Kαταραμένοι απ’ τον Θεό, ευλογημένοι απ’ τον Διάβολο; Μα, δεν υπάρχουν ούτε Θεός ούτε Διάβολος, παρά μόνο ανθρώπινα πάθη - και ευαισθησίες, τρυφερότητα και έκφραση στις παρυφές της «λογικής». Έλληνες σε στιγμιότυπα της θαυμαστής δημιουργίας αλλά και της θαυμαστά τραγικής ζωής τους, με τη σειρά να είναι τυχαία και τον Αντώνη Μποσκοΐτη να γράφει για τη Φλέρυ Νταντωνάκη (1937 –1998).
Το όνομα της θα μπορούσε να μεταφραστεί «ανθισμένη», όμως ο μαρασμός που καλλιεργούσε μόνιμα μέσα της δεν την άφησε να το επαληθεύσει στην ατομική της διαδρομή. Η προέλευσή του ήταν το «Ελευθερία» - έννοια που ούτε μ' αυτήν είχε ιδιαίτερη συγγένεια, καθώς μια βαθιά εσωτερική ταραχή την έκανε να σέρνει παντού, σαν σισύφειο λίθο, τα βάρη της ψυχής της. Aν της ταίριαζε ένας ρόλος, αυτός ήταν της Ηλέκτρας, της γυναίκας που ενώ ήταν γεμάτη οργή, αδυνατούσε να την εκφράσει, απροστάτευτη καθώς ήταν και παραπεταμένη στις σκοτεινές αίθουσες του ανακτόρου των Μυκηνών.
Η Φλέρυ δεν υπήρξε ποτέ επιτυχημένη, ούτε επιβίωσε ποτέ ως επαγγελματίας τραγουδίστρια, αφού οι αραιές εμφανίσεις της στον «Τιπούκειτο» και στον Πύργο των Αθηνών, δεν άρκεσαν για να τη συντηρήσουν. Υπήρξε όμως βαθιά δικαιωμένη από τον χρόνο, που όσο κυλάει τόσο καλύτερα την καταχωρεί μέσα του.
«Ο Μεγάλος Ερωτικός» του Μάνου Χατζιδάκι δεν είναι ένας απλός κύκλος τραγουδιών. Είναι ένα ενιαίο έργο συρραφής των κυριότερων δειγμάτων του ερωτικού λόγου στη μακρά διαδρομή του ελληνικού πολιτισμού. Ξεκινά από τη Σαπφώ και τη «Μήδεια» του Ευριπίδη, περνά από τον υπολανθάνοντα ερωτισμό του Βυζαντίου προς το αμφίσημο πρόσωπο της Παναγίας, διαχέεται πολυμορφικά στα δημοτικά δίστιχα και συγκροτείται σ' ένα λιτό εγκώμιο που ισορροπεί στην κόψη του ερωτικού ανικανοποίητου, της απόκτησης και της απώλειας, με τον πεζολογικό τρόπο του Κωνσταντίνου Καβάφη και τον αυτόματο παρορμητισμό του Οδυσσέα Ελύτη. Αυτός ο πολυδιάστατος λόγος όφειλε να αποδοθεί και από μίαν ανάλογη φωνή.
«Ο Μεγάλος Ερωτικός» σαφώς θα μπορούσε να υπάρξει και χωρίς τη Φλέρυ, αλλά θα ανάσαινε αλλιώς, ίσως πιο δυτικότροπα αν τον ερμήνευε μια ασκημένη λυρική φωνή, ίσως πιο νωχελικά αν περνούσε απ' τα χείλη μιας πιο λαϊκής τραγουδίστριας. Το κράμα, όμως, αρχαιότητας και βυζαντινισμού, διατηρημένο έκδηλα στο ριζίτικο τραγούδι, ήταν στοιχείο της ιδιαίτερης πατρίδας της και, ως φαίνεται, ασυναίσθητα εγγεγραμένο μέσα της. Αυτός ο τρόπος να εκπλήσσει ήταν ίσως το μεγαλύτερο χάρισμα της. Η αφετηρία ενός εσωτερικού ταξιδιού με τρικυμίες που δε θα μπορούσε να αντέξει ούτε το πιο ισχυρό πλεούμενο. Οι κήποι του μυαλού της βλάστησαν εφιάλτες. Μετά ήρθαν οι θρησκειολογικές αναζητήσεις με τον ινδουισμό και τους γκουρού, τα ταξίδια στο Θιβέτ και τα οδυνηρά ψυχιατρεία.
Στην ουσία όλοι όσοι δεν άντεχαν την αποκλίνουσα πορεία της, οι δουλεμένοι στην αδράνεια που την περιστοίχιζαν, μετέτρεψαν την αρετή σε ενοχή. Μια ενοχή που την οδήγησε σταδιακά στην παραίτηση και την αυτοκαταστροφή. Η Φλέρυ Νταντωνάκη πρόσφερε απλόχερα λίγο φως κι αυτό το λίγο φως ήταν ήλιος για μια εποχή πλασμένη από σκοτάδι.
Ο Αντώνης Μποσκοΐτης είναι ντοκιμαντερίστας και δημοσιογράφος. Κείμενα του έχουν δημοσιευθεί στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο (Ελευθεροτυπία, Έθνος, Η Εποχή, Δίφωνο, Μετρονόμος, Ήχος κ.α.) Έχει επιμεληθεί δισκογραφικές παραγωγές και πραγματοποιήσει περισσότερες από 300 συνεντεύξεις με προσωπικότητες της ξένης και ελληνικής μουσικής, είναι μόνιμος συνεργάτης της Οδού Πανός του Γιώργου Χρονά, ενώ σήμερα αρθρογραφεί στο «Ποντίκι». Τα ντοκιμαντέρ του έχουν βραβευθεί σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό: «Φλέρυ - Τρελή του φεγγαριού» (2002, 26΄), «Ζωντανοί στο Κύτταρο - Σκηνές Ροκ» (2006, 63΄), «Οδύσσειες σωμάτων - Μπαλάντα για τον Νίκο Κούνδουρο» (2010, 83΄). Η τελευταία ταινία του, «Κατερίνα Γώγου - Για την αποκατάσταση του μαύρου» (2012, 67΄) προβλήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Φεστιβάλ «Νύχτες Πρεμιέρας» στην Αθήνα και ετοιμάζεται να βγει προσεχώς στις αίθουσες.
28°
