στενότερα τμήματα της να βρίσκονται εντός των τειχών της Λευκωσίας, σαν κενός τόπος με κτίσματα ερείπια και γη χέρσα. Κι αν οι δυο κοινότητες αντικρίζουν η μια την άλλη, από το 1974 και μετά, μέσα από χαρακώματα και συρματοπλέγματα, τίποτα δεν εμποδίζει τους φοιτητές να τις οραματιστούν ενιαίες.
Με αφορμή την έκθεση θα πραγματοποιηθεί και ημερίδα με θέμα «Σχεδιάσματα για την Πράσινη Γραμμή» με στόχο τη συμβολή στον διάλογο και στην προβληματική που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια γύρω από την Πράσινη Ζώνη και τη διατύπωση προτάσεων στρατηγικών «συρραφής» της στο πλαίσιο μιας μελλοντικής ενιαίας Λευκωσίας. Είναι μάλιστα η πρώτη φορά που συλλογικά και σε επίπεδο εξαμήνου η Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ εμπλέκεται με το ζήτημα της νεκρής ζώνης.
Ως περιοχή παρέμβασης, επιλέχτηκε το τμήμα που ξεκινάει από την πύλη της Πάφου και το ξενοδοχείο Λήδρα Παλλάς. Το τμήμα αυτό αφού διασχίσει την εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας, φτάνει στην πύλη της Αμμοχώστου και επεκτείνεται προς βορρά. Κατευθύνεται προς το γραμμικό πάρκο που έχει δημιουργηθεί πάνω στις παλιές σιδηροδρομικές γραμμές της Λευκωσίας, μέχρι τον εγκαταλειμμένο οικισμό της Ομορφίτας, εντός της πράσινης ζώνης και την περιοχή που αντιστοιχεί στο Καϊμακλί.
11°
