Η Αθήνα γίνεται η ιδανική αφορμή για μια κινηματογραφική γιορτή

Η Αθήνα είναι η πόλη της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων, η πόλη που έζησαν τις τελευταίες δεκαετίες και την είδαν να εξαπλώνεται προς όλες τις άκρες. Κινηματογράφος είναι ο τρόπος που κατέγραψε καλλιτεχνικά όλη αυτή την εξέλιξη της πόλης. Έτσι, όταν η Αθήνα συναντά τον Κινηματογράφο, δημιουργείται το Φεστιβάλ.

Η ιδέα των Atenistas ήταν το «Φεστιβάλ Αθηναϊκού Κινηματογράφου». Η πόλη γίνεται η ιδανική αφορμή για μια κινηματογραφική γιορτή με σκηνικό την Αθήνα, απ’ τον μικρό τόπο των αρχών του 20ού αιώνα ως τη μητρόπολη του σήμερα. Με την ευγενική υποστήριξη των σημαντικότερων Ελλήνων σκηνοθετών και διανομέων θα προβληθούν κάποιες από τις χαρακτηριστικότερες ταινίες που γυρίστηκαν στην πόλη μας από το 1924 ως το 2011.

Από την Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου ως την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου ο θερινός κινηματογράφος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος «Λαΐς» θα είναι ανοιχτός για τους Αθηναίους, με ελεύθερη είσοδο για να παρακολουθήσουν 10 σημαντικές και αναγνωρισμένες ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ

Παρασκευή 10 Σεπτεμβρίου

20.15: Οι περιπέτειες του Βιλάρ (1924) [24′]. Του Joseh Hepp με τους Νικόλαο Σφακιανό, Νίτσα Φιλοσόφου

Πρόκειται για την παλιότερη ελληνική ταινία που υπάρχει στο αρχείο της Ταινιοθήκης. Ο διάσημος κωμικός της εποχής Νικόλαος Σφακιανός ενσαρκώνει τον Βιλάρ που πιάνει δουλεία σε ένα στεγνοκαθαριστήριο αλλά ερωτεύεται και μπλέκει σε ένα γαϊτανάκι αστείων συμβάντων κυνηγώντας τον έρωτα του. Η αναζήτηση του αρχίζει από τις στήλες του Ολυμπίου Διός και συνεχίζει μέχρι το Φάληρο, και κατορθώνει να δώσει μια δυνατή εικόνα της Αθηνάς του 1920. Η ταινία προβάλλεται με τη ζωντανή μουσική επένδυση του Μηνά Ι. Αλεξιάδη.

20.50: Ο μάγος της Αθήνας (1931) [47΄]. Του Αχιλλέα Μαδρά

Ένας μουσικός-μάγος, ευγενικής καταγωγής (Αχιλλέας Μαδράς), κερδίζει τις καρδιές των γυναικών. Όταν η αγαπημένη του τον εγκαταλείπει για έναν πλούσιο, εκείνος θα κάνει τα πάντα για να την ξανακερδίσει. Η ταινία άρχισε να γυρίζεται το 1922 με τίτλο «Η Τσιγγάνα της Αθήνας». Τα γυρίσματά της δεν ολοκληρώθηκαν αλλά αποσπάσματα συνοδευόμενα με επίκαιρα της Μικρασιατικής Εκστρατείας και Καταστροφής προβλήθηκαν σε διάφορες εκδηλώσεις των ομογενών της Αμερικής Εκείνο που πρέπει να σημειώσουμε είναι ότι η κόπια της ταινίας που κυκλοφόρησε είχε προσθήκη σκηνών ζωγραφισμένες καρέ-καρέ στο χέρι από φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών. Η ταινία προβάλλεται με τη ζωντανή μουσική επένδυση του Μηνά Ι. Αλεξιάδη.

21.40: Μαγική πόλη (1954) [80′]. Του Νίκου Κούνδουρου με τους Γιώργο Φούντα, Μάνο Κατράκη, Θανάση Βέγγο, Μαργαρίτα Παπαγεωργίου και τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκη

Μια λαϊκή συνοικία της Αθήνας (Δουργούτι) αποτελεί το σκηνικό στο οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία ενός σκληρά εργαζόμενου νέου (Γιώργος Φούντας) που βρίσκεται μπλεγμένος σε μια παράνομη δοσοληψία με ένα απατεώνα (Στέφανος Στρατηγός). Με τη βοήθεια των γειτόνων του θα βγει αλώβητος από αυτήν την περιπέτεια και θα κερδίσει την καρδιά της αγαπημένης του (Μαργαρίτα Παπαγεωργίου).

