Αρχειο

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

Επαναστάτης στη ζωή, ποπ είδωλο 47 χρόνια μετά το θάνατό του 

Λένα Χουρμούζη
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Συμπληρώνονται σήμερα 47 χρόνια από το θάνατό του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα στις 9 Οκτωβρίου 1967. Ο Τσε γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου του 1928 στο δημοτικό σχολείο του χωριού Λα Ιγκέρα της Βολιβίας. Εκεί όπου είχε μεταφερθεί μετά τη σύλληψή του από τον βολιβιανό στρατό με τη βοήθεια της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA).

Ο Αργεντινός γιατρός επαναστάτης συμμετείχε στο κίνημα της 26ης Ιουλίου που ανέτρεψε το δικτατορικό καθεστώς του Φουλεχένσιο Μπατίστα στην Κούβα. Υπήρξε μέλος της επαναστατικής κουβανικής κυβέρνησης προωθώντας ριζικές μεταρρυθμίσεις. Το 1965 έφυγε από το νησί για να οργανώσει τα νέα επαναστατικά κινήματα του Κονγκό και αργότερα στη Βολιβία. Τραυματίστηκε, συνελήφθη και δολοφονήθηκε.

«Με το που τον είδα στο κάδρο της κάμερας, μ' εκείνη την έκφραση, ξαφνιάστηκα, σαν να 'χα δεχτεί ένα χτύπημα. Ενστικτωδώς πατάω το διάφραγμα». Ο φωτογράφος της επανάστασης και της εφημερίδας Revolution Αλμπέρτο Κόρδα απαθανάτισε τον Κομαντάντε στις 5 Μαρτίου του 1960, στην κηδεία των θυμάτων από την έκρηξη στο γαλλικό πλοίο Λα Κουμπρ. Η εφημερίδα δεν δημοσίευσε τη φωτογραφία. Ο Κόρδα την έδωσε σε κάποιον Ιταλό επισκέπτη στην Κούβα το 1967. Ο Ιταλός μετά το θάνατο του Τσε άρχισε να διανείμει τη φωτογραφία.

Και μετά ανέλαβε το μάρκετινγκ. Ο όμορφος επαναστάτης, ο ιδεολόγος γιατρός έγινε trademark που πουλάει.

Στο χώρο της Διαφήμισης ο Τσε έχει γίνει…

n

Παγωτό ξυλάκι "Cherry Guevara". Ιδέα των Αυστραλών. Γράφει στο πακέτο: «ο επαναστατικός αγώνας των κερασιών κατατροπώθηκε, καθώς παγιδεύτηκαν ανάμεσα στα στρώματα της σοκολάτας. Είθε η μνήμη τους να μείνει αθάνατη στο στόμα σας». Έλεος!!


n

Αναψυκτικό made in France και φιλάνθρωπο. Η El Ché-Cola παρασκευάζεται στην Μασσαλία. Το 50% του καθαρού κέρδους της εταιρείας δωρίζεται σε ΜΚΟ που αγωνίζονται κατά της φτώχειας. Ωστόσο, το αναψυκτικό έχει μικρότερη περιεκτικότητα ζάχαρης σε σχέση μ’ άλλες κόλες της αγοράς και τίποτα το μεταλλαγμένο.


image

Άρωμα Che της Chevignon: «για τον άνδρα που αισθάνεται και θέλουν να μυρίζει σαν επαναστάτες!»


image

Τσιγάρα El Che στο Περού. Αν είναι δυνατό ο άνθρωπος που δεν αποχωριζόταν το πούρο έγινε μάρκα τσιγάρου ultra light.


image

Ξενοδοχείο – Χασιέντα στην Αμμουλιανή Χαλκιδικής. Απέναντι από το περιβόλι της Παναγιάς.


image

Πανσερραϊκός Che Guevara Football Club από το 2000.


Τατουάζ: στο δεξί χέρι του Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα. Στο πλευρό του πυγμάχου Μάικ Τάισον.

Έβδομη Τέχνη

Ένα χρόνο μετά το θάνατο του Τσε, ο Ισπανός ηθοποιός Φρανσίσκο Ραμπάλ είναι ο πρώτος που υποδύεται τον επαναστάτη από την Αργεντινή στην ταινία: El Che Guevara.

Άλλοι ηθοποιοί που έχουν παίξει αυτό το ρόλο είναι: Ομάρ Σαρίφ στο Che! (1969), Μάικλ Πάλιν στο Monty Python live at Hollywood Bowl (1982), Αντόνιο Μπαντέρας στο Evita (1996), Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάρ στο Fidel (2002) και The Motorcycle Diaries (2004) και ο πιο πρόσφατος είναι Μπενίσιο ντελ Τόρο στο Che (2008)

Siddharth - The Prisoner. Η ταινία που αποθέωσε τον Ινδό ηθοποιό, Ρατζάτ Καπούρ. Ο ήρωας, το styling ακόμα και το σενάριο είναι φόρος τιμής στο «Θεό της ελευθερίας, Τσε» κατά δήλωση του πρωταγωνιστή.


n

Che in Verse Ποιητική Συλλογή. Κυκλοφόρησε με αφορμή τη συμπλήρωση 40 ετών από το θάνατό του. Περιλαμβάνει 134 ποιήματα από 53 χώρες.

Το τελευταίο γράμμα στον Κάστρο

Γράφτηκε στις 3 Οκτώβρη 1965. Συμπεριλαμβάνεται στην έκδοση «Κείμενα» της Σύγχρονης Εποχής σε μετάφραση, Χρ. Πάντζου.

