«Υπάρχει μια αίσθηση επείγοντος στο νέο ελληνικό σινεμά»

Ένας νεαρός, γύρω στα 20, περπατάει στην πόλη. Οι άνθρωποι μοιάζουν σαν να εξαφανίζονται, καθώς βρίσκονται στο περιθώριο της αντίληψής του. Καλωσορίσατε στην Αθήνα του σήμερα: μία πόλη εχθρική, μουδιασμένη, σαν μέσα σε κακό όνειρο.

Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Έκτορα Λυγίζου, «Το Αγόρι Τρώει το Φαγητό του Πουλιού» εξιστορεί την περιπλάνηση, κυριολεκτική και μεταφορική, ενός νεαρού που έχει περιέλθει σε μια κατάσταση φτώχειας και πείνας. Το φιλμ έχει ήδη αρχίζει να μαζεύει hype, έχοντας αξιοσημείωτη παρουσία σε διεθνή φεστιβάλ, όπως του Κάρλοβι Βάρι, στο οποίο ο νεαρός πρωταγωνιστής Γιάννης Παπαδόπουλος διακρίθηκε για την ερμηνεία του, αλλά και το φεστιβάλ του Τορόντο. Φρέσκος από το Τορόντο, ο Έκτορας Λυγίζος (ο οποίος έχει στο ενεργητικό του ταινίες μικρού μήκους, αλλά και θητεία στο θέατρο υπό την ιδιότητα τόσο του σκηνοθέτη όσο και του ηθοποιού) μίλησε στην Α.V. για την ταινία, αλλά και την κατάσταση στην Ελλάδα.

● «Η ταινία είναι βασισμένη στο διάσημο βιβλίο του Κνουτ Χάμσουν. Δεν αποτελεί όμως διασκευή του βιβλίου. Στο βιβλίο του Χάμσουν ο ήρωας είναι ένας καλλιτέχνης, ένας συγγραφέας που πεινάει και περιφέρεται στην πόλη του. Μόλις το διάβασα, μου ήρθε η ιδέα για την ταινία και έστησα γρήγορα τον σκελετό της ιστορίας, κράτησα όμως μόνο την πολύ βασική ιδέα του βιβλίου».

● «Η βασική διαφορά είναι πως στην ταινία ο ήρωάς μου δεν είναι εξαθλιωμένος. Δεν είναι λούμπεν: μπορείς να αντιληφθείς πως αυτή η κατάσταση στην οποία βρίσκεται, η φτώχεια, η πείνα είναι κάτι πολύ πρόσφατο. Βλέπεις την αμηχανία του, είναι πολύ μουδιασμένος. Μπορείς να καταλάβεις πως είναι ένας άνθρωπος χωρίς εμπειρία φτώχειας. Είναι κόντρα τενόρος, άρα πρέπει να είχε στο παρελθόν λεφτά, να είχε λάβει μία εκπαίδευση. Προέρχεται από ένα μέσο αστικό περιβάλλον: ήθελα να δείξω την προοπτική ένας από εμάς ξαφνικά να αντιμετωπίζει αυτή την κατάσταση της φτώχειας, ένας άνθρωπος που δεν έχει την τεχνογνωσία για να επιβιώσει».

● «Δεν συνέλαβα την ταινία θέλοντας να κάνω ένα κοινωνικό και πολιτικό σχόλιο. Εξαρχής ήταν μία προσωπική αναζήτηση, ήθελα να αφηγηθώ μία προσωπική ιστορία. Με γοητεύουν οι ιστορίες που έχουν έναν μόνο βασικό ήρωα. Ήταν συνειδητή επιλογή μου να βλέπουμε μόνο τον ήρωα και ξώφαλτσα μόνο να περνάνε πρόσωπα από την ταινία. Αυτό αντανακλά βέβαια και το πόσο εχθρικό είναι το περιβάλλον γύρω του, όπως ακριβώς εχθρική είναι και η Αθήνα. Με γοητεύουν οι απλές ιστορίες, οι ιστορίες που έχουν μόνο έναν άνθρωπο. Γι’ αυτό επέλεξα την «Πείνα»: με βοήθησε η απλότητά της για τη δική μου ιστορία. Και το γεγονός πως είχε ήρωα έναν καλλιτέχνη».

