Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης: Η γνώση είναι άγριο δώρο

Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης θυμάται την εποχή που η μητέρα του έπαιρνε την Αυγή -επί Λεωνίδα Κύρκου και θεωρεί “σημεία των καιρών ότι έφτασε να έχει το ίδιο πρωτοσέλιδο με την Αυριανή”. “Όταν είδα και τον Πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ να παρίσταται στην ομιλία του Τσίπρα, το θεώρησα κραυγαλέο”. Δηλώνει αισιόδοξος, αλλά πιστεύει ότι “η χαλάρωση του κοινωνικού συμβολαίου σε σχέση με το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται” οδηγεί σε συμπεριφορές τύπου Κασιδιάρη. Επιμένει ωστόσο, ότι “το ξύλο της Χρυσής Αυγής δεν είναι βαρύτερο από το ξύλο οποιουδήποτε άλλου. Το νερό της Χ.Α δεν είναι πιο παγωμένo. Είτε τα καταδικάζεις όλα, είτε έχεις πρόβλημα”.

Ξανά “Οιδίπους Τύραννος” αυτό το καλοκαίρι, αλλά σε διαφορετικό ρόλο, σε τρεις συγκεκριμένα…

Εν αντιθέσει με τον Οιδίποδα του 2010 του Σπύρου Ευαγγελάτου που ήταν μία ευθεία ανάγνωση του έργου, με μένα να ερμηνεύω τον Οιδίποδα και την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη να ερμηνεύει την Ιοκάστη, εδώ έχουμε μία υπό γωνία πολύ ενδιαφέρουσα ματιά. Κρατάμε το Σοφόκλειο σύστημα, δηλαδή τρεις άντρες υποκριτές που ερμηνεύουν όλους τους ρόλους. Ο Αιμίλιος Χειλάκης ερμηνεύει τον Οιδίποδα, ο Χρήστος Σαπουτζής τον Κρέοντα, τον Κορίνθιο και τον εξάγγελο και εγώ τον Τειρεσία, την Ιοκάστη και τον βοσκό. Αυτό κρατάμε από τον σοφόκλειο λόγο. Η ιδέα είναι μίας ομάδας ανδρών που φτάνουν στον ιερό χώρο του θεάτρου, μέσα από κακουχίες οργανώνουν το τελετουργικό του Οιδίποδα τυράννου, σαν έναν τρόπο για να λύσουν τα δεινά τους.

Ο Τσέζαρις Γκραουζίνις έχει πει ότι το μήνυμα που θέλει να περάσει είναι το πώς ο άνθρωπος μπορεί να ξεπεράσει την πτώση του με δύναμη και αξιοπρέπεια

Αυτό τονίζεται ιδιαίτερα στην παράσταση και είναι ταιριαστό με το πραγματικό περιεχόμενο του Οιδίποδα. Άλλωστε είναι και ένα πολύ χρήσιμο μήνυμα για τις μέρες μας. Με έχει εντυπωσιάσει ο πολύ θερμός τρόπος με τον οποίο υποδέχεται το κοινό την παράσταση. Παρά το γεγονός ότι έχει στοιχεία που κλασικά δε βλέπουμε σε ένα ανέβασμα τραγωδίας αλλά δεν είναι και ένα ανέβασμα από τα λεγόμενα αποδομητικά. Δηλαδή τα ανεβάσματα τα οποία στην ουσία είναι υποσημειώσεις στο περιθώριο του κειμένου. Αυτή η υπό γωνία ματιά λειτουργεί για να δεις πιο μεστά το κείμενο. Υπήρχε κόσμος που μας έλεγε ότι πρώτη φορά άκουσα τόσο καθαρά τα χωρικά, πρώτη φορά έλαβα περιεχόμενο του κειμένου τόσο καθαρά.

