Μουσείο Μπενάκη - Δωρεά Μέντη: Ένας νέος χώρος, εργαστήριο – μουσείο

Τις περισσότερες φορές η αναπαράσταση της ιστορίας γίνεται μέσα από τα ρούχα και τα υφάσματα. Υλικά, σχέδια, λεπτομέρειες, διακοσμητικά μοτίβα, η ραφή των άλλων εποχών που κρατάει δεμένη μία ιστορία.

Η Ελλάδα είχε πάντα τις δικές της αναφορές. Υφάσματα για ρούχα Ελλήνων δημιουργών που έντυσαν γυναίκες με στυλ εδώ και στο εξωτερικό, θεατρικά κοστούμια που έλαμψαν επάνω σε σκηνές ιστορικών θεάτρων της Αθήνας, ιερατικά άμφια, στρατιωτικές στολές, παραδοσιακές ενδυμασίες που ακόμα κοσμούν συλλογές και μουσεία…

Η εικόνα των καταστημάτων στο κέντρο της πόλης που έσφυζε από ζωή, πάντα έχει Αθηναίες να συνωστίζονται σε ένα από τα κλασικότερα υφασματάδικα της Αθήνας: τα καταστήματα Μέντη.

Η ίδια φίρμα, ΜΕΝΤΗΣ Ε.Π.Ε. , τώρα, στη ριζική αλλαγή εποχής για την Ελλάδα, αποφάσισε να προχωρήσει σε μία πρωτοβουλία για τη διατήρηση των παραδοσιακών τεχνικών σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη.

Μετά το αναγκαστικό κλείσιμο της επιχείρησης το 2011, το Μουσείο Μπενάκη αποδέχτηκε τη γενναιόδωρη προσφορά της οικογένειας Μέντη, με σκοπό να δημιουργήσει ένα χώρο που θα αποτελεί ένα ζωντανό εργαστήριο-μουσείο, διασώζοντας με τον τρόπο αυτό μια τεχνογνωσία υπό εξαφάνιση.

Η «Δωρεά Μέντη - Πρωτοβουλία για τη διατήρηση παραδοσιακών τεχνικών» εγκαινιάζεται στον ανακαινισμένο χώρο της βιοτεχνίας Μέντη, στα Πετράλωνα, την Κυριακή 2 Δεκεμβρίου.

Η συνεργασία αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία μια και πρόκειται για την παλαιότερη εμπορική και βιοτεχνική επιχείρηση της χώρας, η οποία λειτουργούσε από το 1867 έως το 2011.

Στόχος είναι ο χώρος να δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη να γνωρίσει τη λειτουργία της ιστορικής βιοτεχνίας, παρακολουθώντας όλα τα στάδια της επεξεργασίας του μεταξιού και της κατασκευής των κλώστινων τεχνουργημάτων για τα οποία φημίζεται η επιχείρηση.

Ταυτόχρονα, ο νέος αυτός χώρος φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν πυρήνα διατήρησης των παραδοσιακών τεχνικών που σχετίζονται με την επεξεργασία των νημάτων, την υφαντική και την κεντητική.

Ο χώρος της βιοτεχνίας ανακαινίστηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο Vois Architects (www.voisarchitects.com).

• Τα επίσημα εγκαίνια του χώρου θα γίνουν στο Μουσείο Μπενάκη – Κτήριο οδού Πειραιώς.

  

Νηματουργία ΜΕΝΤΗΣ: Μία υπέροχη, ελληνική ιστορία

Η βιοτεχνία επεξεργασίας νημάτων και μεταξιού με την επωνυμία ΜΕΝΤΗΣ, η παλαιότερη εμπορική και βιοτεχνική επιχείρηση της χώρας εν λειτουργία μέχρι τις αρχές του 21ου αι., ιδρύθηκε το 1867 από τον Σπύρο Γ. Μέντη, με έδρα το Ναύπλιο, και σύντομα μεταφέρθηκε στην Αθήνα, έδρα των βασικότερων πελατών της, της Αυλής και της Ανακτορικής Φρουράς.

Το πρώτο κατάστημα στην Αθήνα ανοίγει στην πλατεία Μητροπόλεως, ενώ το πρώτο εργαστήριο, που περιλαμβάνει νηματουργείο, μεταξουργείο, υφαντήριο και βαφείο, στην οδό Κηρυκείου, στο Μοναστηράκι.

Τη δεκαετία του 1880 το κατάστημα μεταφέρεται στην πλατεία Καπνικαρέας, ενώ παράλληλα η οικογένεια διατηρεί κουκουλόσπιτο για την παραγωγή της πρώτης ύλης στην περιοχή του Μετς.

Στο κατάστημα της Καπνικαρέας εργάζεται όλη η οικογένεια: ο ιδρυτής της βιοτεχνίας Σπύρος Μέντης και τα 4 παιδιά του, Γεώργιος, Δημήτριος, Αναστασία και Όθων.