● «Δεν ήταν όμως πρόθεση της ταινίας να κάνει ένα κοινωνικό σχόλιο πάνω σε όλα όσα συμβαίνουν. Παραμένει μία βαθιά προσωπική ιστορία, αλλά μέσα από το πρίσμα αυτού του ήρωα, αυτό το ατομικό πρίσμα, βλέπει κανείς και στοιχεία για την κατάσταση που βιώνουμε. Είναι προσωπική ιστορία αλλά αναπόφευκτα «δένει» και με την κοινωνική επικαιρότητα».

● «Η κατάσταση τώρα στην Αθήνα είναι φρικτή (και) γιατους καλλιτέχνες. Υπάρχει μια γενικότερη τάση να υπονομεύσουμε την αξία της τέχνης. Μια τάση να θεωρήσουμε πως η τέχνη πλέον είναι πολυτέλεια στις μέρες που ζούμε, ότι δεν είναι αναγκαία ούτε χρήσιμη. Και γι’ αυτό έχω και ήρωα έναν καλλιτέχνη, έναν νέο άνθρωπο. Εκφράζει όλη αυτή την αγωνία που βιώνουν ιδίως οι νέοι άνθρωποι, 20 και κάτι, η αγωνία τους να είναι χρήσιμοι μέσω της τέχνης τους και να μπορούν να επιβιώνουν μέσα από αυτήν. Πιστεύω ακράδαντα πως η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια, είναι εξίσου χρήσιμη με το φαγητό ή με την εκπαίδευση. Και είναι χρήσιμη. Προσπαθούν να μας πείσουν πως δεν είναι απαραίτητη και χρήσιμη, αλλά για μένα είναι και τα δύο. Το θεωρώ ύποπτο, είναι κάτι αντίστοιχο του πώς πλήττεται το σύστημα υγείας και πρόνοιας. Φτιάχνονται κοινωνίες που κυριαρχεί το δίκαιο του ισχυρού».

Έκτορας Λυγίζος

● «Η τέχνη είναι ένας κοινωνικός θεσμός, επιτελεί λειτουργίες που δεν τις επιτελεί η εκπαίδευση και το κάνει με έναν σωματικό τρόπο. Η τέχνη βοηθάει στη συνοχή της κοινωνίας, μας δίνει μια σωματικότητα που λείπει γενικά από τον δυτικό πολιτισμό, έναν λιγότερο εγκεφαλικό τρόπο πρόσληψης της πραγματικότητας».

● «Είχα δει τον Γιάννη Παπαδόπουλο σε μια μικρού μήκους ταινία της Σοφίας Έξαρχου. Τον κάλεσα για οντισιόν και ένιωσα πως ήταν αυτός που θα μπορούσε να παίξει τον ρόλο. Για μένα αυτό ήταν το σημαντικό για να μπορέσω να προχωρήσω στην ταινία, να βρω τον ηθοποιό που θα μπορούσε να ερμηνεύσει τον ήρωα».

● «Είναι κάτι που παρατηρούμε τα τελευταία δύο χρόνια στο ελληνικό σινεμά, το πώς αρχίζουν να κυκλοφορούν ελληνικές ταινίες έξω και να υπάρχει ενδιαφέρον. Βοηθάει και η επικαιρικότητα. Το ελληνικό φαινόμενο, το διεθνές ενδιαφέρον για την κατάσταση στην Ελλάδα. Υπάρχει μία γενικότερη αίσθηση επείγοντος, με αφορμή την κατάσταση εδώ, και αυτό μπορεί να βγει άμεσα στις ταινίες των Ελλήνων δημιουργών».

"Το Αγόρι Τρώει το Φαγητό του Πουλιού" θα κάνει πρεμιέρα στη χώρα μας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και αναμένεται να βγει στις ελληνικές αίθουσες τον Δεκέμβριο.