Σε ακούμε ως Τειρεσία που λες “τι άγριο δώρο η γνώση όταν δεν βοηθάει αυτόν που την έχει”. Αν μεταφέρουμε αυτή τη φράση στο σήμερα;

Ναι, αυτή είναι η πρώτη φράση που λέει για να οδηγηθεί η σκηνή του Τειρεσία σε αυτό ακριβώς το συμπέρασμα- ότι αδίκως τα είπε. Η γνώση όταν δε βοηθάει αυτόν που την έχει είναι πολύ σκληρή. Ένα από τα πράγματα που είναι πολύ στενάχωρα στη σημερινή μας κατάσταση είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς έχουμε τη γνώση μίας κατάστασης, αλλά δεν μπορούμε προσωπικά και άμεσα να λύσουμε το πρόβλημά μας. Έχουμε βρεθεί εκόντες άκοντες σε μία κατάσταση που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Αλλά η κατάσταση αυτή δεν είναι μόνο μία κρίση οικονομική. Είναι παράλληλα μία κρίση πολιτική, πολιτισμική, αξιών, τρόπου του να ζούμε και να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας και τους εαυτούς μας σαν μέρη αυτού του κόσμου. Σε αυτό το κομμάτι, δηλαδή, στην μετατόπιση της σκέψης μας ως ανθρώπων που συμμετέχουν σε μια κοινωνία, μπορούμε να κάνουμε μετατοπίσεις, οι οποίες θα είναι χρήσιμες, αύριο; μεθαύριο; Όποτε τέλος πάντων τα πρακτικά θέματα της ζωής γίνουν καλύτερα

Εσύ είσαι αισιόδοξος ότι βαδίζουμε προς μία τέτοια κατεύθυνση;

Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι η ιστορία κάνει κύκλους. Δεν παραμένει στάσιμη. Οπότε μπορώ να καταλάβω ότι αυτό το οποίο σήμερα μας απασχολεί ως οικονομικό πρόβλημα, κάποια στιγμή δε θα μας απασχολεί με αυτόν τον τρόπο. Αυτό δε σημαίνει ότι εμείς μπορούμε να επαναπαυτούμε, πρώτον γιατί δεν έχουν λυθεί τα θέματα και δεύτερον γιατί τα θέματά μας δεν είναι μόνο οικονομικά. Είναι αναγκαστική συνθήκη το να είσαι αισιόδοξος. Δεν μπορείς να σταματήσεις να ζεις. Ούτε η χώρα θα σταματήσει να υπάρχει.. Νομίζω ότι ορθότερος διαχωρισμός ανάμεσα στους ανθρώπους είναι αυτός που διάβαζα σε ένα βιβλίο του φίλου μου του Χωμενίδη, στο Λόγια Φτερά, που ο ήρωας φτάνοντας στο απόλυτο σημείο καμπής λίγες σελίδες πριν το τέλος, μπροστά σε έναν γκρεμό, συνειδητοποιεί ότι ο πραγματικός διαχωρισμός μεταξύ των ανθρώπων είναι μεταξύ ζωντανών και νεκρών. Αν ανήκεις στους ζωντανούς γνωρίζεις ότι πάντα υπάρχει τρόπος να παλέψεις και τα πράγματα να γίνουν καλύτερα. Ή πάντως σίγουρα διαφορετικά.

Πώς σχολιάζεις το ότι το Υπουργείο Πολιτισμού συγχωνεύτηκε και από την άλλη επανασυστάθηκε το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης;

Για το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω τη χρησιμότητά του, ιδίως όταν υπάρχουν νομοί, περιφέρειες κ.ο.κ. Νομίζω ότι ήταν μια ικανοποίηση του συναισθηματισμού μιας ομάδας ανθρώπων που πιστεύουν ότι χρειάζεται τέτοιο υπουργείο, εγώ δεν καταλαβαίνω τη χρήση του. Για να τονίσουμε το εθνικό μας χαρακτηριστικό “Μακεδονία”. Για το Υπουργείο Πολιτισμού, το πρόβλημα δεν είναι αν συγχωνεύτηκε, αλλά αν λειτουργεί. Εμένα δεν με πειράζει αν συγχωνεύεται με το Παιδείας, αν αυτό θα βοηθήσει και τον πολιτισμό και την παιδεία. Ούτε το να είναι μόνο του σημαίνει απαραίτητα ότι λειτουργεί καλά. Το θέμα είναι να καταλάβουν την προτεραιότητα που έχει αυτό το υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και να του δώσουν την προτεραιότητα που του αξίζει. Γιατί από τα ελάχιστα πράγματα που είναι εξαγώγιμα σε αυτή την χώρα και δυστυχώς δεν το έχει καταλάβει κανείς από τους άρχοντες είναι πολιτισμός της. Ο παλιότερος και γιατί όχι και ο νεότερος.