23.00: Wasted youth (2011) [94′]. Των Αργύρη Παπαδημητρόπουλου & Jan Vogel με τους Χάρη Μάρκου, Ιερώνυμο Καλετσάνο, Αρτούρ Κιβιλιόβ, Μαρία Σκουλά, Μαρία Κυρώζη

Καλοκαίρι στην Αθήνα. Ο καύσωνας χτυπάει την πόλη. Ένας έφηβος skateboarder ξεκινά για μία συνηθισμένη μέρα με τους φίλους του. Ένας μεσήλικας προσπαθεί σκληρά για την επιβίωση της οικογένειάς του, με μία δουλειά την οποία απεχθάνεται και με έναν επικείμενο νευρικό κλονισμό. Μία ταινία για μία πόλη και μία κοινωνία που βρίσκονται σε κρίση. Και όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι σκηνοθέτες: «στην ουσία, η ταινία αυτή είναι το πορτραίτο μία πόλης που βρίσκεται στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού. Ταυτόχρονα, πρόκειται για μία ταινία που αναφέρεται στην πραγματική υπόσταση της εφηβείας, τη ζωντάνια και την ενέργεια που σιγοκαίει μέσα της. Η ιστορία ενός εφήβου στην Αθήνα μπορεί, δυστυχώς, να είναι και η ιστορία μιας ολόκληρης γενιάς που παλεύει να κάνει ό,τι κάνουν οι νέοι άνθρωποι, μη γνωρίζοντας ότι το μέλλον τους μπορεί να χαραμιστεί – και, μερικές φορές, κυριολεκτικά χαραμίζεται…». Η ταινία κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Μοντάζ από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου και το Βραβείο Καλύτερου Πρωτοεμφανιζόμενου Ηθοποιού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας το 2011.

Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου

20.30: Ο Γιάννης και ο δρόμος (1967) [ 20′]. Της Τώνιας Μαρκετάκη με τους Γιώργο Βότση, Μαρή Μαυρομιχάλη, Γιούλη Βελισσαροπούλου, Γρηγόρη Βαφειάδη

Είναι η πρώτη ταινία της Τώνιας Μαρκετάκη και είναι μικρού μήκους, και η οποία ολοκληρώθηκε μία εβδομάδα πριν την 21η Απριλίου. Το σενάριο βασίστηκε σε ένα διήγημα του Μενέλαου Λουντέμη. Στην ταινία ακούγεται και το ποίημα του Λουντέμη «Απόψε», σε απαγγελία του Φίλιππου Βλάχου. Ο Γιάννης (Γιώργος Βότσης) της Μαρκετάκη είναι ένας άνθρωπος μόνος που περπατάει στους δρόμους της Αθήνας. Περιφέρεται στην πόλη άσκοπα, σε μια απελπισμένη περιπλάνηση, μια «ψυχογεωγραφία του ρημαγμένου άστεως». Πρόκειται για ένα σινεμά που δεν ακολουθεί τη γραμμική αφήγηση και τη δράση. Η Τώνια Μαρκετάκη δήλωσε σε συνέντευξή της για την ταινία: «Δεν θυμάμαι πια τι ήθελα να κάνω με αυτήν την πρώτη ταινία… ένας άνθρωπος που κολυμπά ανάμεσα στα πράγματα… Περιφέρεται στους δρόμους, βλέπει και αισθάνεται θαμπά, δεν ξέρει που τελειώνει η ονειροπόληση και που αρχίζει η πραγματικότητα. Κι όμως μέσα σε όλα αυτά υπάρχει μια διαύγεια, μια υποσυνείδητη διαύγεια: το πίσω μέρος του μυαλού σου καταγράφει τα μηνύματα, τα επεξεργάζεται ερήμην σου, και το υποσυνείδητο σου καταλήγει να ξέρει αυτό που εσύ δεν ξέρεις…».

20.50: Όλγα Ρόμπαρντς (1989) [80′]. Του Χρήστου Βακαλόπουλου με τους Όλια Λαζαρίδου, Έβρη Σωφρονιάδη, Αντώνη Καφετζόπουλο, Κώστα Τσάκωνα, Σταύρο Τσιώλη

Η Όλγα Ρόμπαρντς (Όλια Λαζαρίδου) είναι η δολοφόνος που κρύβεται πίσω από το θάνατο αράβων μεγιστάνων στην Αθήνα. Ένας διαρρήκτης (Αντώνης Καφετζόπουλος) ανακαλύπτει την ταυτότητά της, και με τη βοήθεια ενός φίλου του (Σταύρος Τσιώλης) αρχίζει να την παρακολουθεί. Ενώ η ταινία διαθέτει μία κλασική δομή, μία υπόθεση με αρχή, μέση και τέλος, είναι αξιοσημείωτος ο τρόπος που χρωματίζεται το ενδιάμεσο. Η σκέψη των ηρώων βγαίνει εκτός ταινίας, υπερβαίνει τα τεκταινόμενα και επικοινωνεί μαζί μας σε ανώτερο επίπεδο, με καθαρά ανθρώπινους και φιλοσοφικούς όρους, σαν εκείνους που πρεσβεύει ο ίδιος ο δημιουργός της. Η ταινία κέρδισε το Βραβείο Φωτογραφίας στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1989.