«Φιντέλ,

Αυτή τη στιγμή θυμάμαι πολλά πράγματα-όταν σε γνώρισα στο σπίτι της Μαρίας-Αντωνίας, όταν μου πρότεινες να σε ακολουθήσω, την ένταση της προετοιμασίας. Μια μέρα ήρθαν και μας ρώτησαν ποιος θα έπρεπε να ειδοποιηθεί σε περίπτωση θανάτου μας. Τότε η συνειδητοποιήσαμε την πιθανότητα αυτή. Αργότερα μάθαμε ότι ήταν αλήθεια, ότι σε μια επανάσταση νικά κανείς ή πεθαίνει (αν είναι πραγματική). Πολλοί σύντροφοι έπεσαν στην πορεία προς τη νίκη.

Σήμερα τα πάντα έχουν ένα λιγότερο δραματικό τόνο, επειδή είμαστε πιο ώριμοι, αλλά το γεγονός επαναλαμβάνεται. Αισθάνομαι ότι έχω κάνει το καθήκον μου προς την Κουβανέζικη επανάσταση, στο έδαφός της, και αποχαιρετώ εσένα, τους συντρόφου, το λαό σου ο οποίος είναι τώρα δικός μου.

Παραιτήθηκα επίσημα από τις θέσεις μου στην ηγεσία του κόμματος, το πόστο μου σαν υπουργός, το βαθμό μου σα διοικητής και την υπηκοότητά μου. Δεν έχω κανένα πια δεσμό νομικά με την Κούβα. Οι μόνοι δεσμοί που εχω είναι άλλης φύσεως-αυτοί που δεν σπάνε όπως οι διορισμοί σε πόστα.

Ανασκοπώντας τη ζωή μου, πιστεύω ότι δούλευα με αρκετή τιμιότητα και αφοσίωση για να εδραιώσω την επαναστατική κατάκτηση.

Το μόνο μου σοβαρό λάθος ήταν το ότι δεν σου έδειξα αρκετή εμπιστοσύνη απ' τις πρώτες στιγμές στη Σιέρα Μαέστρα και το ότι δεν κατάλαβα αρκετά γρήγορα τις ηγετικές και επαναστατικές σου ικανότητες. Έζησα υπέροχες στιγμές δίπλα σου και αισθάνομαι την τιμή να ανήκω στους ανθρώπους σου στις λαμπρές μα λυπημένες μέρες της κρίσης της Καραϊβικής. Λίγοι πολιτικοί είναι στις μέρες μας τόσο λαμπροί όσο εσύ. Είμαι επίσης περήφανος που σε ακολούθησα χωρίς δισταγμό, που ταυτίστηκα με τον τρόπο που σκέφτεσαι και που εκτιμάς τους κινδύνους.

Άλλα έθνη του κόσμου χρειάζονται τις ταπεινές μου προσπάθειες συμπαράστασης. Μπορώ να κάνω αυτό που εσύ δεν μπορείς λόγω της ευθύνης σου στην αρχηγία της Κούβας, και έφτασε ο καιρός να αποχωριστούμε.

Πρέπει να ξέρεις ότι αυτό το κάνω με ανάμεικτα συναισθήματα. Αφήνω εδώ την πιο αγνή μου ελπίδα σαν χτίστης και σαν αγαπημένος αυτών που λατρεύω. Και αφήνω τους ανθρώπους που με δέχτηκαν σα γιο. Αυτό πληγώνει ένα μέρος της ψυχής μου. Μεταφέρω στα πεδία των νέων μαχών την πίστη ότι με δίδαξες, το επαναστατικό πνεύμα του λαού μου, το αίσθημα της εκπλήρωσης ενός απ' τα πιο ιερά καθήκοντα: να πολεμάς όπου και να είσαι τον ιμπεριαλισμό. Αυτό είναι μια πηγή δύναμης και ακόμη, γιατρεύει τις βαθύτερες πληγές.

Δηλώνω για άλλη μια φορά ότι απαλλάσσω την Κούβα από κάθε ευθύνη, εκτός απ' αυτή που προέρχεται απ' το παράδειγμά της. Αν ο θάνατος με βρει κάτω από άλλους ουρανούς, η τελευταία μου σκέψη θα είναι γι αυτό το λαό και ειδικά για σένα.

Είμαι ευγνώμων για τη διδασκαλία και το παράδειγμά σου, στο οποίο θα προσπαθήσω να σταθώ πιστός μέχρι τις τελικές συνέπειες των πράξεών μου. Πάντα ταυτιζόμουν με την εξωτερική πολιτική της επανάστασής μας, όπως και συνεχίζω. Όπου κι αν βρίσκομαι, θα αισθάνομαι την ευθύνη του να είσαι Κουβανός επαναστάτης και σαν τέτοιος θα συμπεριφέρομαι. Δεν λυπάμαι που δεν άφησα τίποτα υλικό στη γυναίκα και τα παιδιά μου. Είμαι ευτυχισμένος που έγινε έτσι. Δε ζητώ τίποτα γι αυτούς γιατί το κράτος θα φροντίσει να έχουν αρκετά για να ζήσουν και να μορφωθούν. Θα είχα πολλά να πω σ' εσένα και το λαό μας, αλλά αισθάνομαι ότι είναι άχρηστα. Οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν αυτό που θα ήθελα και δεν υπάρχει λόγος να ξοδεύω σελίδες.

Πάντα μπροστά για τη νίκη! Πατρίδα ή θάνατος! Σε αγκαλιάζω με όλο τον επαναστατικό μου ζήλο".