Είναι γνωστό ότι είσαι πολιτικοποιημένος, είμαι σίγουρη ότι πήγες να ψηφίσεις, είσαι ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα;

Βέβαια πήγα, είναι υποχρέωση και δικαίωμα η ψήφος. Apropos δεν αντέχω να μην το πω… Ας μάθουμε όλοι και οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι ότι είναι η ψήφος και όχι ο ψήφος. Με πιάνει σύγκρυο να ακούω πολιτικούς να λένε ότι πήρα τόσους ψήφους.

Πριν λίγο καιρό πάντως διάβαζα στο facebook μία ανάρτησή σου για τις ψήφους της Αριστεράς που έγραφες –“πόσες φορές πρέπει να πω ότι το Αριστερός δεν είναι ηθικός προσδιορισμός συνώνυμο του καλού και του ευγενούς, αλλά πολιτικός προσδιορισμός!

Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ νομίζω ότι είναι κάτι λογικό. Κάποιος θα καρπωνόταν την οργή και την αγανάκτηση -δίκαιη και άδικη. Δηλαδή, και τη δίκαιη για τις οριζόντιες περικοπές και τα πράγματα που δεν έγιναν όλα αυτά τα χρόνια, και για την άδικη οργή των ανθρώπων που δε θέλουν να χάσουν τα κεκτημένα τους. Δε θεωρώ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει φτάσει σε αυτό το ποσοστό ως αποτέλεσμα μιας ομοιογενούς μάζας ψηφοφόρων. Έχει μέσα ανθρώπους που αντιλαμβάνονται την Αριστερά ως ηθικό προσδιορισμό, δηλαδή, το πολιτικό φάσμα που ενδιαφέρεται για το κοινό καλό των περισσοτέρων. Εγώ ακριβώς αυτό ήθελα να εξηγήσω με την ανάρτησή μου. Ότι δεν είναι ηθικός προσδιορισμός γιατί τότε θα πρέπει να αποδοθεί σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για το κοινό καλό.

Θεωρείς ότι η σημερινή Αριστερά εκφράζει κάτι τέτοιο;

Είναι τρία διαφορετικά κόμματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και η Δημοκρατική Αριστερά που έχει την πολύ μεγάλη δυσκολία του τι να κάνει. Να παραμείνει ενάντια ή να είναι ευθύνης; Αυτή η ευθύνη μήπως τελικά την καταδικάζει σε κυβερνητικές θέσεις που θα μειώσουν το ποσοστό της; Πάντως η απόφασή της να συμμετάσχει δείχνει μία σοβαρότητα και όποιος την κρίνει αρνητικά για αυτόν τον λόγο νομίζω ότι κάνει λάθος. Το αισθάνομαι εδώ και πολλά χρόνια, παλιότερα ακουγόταν λίγο πιο αντιδραστικό τώρα υπάρχει πολύ περισσότερος κόσμος που θα συμφωνήσει μαζί μου, αισθάνομαι ότι πολύ συχνά οι θέσεις που διατυπώνονται από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ είναι θέσεις που αντίθετα με αυτό που διακηρύσσουν ότι είναι, δηλαδή, προοδευτικές, τελικά είναι οξέως αντιμεταρρυθμιστικές και αντιπροοδευτικές. Όταν είδα και τον Πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ να παρίσταται στην πρώτη ομιλία του Τσίπρα στην Κ.Ο, το θεώρησα πολύ κραυγαλέο. Όπως επίσης όταν βλέπω την “Αυγή” που κάποτε την έπαιρνε η μαμά μου όταν ήταν ΚΚΕ Εσωτερικού- επί Λεωνίδα Κύρκου να έχει τον ίδιο τίτλο με την Αυριανή… Είναι σημάδια των καιρών όλα αυτά.

Φαντάζομαι ότι συμφωνείς πως ήταν αναμενόμενη η είσοδος της Χρυσής Αυγής στη Βουλή, αλλά μήπως φταίνε και οι “Αγανακτισμένοι” και η πλατεία με όλα όσα έλεγαν για κρεμάλες στους βουλευτές, προδότες, γιαουρτώματα κτλ που νομιμοποίησαν την ακροδεξιά ρητορική και πρακτική;

Στη Δημοκρατία διαπιστώνει κανείς το εξής. Δεν μπορείς να εξαφανίσεις κανέναν από τον χάρτη. Η δημοκρατία σου μαθαίνει ότι πρέπει να συνεργαστείς με όλους όσοι βρίσκονται στο κοινωνικό σύνολο και πρέπει να ακούσεις τις φωνές όλων. Εάν δεν τις ακούσεις και κάνεις πως δεν υπάρχουν τα προβλήματα, τότε βγαίνουν μέσα στο κοινοβούλιο. Η είσοδος της Χ.Α σε μεγάλο βαθμό έχει να κάνει με το ότι καρπώθηκε τον χειρισμό σε προβλήματα που οι περισσότεροι –ιδίως στα αριστερά κόμματα, έκαναν πως δεν υπάρχουν.