Την περίοδο από την αρχή των Βαλκανικών Πολέμων μέχρι το 1922 οι μεγάλοι γιοι φεύγουν για το μέτωπο και το κατάστημα λειτουργείται από την κόρη Αναστασία και τον μικρό Όθωνα, ο οποίος, λίγο πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1936-37), θα ανοίξει νέο παράρτημα στην οδό Ευαγγελιστρίας 29.

Τη δεκαετία του 1970 το κατάστημα της Καπνικαρέας μεταφέρεται διαγωνίως απέναντι, σε διώροφο κτήριο της στοάς Κόνιαρη-Μελά και λίγο αργότερα κλείνει το εργαστήριο στην οδό Κηρυκείου. Εφεξής, η παραγωγή για το μεν κατάστημα της Καπνικαρέας θα γίνεται από το νέο εργαστήριο που ανοίγει στην Καλλιθέα, ενώ για το κατάστημα της Ευαγγελιστρίας στη δική του μονάδα παραγωγής που εγκαινιάζεται στους πάνω ορόφους του καταστήματος.

Η δεκαετία του 1970 αποτελεί τη χρυσή εποχή της βιοτεχνίας. Η επιχείρηση επεκτείνεται με τρία νέα καταστήματα στο Παγκράτι, στον Πειραιά, και στη Θεσσαλονίκη, επέκταση που θα αποδειχτεί όμως βραχύβια, καθώς το κατάστημα της Θεσσαλονίκης θα κλείσει 5 χρόνια αργότερα και σύντομα θα ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα παραρτήματα.

Η δεκαετία του 1990 θα φέρει το μεγαλύτερο πλήγμα στην ιστορία των επιχειρήσεων Μέντη. Κατά τα τέλη της δεκαετίας κλείνουν το κατάστημα της Καπνικαρέας και η βιοτεχνία της Καλλιθέας, αφήνοντας το κατάστημα της Ευαγγελιστρίας ως μοναδικό σημείο παραγωγής και πώλησης των κλώστινων τεχνουργημάτων Μέντη.

Το 2005 η επιχείρηση Μέντη αλλάζει και πάλι στέγη. Το μεν κατάστημα μεταφέρεται στην οδό Ρόμβης 18, όπου και παραμένει μέχρι το οριστικό κλείσιμο της επιχείρησης το 2011, ενώ η βιοτεχνία εγκαθίσταται στο ακίνητο της οδού Πολυφήμου, στα Πετράλωνα, που θα αποτελέσει από το 2012 την έδρα της νέας πρωτοβουλίας του Μουσείου Μπενάκη με επίκεντρο τη Δωρεά Μέντη.

Από τα καταστήματα της πλατείας Καπνικαρέας και αργότερα της οδού Ευαγγελιστρίας και της οδού Ρόμβης, αλλά και από τα υποκαταστήματα στον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη και το Παγκράτι, εξυπηρετήθηκαν πελάτες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Σε όλους αυτούς τους χώρους ενδυματολόγοι και σχεδιαστές μόδας, διακοσμητές, ταπετσιέρηδες, βιοτέχνες, κατασκευαστές ειδών λαϊκής τέχνης και ράπτες στρατιωτικών στολών και ιερατικών αμφίων έβρισκαν τη μεγαλύτερη ποικιλία από γαλόνια, τρέσες, passementerie, σιρίτια, κορδόνια, φράντζες, φούντες, brandebourg, περίτεχνα embrasses, νήματα μεταξωτά, μεταλλικά και νάιλον μεγάλης αντοχής.

Πελάτες υπήρξαν τα Ανάκτορα, το Προεδρικό Μέγαρο, η βασιλική και κατόπιν η προεδρική φρουρά, η Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο, το Μέγαρο Μουσικής, τα Λύκεια Ελληνίδων, το Θέατρο Ελληνικών Χορών «Δόρα Στράτου», η Βασιλική Πρόνοια, ο ΕΟΜΜΕΧ, μεγάλα ξενοδοχεία της Ελλάδας και του εξωτερικού. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται:· κορυφαίοι ενδυματολόγοι, σχεδιαστές και οίκοι μόδας τόσο της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού (Θεώνη Βαχλιώτη από το χώρο του θεάτρου, και Τσοπανέλης, οίκος Τσούχλου, Τσεκλένης ή ακόμα και ο Marc Bohan του οίκου Dior στο Παρίσι από το χώρο της μόδας)· Υποδηματοποιίες (Μουριάδης)· Κατασκευαστές επίπλων (Βαράγκης, Σαρίδης)· Κοσμηματοπώλες (Ζολώτας, Λαλαούνης, Βουράκης, Καίσαρης)· Ελληνική βιομηχανία όπλων, πυριτιδοποιείο, καλυκοποιείο (ΠΥΡΚΑΛ, ΕΒΟ).