22.30: Ήσυχες μέρες του Αυγούστου (1991) [108′]. Του Παντελή Βούλγαρη με τους Αλέκα Παϊζη, Θανάση Βέγγο, Θέμις Μπαζάκα, Χρυσούλα Διαβάτη, Ειρήνη Ιγγλέση

Τρεις παράλληλες καθημερινές κι ανθρώπινες ιστορίες, που διαδραματίζονται σε μια έρημη αυγουστιάτικη Αθήνα. Στην πρώτη ιστορία, ένας συνταξιούχος ναυτικός, ο Νικόλας, περιθάλπει με τις ευλογίες της συζύγου του μια δυστυχισμένη μεσήλικη γυναίκα, η οποία λιποθύμησε στον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο. Στη δεύτερη, δύο άγνωστες μεταξύ τους φωνές, του τραπεζικού υπάλληλου Λευτέρη και της μοναχικής Ειρήνης, ερωτοτροπούν κάθε απόγευμα τηλεφωνικά, αλλά το νήμα της επαφής τους κόβεται, όταν ο άντρας κατορθώνει να εντοπίσει τη συνομιλήτριά του. Και στην τρίτη, μια γηραιά κυρία συνδέεται φιλικά με μια νεότερή της γειτόνισσα, διασκεδάζοντας μ’ αυτό τον τρόπο τη μοναξιά της. Όταν διαπιστώνει ότι η νεαρή γυναίκα την έχει εξαπατήσει, αρνείται να την καταγγείλει. Παρακολουθούμε πρόσωπα με τις δικές τους αναμνήσεις, τις δικές τους ευαισθησίες και τις δικές τους επιθυμίες να διψούν για επικοινωνία και ανθρώπινη επαφή, μέσα από μια όμορφη και λυρική κινηματογραφική γραφή, που μιλά κατευθείαν στην ψυχή του θεατή. Η ταινία κέρδισε τα Βραβεία Καλύτερης Ταινίας, Α΄ Ανδρικού ρόλου και Α΄ Γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1992.

Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου

20.30: Η ρόδα (1964) [14′]. Του Θεόδωρου Αδαμόπουλου με τους Βαγγέλη Καζανά, Χρήστο Τσάγκα, Δημήτρη Παπανικολάου

Οι περιπέτειες μιας ρόδας στην αττική γη. Η ρόδα τέθηκε απροσδόκητα εκτός μηχανής περιπλανώμενη αυτόνομα σε ετερόκλητα μέρη.

20.45: Πρόσωπο με πρόσωπο (1966) [84′]. Του Ροβήρου Μανθούλη με τους Κώστα Μέσαρη, Ελένη Σταυροπούλου, Θεανώ Ιωαννίδου, Λάμπρο Κοτσίρη, Αλέξη Γεωργίου

Η ταινία έχει ως βασική ιστορία τον πρόσκαιρο δεσμό ενός καθηγητή Αγγλικών (Κώστας Μεσσάρης) με την κόρη μιας οικογένειας πλουσίων, στην οποία κάνει φροντιστήριο, για να παντρευτεί έναν Άγγλο επιχειρηματία. Εκτός από το ειδύλλιο με την κόρη, Βαρβάρα (Ελένη Σταυροπούλου), που θα μείνει στη μέση λόγω της εμφάνισης του Άγγλου επιχειρηματία, ο καθηγητής θα υποκύψει και στον έρωτα της μάνας (Θεανώ Ιωαννίδου). Η συντριβή των ονείρων της νιότης, ο συμβιβασμός, η υποκρισία του μεγαλοαστικού περιβάλλοντος, το αδιέξοδο μιας γενιάς με φόντο το ταραγμένο πολιτικό κλίμα της προδικτατορικής Αθήνας του 1966 είναι μερικά από τα θέματα που πραγματεύεται η ταινία μέσα από μια προσωπική και μοντέρνα ματιά του σκηνοθέτη. Η ταινία κέρδισε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1966 και το Ειδικό Βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο το 1967.

22.20: Delivery (2004) [100′]. Του Νίκου Παναγιωτόπουλου με τους Θάνο Σαμαρά, Δημήτρη Ήμελο, Σπύρο Σταυρανίδη, Χρήστο Λούλη, Αλεξία

Παρακολουθούμε την κάθοδο ενός νεαρού από την επαρχία στην αχανή Αθήνα και στον κόσμο της νύχτας, καθώς εργάζεται ως μεταφορέας σε παρακμιακή πιτσαρία. Μια διερευνητική και ιδιαίτερη ματιά της εξόριστης και παραγκωνισμένης πραγματικότητας της μεγαλούπολης με τους άστεγους, τους μετανάστες και γενικά τους ξεχασμένους ανθρώπους. Η ταινία φέρνει στην επιφάνεια την αφανή όψη της πρωτεύουσας μέσα από το γνώριμο σαρκαστικό ύφος του Νίκου Παναγιωτόπουλου, αλλά και σκηνές ωμού ρεαλισμού. Κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας της Παγκόσμιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (Fipresci) το 2004. 

*Το φεστιβάλ πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Ταινιοθήκης της Ελλάδος (παραχώρηση κινηματογράφου), της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας που καλύπτει τα τεχνικά έξοδα και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου που ως συνεργάτης προγράμματος παραχώρησε τα υλικά προβολής.