Όπως είναι το πρόβλημα με τους μετανάστες;

Ναι, κυρίαρχα αυτό. Αν διαβάσεις το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για τους μετανάστες λέει πάρα πολλά πράγματα για την προστασία των μεταναστών και κάποια σωστά που πρέπει να γίνουν, αλλά στην ουσία δεν λέει πουθενά κουβέντα για το τι κάνει αυτός που είναι Έλληνας πολίτης ο οποίος μένει για παράδειγμα στον Άγιο Παντελεήμονα. Αυτό το πρόβλημα δεν μπορείς να το θεωρήσεις αντιδραστικό και να μην ασχοληθείς καθόλου μαζί του γιατί θα το βρεις μπροστά σου. Δηλαδή δεν μπορεί να είναι αντιδραστική η τοποθέτηση να θέλεις και να αισθανθούν ασφάλεια οι Έλληνες πολίτες. Και να προστατέψεις τα δικαιώματα όποιου βρίσκεται στον ελλαδικό χώρο και να προστατέψεις τα δικαιώματα των ελλήνων πολιτών.

Ως προς το γιαούρτωμα;

Τσακώθηκα τις προάλλες με έναν φίλο ακριβώς για αυτό το θέμα. Η γνώμη μου είναι ότι δεν επιτρέπεται το γιαούρτι ούτε στον Πάγκαλο. Μπορώ να καταλάβω γιατί πολύς κόσμος τα έχει μαζεμένα στον Πάγκαλο, γιατί δεν αρκεί να λες έξυπνα πράγματα και καίρια για την Ελλάδα, πρέπει η προσωπική σου αφήγηση να συνάδει. Το μαζί τα φάγαμε για να μη σου πει κανείς τίποτα θα πρέπει να συνοδεύεται από επιστολή παραίτησης.

Μα δεν έβαλε ξανά υποψηφιότητα

Γιατί δε θα έβγαινε. Πάντως το μαζί τα φάγαμε είναι ένας καίριος σχολιασμός από κάποιον που θα πρέπει να είναι στην άκρη και όχι στην προεδρεία. Ένας φίλος μου, λοιπόν, μου λέει “το γιαούρτι στον Πάγκαλο το δικαιολογώ”. Και λέω όχι παιδιά, αυτό είναι το κεφαλαιώδες λάθος που κάνουμε. Σου τη σπάει ο Πάγκαλος, θεωρείς ότι είναι λάθος αυτό που είπε, ότι είναι φρικτός, απαίσιος, έχεις τα χειρότερα να πεις για αυτόν. Δεν προβλέπεται το γιαούρτι! Γιατί αν συνεχιστεί αυτό με τα γιαουρτώματα, ποιος θα διαλέγει ποιος θα γιαουρτώνει ποιον; Εμένα μπορεί μου τη σπάει κάποιος άλλος. Και ναι, εγώ είμαι από αυτούς που συμφωνούν ότι η χαλάρωση του κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ μας σε σχέση με το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται οδηγεί σε αντίστοιχες συμπεριφορές.

Γιατί πέσαμε από τα σύννεφα όταν είδαμε την εικόνα του Κασιδιάρη να χτυπάει μία πολιτικό, αλλά όταν πολίτες έστειλαν τον κ. Κωστή Χατζηδάκη στο νοσοκομείο δεν μας έκανε εντύπωση, κάποιοι μάλιστα είπαν και καλά έπαθε επειδή ήταν πολιτικός. Αλλά μας ενόχλησε όταν το έκανε ο Κασιδιάρης.