Τα προϊόντα της βιοτεχνίας υπάρχουν στα περισσότερα ελληνικά σπίτια, σε ενδυματολογικά και λαογραφικά μουσεία, σε βεστιάρια θεατρικών οργανισμών και χορευτικών συλλόγων, κοσμούν τις στολές της Προεδρικής Φρουράς και ιερατικά άμφια.

Info:

• Τα επίσημα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν στις 2 Δεκέμβρη 2012, ώρα 12:00, στο Κτήριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη. (τηλ. 210 3453111) 

  Ώρες λειτουργίας: Τετ., Πεμ., Κυρ.: 10.00-18.00 - Παρ., Σαβ.: 10.00-22.00 - Δευτ., Τρ.: Κλειστά

• Ο ίδιος ο χώρος της «Δωρεάς Μέντη» (Πολυφήμου 6, Πετράλωνα) θα είναι ανοικτός την ημέρα των εγκαινίων από τις 11:00 έως τις 18:00. (τηλ. 210 3478792) 

  Ώρες λειτουργίας: Παρ.: 10.00-18.00 - Σαβ., Κυρ. : Κλειστά

  Είσοδος ελεύθερη

Πρόγραμμα εγκαινίων Δωρεάς Μέντη

• Ξεναγήσεις στο χώρο της βιοτεχνίας (2 Δεκέμβρη 2012, 11.00 – 18.00)

   

• Έκθεση «Ανοίγει ξανά ο Μέντης!» Εγκαίνια: 2 Δεκέμβρη 2012, 11.00 – 18.00 Διάρκεια: 6 Δεκεμβρίου 2012 – 13 Ιανουαρίου 2013 (Κτήριο οδού Πειραιώς)

   

• Το Πωλητήριο του Μουσείου παρουσιάζει έκθεση με έργα 47 καλλιτεχνών που χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη προϊόντα της βιοτεχνίας Μέντη για να δημιουργήσουν αντικείμενα σύγχρονης αισθητικής. 

  Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: B612, Carlsson Inger, Dantan Ghislaine, Kondylatos Pericles, Lakah Paula, Lambert Anna-Maria, Marengo Valentino, Polac Juliette, Thetis Authentics, Ανέστη Κατερίνα, Βαλσαμάκη Άρτεμις, Βογιατζή Φανή, Γαβριηλίδου Βάσια, Γαλάνη-Κρητικού Μαίρη, Γενάρης Δημήτρης, Γεωργούλη Θάλεια-Μαρία, Γιαννοπούλου Μαρία, Γιασεμί Ν.Κ., Γκόνου Ειρήνη, Γκούμας Άκης, Δάρρα Χριστίνα, Διαμαντοπούλου Αλεξάνδρα, Ζάννος Σταμάτης, Θεοχαράκη Άννα, Καλημέρη Κατερίνα, Κανίνια Εριφύλλη, Καρακαλπάκη Χριστίνα, Καρούσου Κατερίνα, Κούκος Σπύρος, Κούμπα Αλεξάνδρα, Κρητικού Ίρις, Λειβαδά Ιόλη, Λουκία, Λουκίδης Πρόδρομος, Μαριόλου Βάγγυ, Μπασκλαβάνη Ολυμπία, Μπόλμπαση Βάσω, Μύριαμ Εβίτα, Μωραΐτη Κατερίνα, Ντάσσιος Δημήτρης, Περιβολάρη Κική, Πολυξά Μαρία, Σιδηροπούλου Κική, Σπυρίδωνος Καλλιρρόη, Τσουκαλά Αλεξάνδρα, Χρυσαΐτη Αγγέλα, Χρυσάκη Μαργαρίτα.

   

Bazaar προϊόντων:

• 2 Δεκεμβρίου 2012, 11:00-18:00 (Κτήριο Οδού Πειραιώς & Κτήριο Δωρεάς Μέντη, Πολυφήμου 6)
• 3-7 Δεκεμβρίου 2012, 10:00-15:00 (Κτήριο Δωρεάς Μέντη, Πολυφήμου 6)
• Στο μεγάλο bazaar θα διατίθεται προς πώληση το αποθηκευμένο εμπόρευμα της νηματουργίας Μέντη. Το κοινό θα μπορεί να προμηθευτεί τα προϊόντα της βιοτεχνίας σε προνομιακές τιμές.

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Κλωστές, χρώματα και φως»

• Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2012, 11:00-18:00 (Κτήριο Οδού Πειραιώς)
• Ειδικά για την ημέρα των εγκαινίων τα παιδιά που θα συνοδεύουν τους γονείς τους, θα έχουν την ευκαιρία να πειραματιστούν με τα υλικά που παρήγε η παραδοσιακή βιοτεχνία. Με την καθοδήγηση της καλλιτέχνιδας Άννας Θεοχαράκη, θα συνθέσουν τις δικές τους δημιουργίες και θα αφήσουν το φως να τις μεταμορφώσει.

www.benaki.gr