Το θέμα είναι ότι πρέπει να μας ενοχλεί πάντα και το ίδιο. Η αλήθεια είναι ότι όταν το κάνει κάποιος μέσα σε ένα στούντιο είναι πραγματικά ακραίο. Πάντως το ξύλο της Χρυσής Αυγής δεν είναι βαρύτερο από το ξύλο οποιουδήποτε άλλου. Το νερό της Χ.Α δεν είναι πιο παγωμένο από το νερό οποιουδήποτε άλλου. Είτε τα καταδικάζεις όλα είτε έχεις πρόβλημα. Αν δεν τα καταδικάσεις όλα δεν υπάρχει κανένας κανόνας για να μας θέσει το όριο σε ποιον επιτρέπεται να συμπεριφερόμαστε έτσι και σε ποιον δεν επιτρέπεται

Οιδίπους Τύραννος

Μετάφραση: Μίνως Βολανάκης

Σκηνοθεσία :Τσέζαρις Γκραουζίνις

Ερμηνεύουν: Αιμίλιος Χειλάκης, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Χρήστος Σαπουντζής, Κώστας Κορωναίος, Αλμπέρτο Φάις, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Κώστας Σειραδάκης, Παναγιώτης Εξαρχέας, Ονίκ Κετσογιάν, Γιώργος Παπανδρέου, Τζεφ Μααράουι

Πρόγραμμα περιοδείας

17-Ιουλ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟ - Ανοιχτό Θέατρο Βασ. Γεωργιάδης

19-Ιουλ ΠΡΕΒΕΖΑ - Δημοτικό Κηποθέατρο "Γιάννης Ρίτσος"

20-Ιουλ ΙΩΑΝΝΙΝΑ - Υπαίθριο θέατρο E.H.M "Φρόντζος"

21-Ιουλ ΟΙΝΙΑΔΕΣ - Αρχαίο Θέατρο Οινιάδων Δήμου Ι.Π. Μεσολογγίου

22-Ιουλ ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ - Θέατρο Ολύμπια / Φεστιβάλ Αρχαίας Ολυμπίας

23-Ιουλ ΖΑΚΥΝΘΟΣ - Δημοτικό Θέατρο Ζακύνθου

24-Ιουλ ΗΛΙΔΑ - Θέατρο Αρχαίας Ηλιδας

28-Ιουλ ΔΕΛΦΟΥΣ - θέατρο ΦΡΥΝΙΧΟΣ

31-Ιουλ ΣΑΛΑΜΙΝΑ - Ευριπίδειο Θέατρο

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

2-Αυγ ΑΡΓΟΣ - Αρχαίο Θέατρο Άργους

4-Αυγ ΡΕΘΥΜΝΟ - ΘΕΑΤΡΟ ΕΡΩΦΙΛΗ - Δήμος Ρεθύμνου

5-Αυγ ΡΕΘΥΜΝΟ - ΘΕΑΤΡΟ ΕΡΩΦΙΛΗ - Δήμος Ρεθύμνου

6-Αυγ ΗΡΑΚΛΕΙΟ - Κηποθέατρο "Ν. Καζαντζάκης"

7-Αυγ ΗΡΑΚΛΕΙΟ - Κηποθέατρο "Ν. Καζαντζάκης"

9-Αυγ ΧΑΝΙΑ - Θέατρο Ανατολικής Τάφρου

10-Αυγ ΧΑΝΙΑ - Θέατρο Ανατολικής Τάφρου

24-Αυγ ΦΙΛΙΠΠΟΙ - Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων

25-Αυγ ΦΙΛΙΠΠΟΙ - Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων

26-Αυγ ΞΑΝΘΗ - Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο Ξάνθης

27-Αυγ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ -Υπαίθριο Θέατρο Εγνατία

28-Αυγ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ - Θέατρο Δάσους

29-Αυγ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ - Θέατρο Δάσους

31-Αυγ ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗ - Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

8-Σεπ ΕΛΕΥΣΙΝΑ - θέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου

10-Σεπ ΧΑΛΑΝΔΡΙ - Θέατρο Ρεματιάς

11-Σεπ ΧΑΛΑΝΔΡΙ - Θέατρο Ρεματιάς

12-Σεπ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ - Δημοτικο Θέατρο Άλσους (Δ. Κιντής)

13-Σεπ ΠΑΠΑΓΟΥ - Δημοτικό Κηποθέατρο Παπάγου

14-Σεπ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - Βεάκειο

15-Σεπ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ - Θέατρο Πέτρας

17-Σεπ ΑΛΣΟΣ ΒΕΙΚΟΥ - Άλσος Βείκου

18-Σεπ ΑΙΓΑΛΕΩ - Θέατρο Αλέξης Μινωτής